Epidural Anestezi Nedir? Avantajları ve Koplikasyonları

Her anne adayı doğumun olabildiğince rahat ve ağrısız geçmesini ister. Bunun için de sezaryen gibi yöntemleri düşünmeye başlar. Bu içeriğimizde ağrısız doğum yöntemlerinden en etkilisi olan epidural anestezi yöntemini detaylınca inceledik.

İşte ağrısız doğum hakkında bilinmesi gerekenler...

Ağrısız Doğum Nedir?

Doğum sancısı, doğumun yaklaşmasıyla birlikte anne adaylarının ortak korkularından biri haline gelir. Kendine has özellikleriyle birlikte çok yönlü ve çok şiddetli bir ağrı olan doğum sancısı, pek çok kadın tarafından yaşadıkları en şiddetli ağrı olarak nitelendirilir. Bu nedenle birçok anne adayı normal doğum korkusu nedeniyle tercihi sezaryen doğumdan yana kullanmaktadır.

Hamilelik döneminde anne adayları “Nasıl doğurmalıyım, sezeryan mı yoksa normal doğum mu yapsam?” şeklinde sorular sormaktadır. Normal doğumun ağrısından korkan ve sezeryan ile doğumu doğru bulmayan anne adayları için en doğru ve en etkili yöntem ağrısız doğumdur.

Halk arasında “prenses doğum” olarak da bilinen epidural analjezi yöntemidir. Ağrısız normal doğum olarak nitelendirilen epidural (ağrısız) doğum yöntemi, son zamanlarda en çok tercih edilen doğum şekillerinin başında gelmektedir. Sezeryan ile doğumdan farklı olarak anne doğum sırasında uyanıktır. Ağrısız normal doğumun gerçekleştirilmesi için özel bir bölgesel anestezi gerçekleştirilir.

Epidural Anestezi Nedir?

Ağrısız doğum olarak adlandırılan epidural analjezi, sezeryan doğumdan farklı olarak annenin uyanık olması halinde gerçekleştirilir. Epidural analjezinin halk arasında “prenses doğum” olarak adlandırılmasının nedeni; 1853 yılında ilk kez Kraliçe Viktorya’ya kloroform yöntemiyle uygulanmasıdır. Daha sonraları çeşitli yöntemler geliştirilse de en etkili yöntemin epidural analjezi olduğu belirtilmiştir.

Lokal anestezi çeşitlerinden biri olan epidural anestezi, vücudun belli bir bölümündeki ağrı iletiminin durdurulmasıdır. Anestezi uzmanı (anestezit) tarafından uygulanan işlem, ağrısız doğumun yanı sıra birçok cerrahi müdahalede kullanılmaktadır. Kısacası bel seviyesi altında yapılan birçok cerrahi müdahale epidural anestezi yöntemi ile gerçekleştirilebilir.

Epidural Anestezi Nasıl Uygulanır?

Epidural anestezi normal doğum kasılmaları düzenli hale geldikten ve rahim açıklığı 4 cm ulaştıktan sonra uygulanmaktadır. Anne öncelikle oturur veya yatar şekilde pozisyon alır. Kateter (ince boru) takılacağı yer belirlendikten sonra antiseptik solüsyonlar ile bölge temizlenir ve steril örtü ile örtülür. Böylece enfeksiyon riski en aza indirilir.

Daha sonra kateterin gireceği bölgenin uyuşması için cilt ve cilt altı çok ince bir iğne ile uyuşturulur. Bölgenin uyuşmasının ardından kateter, bel bölgesindeki omurların arasına kadar itilerek dura zarı çevresindeki epidural aralığa yerleştirilir.

Kateterin dışta kalan kısmı flaster ile hastanın sırtı boyunca sabitlenerek kayması önlenir. Böylece ihtiyaç halinde kateterin dışta kalan kısmından lokal anestezi ilave edilebilir.

Epidural Anestezi Ne Zaman Uygulanır?

Epidural anestezinin uygulanması için öncelikle rahim kasılmalarının düzenli hale gelmesi, rahim ağzının yaklaşık olarak %60-70 oranında incelmesi ve rahim açıklığının 4 cm’e ulaşması gerekmektedir. Aksi halde epidural anestezinin önceden uygulanması durumunda kasılmalar etkilenir ve doğum gecikebilir.

Epidural anestezinin uygulanma zamanı oldukça önemlidir. Tam zamanında uygulanmayan epidural anestezi, çeşitli sorunları beraberinde getirebilir. Erken uygulanan epidural anestezi doğumun gecikmesine neden olabileceği gibi anestezinin uygulanmasında geç kalınması durumunda ise ağrıların artmasıyla nedeniyle epidural anestezi uygulaması sırasında annenin hareketsiz kalması güçleşebilir.

