Boşanma Durumunda Nafaka ve Tazminat Neye Göre Belirlenir?

Nafaka ve Tazminat Nasıl Belirlenir?

Boşanma sürecinde ortaya çıkan birçok sorundan biride nafaka ve tazminat ödemeleridir. Sürecin genelinde yaşanan sıkıntı, stres ve sorunlar bu konuda da kedini fazlasıyla göstermektedir. Toplumun genelinde oldukça yıpratıcı geçen bu süreçte kanunlar nasıl işler? Eşlerin hak ve sorumlulukları nelerdir? Hangi durumlarda nafaka ve tazminat ödenir? gibi birçok soru işareti oluşmaktadır.

İşte boşanma durumunda nafaka ve tazminatı belirleyen etkenler;

Boşanma Davası Nafaka Şartları

1. Taraflardan birinin maddi desteğe ihtiyacı olması: Boşanma davası sırasında nafaka talep etmek isteyen tarafın maddi desteğe ihtiyacı olması gerekmektedir. Bu durum, boşanma sonrasında geçimini sağlayacak gelir kaynaklarına sahip olmayan taraf için geçerlidir.
2. Maddi desteğe ihtiyacı olan tarafın kusuru bulunmaması: Maddi desteğe ihtiyacı olan tarafın kusuru bulunmaması da nafaka talebi için bir şarttır. Yani, boşanma davasında haksız olan tarafın nafaka talep etmesi mümkün olmayabilir.
3. Maddi desteğe ihtiyaç duyulacak sürenin belirlenmesi: Nafaka talep eden tarafın ne kadar süre boyunca maddi desteğe ihtiyacı olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. Bu süre, boşanma sonrasında meslek edinme, iş bulma gibi sebeplerle nafakaya olan ihtiyacın sona ermesiyle son bulabilir.
4. Nafaka talep eden tarafın geçim standardı: Nafaka talep eden tarafın yaşam standardı da nafaka miktarının belirlenmesinde etkilidir. Tarafların evlilik sürecindeki yaşam standardı göz önünde bulundurulur ve nafaka miktarı buna göre belirlenir.

Boşanma Davası Nafaka Türleri

1. Tedbir nafakası

Boşanma davası sürecinde açılan bir dava sırasında, nafaka talebinde bulunan tarafın geçimini sağlaması için verilen geçici bir nafakadır. Tedbir nafakası, boşanma davası sırasında geçim sıkıntısı çeken tarafın, davaların sonuçlanmasına kadar geçen sürede ihtiyaçlarını karşılaması için verilir.

2. Yoksulluk nafakası

Boşanma sonrasında, taraflardan birinin maddi desteğe ihtiyacı devam ediyorsa verilen nafakadır. Yoksulluk nafakası, boşanma sonrasında maddi güçlük çeken tarafın ihtiyaçlarını karşılaması için verilir. Bu nafaka, mahkeme kararı ile belirlenen süre boyunca ödenebilir.

3. Manevi tazminat

Boşanma sonrasında, taraflardan biri diğerine karşı ağır bir haksızlık yapmışsa, bu haksızlığın telafisi olarak ödenen bir nafakadır. Manevi tazminat, boşanma sonrasında kişinin yaşam standardını iyileştirmek için değil, aksine yaşadığı acı ve ıstırabı hafifletmek için verilir.

4. Teminat nafakası

Boşanma sonrasında, taraflardan birinin ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, diğer tarafın haklarını korumak için verilen bir nafakadır. Teminat nafakası, boşanma sonrasında maddi güçlük çeken tarafa değil, ödeme yükümlülüğü bulunan tarafa verilir.

Bu nafaka türleri arasında farklılık olmakla birlikte, her biri boşanma sürecinde tarafların maddi desteğini sağlamak için verilir. Nafaka türü ve miktarı, mahkeme kararı ile belirlenir ve tarafların gelir düzeyi, yaşam standardı ve diğer faktörler göz önünde bulundurulur.

Boşanma Halinde Tazminat Belirleme

Tazminat bir zararın sonucudur. Bu zarar maddi ve manevi olarak kabul edilebilir. Maddi zararı kısaca, karşılığı maddi olarak hesaplanarak tazmin edilebilen zarar olarak açıklanabilir. Manevi zarar ise, gerçek bir zarar değildir. Maddi yönden hesaplama yapılamaz. Manevi zarar kişinin, kişilik haklarına yönelik haksız bir saldırı sonucu o kişide yarattığı manevi olumsuzlukları ifade eder. Manevi tazminat, bir ceza olmadığı gibi, bir zenginleştirme aracıda değildir.

