Ardahan Yöresine Ait En Güzel Türküler ve Sözleri
ARDAHAN'IN RUHU TÜRKÜLERİYLE YANKILANIYOR: YÖREYE AİT EN GÜZEL TÜRKÜLER VE SÖZLERİ
Doğunun incisi Ardahan, sadece yemyeşil yaylaları, berrak suları ve tarihi dokusuyla değil, aynı zamanda zengin kültürel mirası ile de öne çıkan bir şehir. Bu mirası yaşatan en önemli unsurlardan biri ise kuşkusuz Ardahan türküleridir. Nesilden nesile aktarılan bu türküler, Ardahan'ın ruhunu, yaşanmışlıklarını, sevinçlerini ve hüzünlerini dillerde efsaneleştiriyor.
Bu yazıda, Ardahan yöresine ait en güzel türkülerden bazılarının sözlerini sizlerle paylaşırken, bu türkülerin Ardahan kültürü ve tarihi açısından taşıdığı önemi de inceleyeceğiz.
Hazırsanız, Ardahan'ın türkülerle örülmüş büyülü dünyasına doğru bir yolculuğa çıkalım. İşte Ardahan'ın en sevilen türküleri;
1. Bu Gelen Nahır Mıdır?
- Tür: Aşk ve doğa teması
- Ana tema: Aşkın bekleyişi ve doğanın güzellikleri
- Şirsel Yapı: Aşkı ve doğayı özdeşleştirme
- Önemi: Geleneksel Türk halk müziğinin romantik ve doğa sevgisini yansıtan örneklerinden biri olarak değerlendirilir. Maral sembolüyle doğa ve aşk arasında güçlü bir bağ kurar.
''Bu Gelen Nahır Mıdır?'' Türküsünün sözleri şu şekildedir;
Bu gelen nahır mıdır, Ay maral maral maral
Saralan tahıl mıdır, Kız mısın gelin maral
Dediler yarin gelir, Ay maral maral maral
Menzili yakın mıdır, Kız mısın gelin maral
Bu dağda maral gezer, Ay maral maral maral
Telini tarar gezer, Kız mısın gelin maral
Dağ bizim maral bizim, Ay maral maral maral
Avcı burda ne gezer, Kız mısın gelin maral
2. Çayda Çınar Ağacı (Tello)
- Tür: Acı ve hüzün teması
- Ana tema: Ayrılık ve özlem
- Şirsel Yapı: Doğa imgeleri ve ağaç sembolizmi
- Önemi: Aşkın hüzünlü sonunu ve doğanın ayrılıkla uyumunu dile getiren dokunaklı bir türküdür.
''Çayda Çınar Ağacı (Tello)'' türküsünün sözleri şu şekildedir;
Çayda çınar ağacı tello
Çift gezer iki bacı tello
Büyüğü hele mele tello
Küçüğü can ilacı tello
Hop tello can tello can tello
Yaktın beni suna can tello
Suda balık yan gider tello
Açma yaram kan gider tello
Buna tabib neylesin tello
Ecel gelmiş can gider tello
Hop tello can tello can tello
Yaktın beni suna can tello
3. Göleli Gelin
- Tür: Yerel gelenek ve kültür teması
- Ana tema: Gelinlik gelenekleri ve doğal güzellikler
- Şirsel Yapı: Yöresel imgeler ve gelinlik sembolizmi
- Önemi: Doğa ve gelinlik motiflerini harmanlayarak bölgenin kültürel zenginliğini yansıtır. Geleneksel düğün törenlerinde sıkça söylenen bir türküdür.
''Göleli Gelin'' türküsünün sözleri şu şekildedir;
Hele sen Göle’nin neyini gördün
Altmış kız gelinin boyunu gördün
Sürüden ayrılan koyunu gördün
Göle’li gelin, elleri kınalı gelin
Göle’li gelin edalı gelin
Kaşları gözleri sürmeli gelin
On parmağın onu birden kınalı gelin
Göle’nin dağları, bağlı meşeli
İçlerinde biter, gül menevşe
Yardan ayrılması çetin bişedir.
