Amenore Nedir? Adet Görememe Nedenleri ve Tedavisi

Kadınlarda görülen hastalıklardan birisi olan amenore, ciddiye alınmadığı zaman oldukça tehlikeli durumlar oluşturabilecek bir rahatsızlıktır. Bu yüzden içeriğimizde amenore hakkında bilinmesi gerekenlere yer verdik. Yazımızda amenore nedir, neden olur, çeşitleri nelerdir ve nasıl tedavi edilir gibi soruları yanıtladık.

İşte adet görememe hakkında her şey...

Amenore Nedir?

Amenore, kadınlarda normal adet döngüsünün olmaması durumunu ifade eden bir terimdir. Genellikle 15 yaşından büyük kadınlarda görülen bu durum, normal adet kanamasının tamamen olmaması veya düzensiz bir şekilde gerçekleşmesi olarak tanımlanır. Amenore, birçok farklı nedenle ilişkilendirilebilir ve çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.

Birincil amenore, kızlarda 16 yaşına kadar adet görmeme durumudur. Genellikle ergenlik döneminin normal seyrinde ortaya çıkan bir durumdur. İkincil amenore ise daha önce adet gören kadınlarda adetin en az 3 ay süreyle kesilmesi durumudur. Hamilelik, emzirme, menopoz gibi doğal yaşam dönemleri dışında uzun süreli ikincil amenore durumu, ciddi bir sağlık sorunu olabilir ve tıbbi bir değerlendirme gerektirebilir.

Amenorenin birçok farklı nedeni olabilir. Hormonal dengesizlikler, tiroid problemleri, polikistik over sendromu, aşırı egzersiz, aşırı kilo kaybı veya aşırı kilo alımı, stres, bazı ilaçlar ve rahimle ilgili yapısal sorunlar amenoreye yol açabilir. Amenore ayrıca, yumurtalık yetmezliği, tüplerde tıkanıklık, rahim içi yapışıklıklar gibi üreme sistemiyle ilgili sorunların belirtisi olabilir.

Amenorenin tedavisi, altta yatan nedenin teşhisine dayanır. Doktorlar, kapsamlı bir sağlık öyküsü alır, fiziksel muayene yapar ve bazı tetkikler ve hormon testleri isteyebilir. Tedavi, genellikle altta yatan sorunun düzeltilmesiyle ilgilidir. Hormonal dengesizlikler hormon tedavisi ile düzeltilebilir, tiroid sorunları ilaçlarla kontrol altına alınabilir ve üreme sistemi sorunları cerrahi müdahale gerektirebilir.

Amenore Çeşitleri

Anemore, hormonal bozukluklar ve ruhsal nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Anemore hastalığı ikiye ayrılmaktadır. Bunlar primer anemore ve sekonder anemore olarak adlandırılır. Bu iki tip hastalık arasında birçok fark bulunmaktadır.

1. Primer Amenore

Ergenlik dönemine giren genç kızda 16 yaşına kadar hiç adet kanaması olmaması durumuna primer anemore denmektedir. Ergenlik döneminde görülen bu rahatsızlık birçok nedenden dolayı kaynaklanmaktadır.

Kromozomal anormallikler, hipotalamik bozukluklar, hipofiz hastalıkları ve cinsel organların gelişiminde yaşanan sorunlar primer amenorenin oluşmasının altında yatan nedenlerdir. Bu nedenler yüzünden kişilerde adet görememe problemi ortaya çıkmaktadır.

2. Sekonder Amenore

Sekonder amenorede kişi daha önce adet kanaması yaşamıştır. Düzenli olarak adet olan kadının 6 ay süre adet kanaması görememesi ve daha önce düzensiz olarak adet kanaması yaşayan kadının 12 ay süre boyunca adet kanaması görememesi durumuna sekonder amenore denmektedir.

Sekonder amenorenin oluşmasının altında yatan birkaç sebep bulunuyor. Bunlar gebelik, doğum kontrol hapları ve enjeksiyonları, emzirme, stres, depresyon, ilaçlar, hormonal dengesizlik, aşırı zayıflık, tiroit problemleri, hipofiz tümörleri, rahim içi yapışıklıklar ve erken menopozdur.

Amenore Nasıl Teşhis Edilir?

Amenore, kadınlarda adet döngüsünün normal olmamasını ifade eden bir durumdur. Amenore tanısı koymak için, doktorlar genellikle bir dizi adımı takip ederek detaylı bir teşhis süreci uygularlar. Amenorenin altta yatan nedeni teşhis edilmeli ve uygun tedavi yöntemleri belirlenmelidir. İşte amenorenin teşhis edilmesinde kullanılan yaygın yöntemler:

Sağlık Öyküsü Alımı

Doktor, amenore semptomlarının ne kadar süredir devam ettiği, adet döngüsü hakkındaki bilgiler, geçmişteki adet düzeni ve herhangi bir altta yatan sağlık sorunu hakkında detaylı bir sağlık öyküsü alır. Bu bilgiler, amenorenin nedenini belirlemeye yardımcı olabilir.

Fiziksel Muayene

Doktor, genel bir fiziksel muayene yapar. Vücut kitle indeksi (VKİ), saç büyümesi, meme gelişimi, pelvik muayene ve diğer belirtiler incelenir. Bu muayene, hormonal dengesizlikler, polikistik over sendromu veya anatomik sorunlar gibi amenorenin altta yatan nedenlerini belirlemeye yardımcı olabilir.

Kan Testleri

Hormon düzeylerinin belirlenmesi için kan testleri yapılabilir. Bu testler, östrojen, progesteron, luteinleştirici hormon (LH), folikül uyarıcı hormon (FSH) ve tiroid hormonları gibi çeşitli hormonların seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olabilir. Hormonal dengesizlikler, tiroid sorunları ve yumurtalık fonksiyonlarının değerlendirilmesi için bu testler kullanılır.