Epidural Anestezi Kimlere Uygulanmaz?

Bazı kişiler bu anestezi yöntemini kullanamamaktadır. Epidural anestezinin uygulanamayacağı kişiler aktif kanaması, sıvı kaybı, düşük tansiyonu, anestezi maddelerine alerjisi, nörolojik hastalık şüphesi, beyin kanaması ya da tümörü ve akli dengesi bozuk olan anne adaylarıdır.

Yukarıda saymış olduğumuz durumlarda kişiye epidural anestezi uygulanmamaktadır. Bunların yanında iğnenin batırılacağı bölgede enfeksiyon veya yanık olanlara ve trombosit sayısı 100.000 altında olan anne adaylarına da bu yöntem kullanılamaz.

Epidural Anestezi Yan Etkileri

Her yöntemin olduğu gibi epidural anestezi yönteminin de yan etkileri bulunuyor. Yöntemde kullanılan anestetik maddelere bağlı olarak, cerrahi esnasında veya sonrasında çeşitli yan etkiler oluşabilmektedir. Bazıları oldukça ciddi olan bu yan etkilere acil müdahale gerekebilir.

Epidural anestezinin yan etkileri arasında kan basıncının düşmesi ya da yükselmesi, çarpıntı, sırt ağrısı, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, kanama, morarma, şişlik ve baş dönmesidir. Bu yan etkiler epidural anesteziden sonra görülebilir.

Epidural Anestezi Avantajları Nelerdir?

Gün geçtikçe daha fazla kişinin doğumda tercih ettiği epidural anestezinin birçok avantajı bulunuyor. Bu avantajlar genel anesteziye göre daha az riskli olması, oldukça etkili ağrı kesici olması, annenin uyanık kalması, doğumu hızlandırması, annenin daha kolay ıkınmasının sağlanması ve kısa süre içerisinde ayağa kalkabilmesinin mümkün olmasıdır.

Yukarıda saymış olduğumuz avantajlar anne adaylarının epidural anestezi yöntemini daha çok tercih etmesini sağlamaktadır. Ayrıca bu anestezi yönteminin dezavantajlarının da oldukça az olduğunu belirtelim.

Epidural anestezi riskli mi?

Her yöntemin bir riski hiç şüphe yok ki oluyor. Epidural anestezi yönteminin de birtakım yan etkileri vardır. Bunlar hafif baş dönmesi, bulantı, kaşıntı, idrar yapamama, geçici tansiyon düşmesi ve sersemliktir. Bu yan etkiler epidural anestezinin riskli tarafıdır.

Epidural ve spinal anestezi arasındaki fark nedir?

Her iki anestezi yöntemi de aynı uygulanış şekline sahiptir. İkisi de belden aşağısını uyuşturmak için kullanılmaktadır. Aralarındaki tek fark anestezinin yapıldığı yerdir. Epidural anestezinde ilaç omurilik etrafında bulunan zara enjekte edilir. Spinal anestezide ise bu zar geçilerek içindeki sıvıya verilir.

Epidural anestezi acıtır mı?

Her ne kadar belinizin alt kısmına iğne yapılıp kateter yerleştirilmesi kulağa acı verici gibi bir işlem gibi gelse de bu durum lokal anestezi sayesinde çözülmektedir. Doktorunuz bu işlemi yapmadan önce lokal anestezi uygulamaktadır. Bu sayede herhangi bir acı hissetmezsiniz.

Epidural anestezi zararlı mıdır?

Epidural anestezinin birtakım yan etkileri bulunmaktadır. Titreme, sırt ağrısı, iğnenin vurulduğu yerde ağrı, bulantı, idrar yapmada zorluk, kusma ve kulak çıkıntısı epidural anestezi yönteminin yan etkileridir. Ancak bu yöntemin nadir de olsa kalıcı sinir hasarı ve enfeksiyon gelişimi gibi zararlı durumları ortaya çıkarabildiğini söyleyelim.

Epidural anestezi kaç saat sürer?

10 dakika içerisinde uygulanan epidural anestezi, kısa süre içerisinde ağrıların azalmasını sağlıyor. Bu yöntemin tümüyle etkisini göstermesi ise 15 dakikayı bulunuyor. Doğumun ilerlemesiyle ilacın etkisi azalmaya başladığında ise doktor tekrar doz ayarlamasını yapmaktadır.

Epidural anestezi neden tutmaz?

Bazı durumlarda epidural anestezi tutmayabilir. Deneyimli kişilerde %3 olan epidural anestezinin tutmamasın ana sebepleri epidural boşluğa girilememesi, yetersiz ilaç kullanımı, kateterin damar içine ya da spiral aralığa doğru yönelmesidir.