Göle’li gelin edalı gelin
Kaşları gözleri sürmeli gelin
On parmağı birden kınalı gelin
4. Ardahan
- Tür: Memleket özlemi ve coğrafya teması
- Ana tema: Memleket hasreti ve doğanın güzellikleri
- Şirsel Yapı: Doğa betimlemeleri ve özlem ifadeleri
- Önemi: Anavatan sevgisi ve doğaya duyulan hayranlık arasında kurulan ilişkiyle, Ardahan'ın doğal güzelliklerini ve özlemini dile getirir.
''Ardahan'' türküsünün sözleri şu şekildedir;
Nasıl metedeyim Ardahan seni
Düz ovan geniş, gezmek isterim
Bahar gelince çayır çimen açılır
Sanki gül bahçesi, türlü çiçek açılır.
Yağ peynirinden, Anadolu geçinir.
Malı koyunları sürü sürü geliyor
Yaylan senindir, gönül eğliyor
Kız gelinin halay tutmuş oynuyor
Dadalar sabaş söylüyor, davulcu vuruyor
Yayla suyun serin akıyor, neşe saçıyor
Nuri bu sözleri, böyle söyledi.
Gezdi dağı, bucağı gönül eğledi.
5. Dimme
- Tür: Aşk ve özlem teması
- Ana tema: Ayrılık acısı ve aşkın tutkusu
- Şirsel Yapı: Aşk metaforları ve özlem ifadeleri
- Önemi: Aşkın çeşitli yönlerini ve duygusal derinliklerini ifade eder. Ayrılığın hüznünü ve aşkın bağlayıcı gücünü vurgular.
''Dimme'' türküsünün sözleri şu şekildedir;
Ardahan’ın yollarında
Güller açar bağlarında
Öyle bir yar sevmişim ki
On üç on dört çağlarında
Eyvah dimme dimme nazlı yar dimme
Ben özüm sarhoş sen şarap verme
Dimmeyi ben çayda gördüm
Elinden bir fayda gördüm
İki öptüm bir sevdim
Ondan vefayı da gördüm
Eyvah dimme dimme nazlı yar dimme
Ben özüm sarhoş sen şarap verme
Semavarı alıştırın
Maşa alıp karıştırın
Yarim benden küsüp gitmiş
Onu benle barıştırın
Eyvah dimme dimme nazlı yar dimme
Ben özüm sarhoş sen şarap verme
Semavarı al eyledim
Şekeri bal eyledim
O yar gelecek diye
Koçu kurban eyledim
Eyvah dimme dimme nazlı yar dimme
Ben özüm sarhoş sen şarap verme.
Ardahan Hakkında Bilmeniz Gerekenler
6. Toyuğum
- Tür: Mizah ve halk edebiyatı teması
- Ana tema: Komik bir hikaye ve sevginin taşkınlığı
- Şirsel Yapı: Anlatı ve güldürücü ögeler
- Önemi: Eğlenceli ve neşeli yapısıyla geleneksel Türk mizahının örneklerinden biridir. Toyuğun abartılı betimlemesi ve mizahi tonuyla dinleyicilere keyifli anlar yaşatır.
''Toyuğum'' türküsünün sözleri şu şekildedir;
Benim toyuğum ağıdı balam
Derisi dolu yağıdı balam
Dün bu zaman sağıdı balam
Seni yanasın toyuğu tutan
Oğlanasan toyuğu çalan
Benim toyuğum çil çildi
Kanatları tel tel idi.
Toyuğ değil bir fil idi.
Seni yanasın toyuğu tutan.
Oğlanasan toyuğu çalan.
Zübeyde hala çıhdı dama
Bir sağa bahdı bir de sola
Toyuğu tuttu attı dama
Adlanasan toyuğu tutan.
Oğlanasan toyuğu çalan.