Görüntüleme Testleri

Bazı durumlarda, rahim veya yumurtalıklarla ilgili yapısal sorunları tespit etmek için görüntüleme testleri gerekebilir. Ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi yöntemler kullanılarak, rahim, yumurtalıklar ve diğer üreme organları incelenebilir. Bu testler, polikistik over sendromu, rahim anomalileri veya tümörler gibi sorunları teşhis etmede yardımcı olabilir.

Özel Testler

Nadir durumlarda, bazı özel testler gerekebilir. Örneğin, hipotalamik amenore teşhis edilmesi gerekiyorsa, hipotalamusun işlevini değerlendirmek için bir manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yapılabilir. Bu testler, nadir durumların tanısını koymak veya başka nedenlerin dışlanmasına yardımcı olmak için kullanılabilir.

Amenore Tedavisi

Amenore, kadınlarda adet döngüsünün normal olmamasını ifade eden bir durumdur. Amenorenin tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesine dayanır. İlk adım, doğru tanının konulmasıdır. Ardından, uygun tedavi yöntemleri uygulanarak adet döngüsünün düzenlenmesi ve semptomların hafifletilmesi hedeflenir. İşte amenorenin tedavi edilmesinde yaygın olarak kullanılan yöntemler:

Hormon Tedavisi

Hormonal dengesizlikler amenoreye yol açabilir. Bu durumda, hormon tedavisi sıklıkla tercih edilen bir seçenektir. Östrojen ve progesteron hormonları, adet döngüsünü düzenlemeye ve adet kanamasının başlatılmasına yardımcı olabilir. Hormon ilaçları, tablet, transdermal yama veya vajinal krem formunda kullanılabilir.

Altta Yatan Hastalığın Tedavisi

Amenorenin altında yatan bir hastalık veya durum varsa, tedavi süreci bu durumu hedefler. Örneğin, polikistik over sendromu (PKOS) nedeniyle amenore yaşanıyorsa, kilo kaybı, diyet düzenlemeleri ve gerekirse ilaç tedavisi uygulanabilir. Tiroid sorunları amenoreye neden oluyorsa, tiroid hormonları düzeylerini düzenlemek için ilaçlar kullanılabilir.

Cerrahi Müdahale

Amenorenin anatomik bir sorundan kaynaklanması durumunda cerrahi müdahale gerekebilir. Örneğin, rahim anomalileri, tümörler veya yapışıklıklar amenoreye yol açabilir. Bu durumlarda, cerrahi düzeltme ameliyatı yapılabilir. Cerrahi müdahale, altta yatan sorunun giderilmesi ve adet döngüsünün normale dönmesi için etkili olabilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Amenorenin bazı nedenleri, yaşam tarzı faktörleriyle ilişkilendirilebilir. Örneğin, aşırı egzersiz, aşırı kilo kaybı veya aşırı kilo alımı adet düzenini etkileyebilir. Bu durumlarda, yaşam tarzı değişiklikleri yapmak önemli olabilir. Egzersiz miktarının azaltılması, sağlıklı bir kiloya ulaşma veya koruma, stres yönetimi gibi faktörler, adet döngüsünün düzenlenmesine yardımcı olabilir.

Psikolojik Destek

Amenoreye bağlı olarak ortaya çıkan stres, kaygı veya depresyon gibi psikolojik sorunlar da tedavi edilmelidir. Psikoterapi, destek grupları veya stres yönetimi teknikleri gibi yöntemler, psikolojik sağlığın iyileştirilmesine yardımcı olabilir ve amenorenin semptomlarını etkileyebilir.

Amenore ne anlama gelir?

Amenore üreme çağında olan bir kadının gebelik, menopoz başlangıcı ya da emzirme dönemlerinde olmamasına karşın adet görememesine denmektedir.

Amenore neden olur?

Adet görememenin altında yatan nedenler türüne göre değişmektedir. Primer amenorenin nedenleri doğuştan kaynaklanan problemlerdir. Sekonder amenorenin ise birçok nedeni bulunuyor. Bunlar arasından en öne çıkanları gebelik, menopoz, trioit hastalıkları, yumurtalıkta bulunan kist ve tümörlerdir.

Adet görmeyen kadın ne yapmalı?

Adet görmeyen bir kadının bir an önce doktora başvurması gerekiyor. Doktorlar adet görmemenin altında yatan bir rahatsızlık varsa onu tedavi edecektir. Eğer beyinden yumurtalıkları uyaran hormonlar çalışmıyorsa bu hormonlar takviye edilir. Bunun sonucunda adet döngüsü tekrardan oluşur.

Amenore nasıl geçer?

Doğumsal nedenlere bağlı olarak gerçekleşen adet görememe problemi hormonal ve cerrahi tedavi yöntemleri sayesinde geçmektedir. Beyin tümörlerine bağlı olarak gelişen adet görememe problemi için ise ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Bunun yanında tümörün ameliyatla çıkarılmasından ve bazı durumlarda radyoterapi yöntemlerinden de faydalanılır.

Prolaktin neden amenore yapar?

Prolaktin adet görmede önemli görevi olan GnRH adı verilen hormonların salınımını bozmaktadır. Bunun sonucunda da amenore dediğimiz adet gecikmeleri ve kısırlık ortaya çıkar.

Hipotrioidi neden amenore yapar?

Primer hipotroidizm hastalığı tanısı koyulmuş hastalarda TRH seviyesi artmıştır. TRH prolaktin salınımını arttırmaktadır. Bu da galaktore-amenore rahatsızlığının ortaya çıkmasına neden olur.