Cahide Leloğlu’dan alındı
7. Altun Yüzük Var Benim
- Tür: Halk müziği, özellikle de Türk halk müziği.
- Ana tema: Aşk ve sevgi.
- Şiirsel yapı: Metaforlarla dolu bir anlatım, doğa imgelerinin ve aşk sembollerinin kullanımı.
- Önemi: Türk halk müziğinin romantik türkülerinden biri olan "Altun Yüzük Var Benim", aşkın heyecanını ve sevgiye olan bağlılığı yansıtır. Geleneksel Türk müziğinde, aşkın sembolik ve duygusal boyutlarını ifade etmek için sıkça kullanılan bir türküdür.
''Altun Yüzük Var Benim'' türküsünün sözleri şu şekildedir;
Altun yüzük var benim (cicim)
Barmağıma dar benim
Güzellerin içinde (cicim)
Ala gözlü yar benim
Altunu bozdurayım (cicim)
Gerdene dizdireyim
Garanfil destesiyem (cicim)
Güzeller hestesiyem
ARDAHAN TÜRKÜLERİNİN ÖZELLİKLERİ
Doğunun incisi Ardahan, yemyeşil yaylaları, berrak suları ve tarihi dokusuyla Türkiye'nin en güzel şehirlerinden biridir.Bu şehrin ruhunu yansıtan ve nesilden nesile aktarılan en önemli unsurlardan biri ise kuşkusuz Ardahan türküleridir. Bu türkülerin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Yöresel Motifler: Ardahan türkülerinde yörenin coğrafi ve kültürel özellikleri sıklıkla işlenir. Yaylalar, göller, dağlar, hayvancılık ve göç gibi motifler türkülere özgün bir kimlik kazandırır.
- Hüzünlü ve Ağır Aksak Havalar: Ardahan türkülerinin genel havası hüzünlü ve ağırdır. Bu durum, yörenin zorlu coğrafi koşullarının ve göçlerin yarattığı duygusal atmosferden kaynaklanır.
- Doğaçlama ve Usta-Çırak Geleneği: Ardahan türkülerinde doğaçlama önemli bir yere sahiptir. Ustalar tarafından yeni sözler ve ezgiler üretilir ve bu eserler çıraklara aktarılır.
- Çok Seslilik: Ardahan türkülerinde çok seslilik yaygındır. Farklı seslerin bir araya gelmesiyle oluşan bu armoniler türkülere derinlik ve duygusallık katar.
- Enstrümanlar: Ardahan türkülerinde en çok kullanılan enstrümanlar saz, bağlama, keman ve tulumdur. Bu enstrümanların tınısı türkülere özgün bir atmosfer kazandırır.
ARDAHAN TÜRKÜLERİNİN ÖNEMİ
Ardahan türkülerinin en önemli işlevlerinden biri, yörenin kültürel mirasının korunması ve yaşatılmasıdır. Bu türkülerde yöresel motifler, ağız ve gelenekler işlenerek geçmişin izleri geleceğe taşınır. Sözlerdeki duygular, coğrafi ve tarihi bilgiler, Ardahan'ın kimliğini ve hafızasını yansıtan bir hazinedir. Bu türkülerin önemini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kültürel Mirasın Korunması: Ardahan türkülerinin nesilden nesile aktarılması, yörenin kültürel mirasının korunması ve yaşatılması açısından büyük önem taşır.
- Sosyal Birleştirici Güç: Ardahan türkülerinin ortak bir dil oluşturması ve duyguları paylaştırması, yöre insanları arasında birlik ve beraberlik duygusunu pekiştirir.
- Tarihi Kaynak: Ardahan türkülerinin sözlerinde yöre tarihi ve kültürü ile ilgili birçok bilgi yer alır. Bu türküler, geçmişe dair önemli bir belge niteliği taşır.
- Estetik Değer: Ardahan türkülerinin melodileri ve sözleri estetik açıdan oldukça değerlidir. Bu türküler, müzik severlere keyifli dinleme deneyimi sunar.