Boşanmada Tazminat Belirleme Koşulları

• Boşanma durumunda tazminata karar verilebilmesi için ortaya bir zarar çıkmış olmalıdır.
• Eşin, boşanma durumunda ortaya çıkmış ve ileri dönemlerde doğması beklenen bir zarar yoksa tazminat söz konusu değildir.
• Boşanmada kusurlu sayılan taraf tazminat talebinde bulunamaz.
• Evlilik birliği sürer iken eşlerin birbirlerine sağladıkları maddi katkılarda (örneğin; ev, arsa, araba alımı) tazminat davasına dahil değildir. Bu durum gerçekte bir alacak davasıdır. Tazminat davasından bağımsız olarak yürütülür. Ancak alacak davasının ayrı bir dava olarak açıldığı sırada, boşanma davası henüz karara bağlanmış değilse, aralarındaki irtibat nedeniyle boşanma davası ile alacak davası birlikte birleştirilerek birlikte yürütülebilir.
• Maddi ve manevi tazminatın kabul edilmesi için evlilik birliğinin mahkeme kararınca sona ermiş olması gerekir.
• Evlenme ve nişanlanma töreni için yapılan giderler ile verilen hediyeler boşanmanın fer’i niteliğinde bir hak ve alacak olmadığından maddi tazminat olarak istenemez.
• Tazminat isteyen eş boşanmada kusursuz olmalıdır. Eylem ve davranışları ile boşanmaya sebebiyet vermiş eş kusurlu olmakla birlikte karşı tarafta meydana gelen zararı karşılamak zorundadır.

Boşanmada Maddi Tazminatın Belirlenmesi

Tazminat, bir zararın sonucu olduğundan ortaya çıkmış olan zarar somut olarak belli olmalıdır. Zararın miktarı ise, boşanma yüzünden evlilik birliği sona erdiği için, artık kullanma olanağı kalmayan ve evlilik birliğinin devam etmesi halinde yararlanılabilecek miktar kadar olacaktır.

Eş ve çocukların, barınma, giyecek, bakım, tedavi ve gerekiyorsa harçlık verme kocaya aittir. Eşin yitirdiği bu yararlar boşanma sonrasında kocanın eşe vereceği münasip bir tazminattır.

Tazminatın belirlenmesi durumunda ölçüt kabul edilebilecek hususlar şunlardır;

• Toplumun genel yapısı ve yaşam koşulları,
• Tarafların evlilik birliğindeki olanak ve durumlar,
• Oturulan evin bulunduğu yer ve özellikleri,
• Aile birliğinin barınma, beslenme ve eğitim gibi yaşamsal özellikleri,
• Eşlerin iş durumları ve eşin çalışmasına izin verilip verilmediği,
• Ortak malların idare edilişi,
• Boşanma durumunda eşin sosyal güvenlik kurumundaki haklarından yoksun kalması, (kıdem tazminatı, tedavi yardımı, sosyal tesislerden yararlanma vs),
• İstenilen tazminatın başla bir yerden temin edilip edilemeyeceği, eşin tazminat talebince bir gelirinin olup olmadığı
• Eşin yeniden evlenme şansı ile tarafların ve boşanmaya neden olan olayların diğer özellikleri,
• Davacı olan tarafın eşten istediği tazminatın gerçekçi ve amacına uygun olması gerekmektedir.

Boşanmada Maddi Tazminat İle İlgili Usul Hükümleri

• Boşanma nedeniyle maddi tazminata karar verilebilmesi için, bu tazminatın istenmiş olması gerekmektedir.
• İstem olmadan hakim kendiliğinden bu kararı veremez.
• Tazminat istem sürecinde talep miktarı aşılamaz.
• Maddi tazminat için faiz istenebilir.
• Maddi tazminatın istem süreci davanın her aşamasında olabileceği gibi 1 yıllık zaman aşımı süresince istenebilir.
• Maddi tazminatın ödeme biçimi toptan yada dönemsel olarak ödenebilir.
• Borçlu eşin ekonomik durumunun bozulması, tazminat alan eşin haysiyetsiz yaşam sürmesi, yeniden evlenmesi, eşlerden birinin ölümü gibi uyuşmazlıklar meydana gelebilmektedir. Bu durumların yaşanmaması ve eşlerin yeniden görüşmek zorunda kalmamaları için tazminatın toptan ödenmesi tarafların yararına olacaktır.

Boşanmada Manevi Tazminatın Şartları

• Manevi tazminat, maddi tazminat gibi boşanma durumunun gerçekleşmesi durumunda kabul edilebilir.
• Manevi tazminat, şeref, haysiyet, hürriyet, ruh ve beden bütünlüğü ile sağlığı, isim, resim gibi kişiliğin korunmasına yönelik genel düzenlemenin değişik bir uygulamasıdır.
• Manevi tazminat, maddi tazminattan farklı olarak kişinin, kişilik haklarına yönelik ağır bir saldırı oluşturmalı ve saldırıya uğrayan eş bun nedenle manevi bir acı duymuş olmalıdır.
• Boşanma halinde kusursuz bulunan eşin, ruhsal yapısının etkilenmesi, duyduğu ağır üzüntü, onur kırıklığı, bunalım, yaşama olan bağlılığının kaybetmesi durumunda bunu manevi tazminat ile yatıştırılması zorunluluğu ortaya çıkar.
• Boşanma nedenlerinden olan, güven sarsıcı sadakatsiz davranış, dövme, yaralama, cana kast, hakaret ve tehdit eylemleri kişilik haklarına saldırı olarak kabul edilir.
• Manevi tazminat isteyen eş boşanmaya neden olan olaylarda tamamen kusursuz olmalıdır.
• Cinsel ilişki davalı kocadan kaynaklanan nedenle kurulamamış ise, bu durum davacı eş üzerinde ruhsal çöküntüye neden olduğu için manevi tazminat gerektirir.
• Yargıtay kabulüne göre genç yaşta boşanmış ve bekaretini kaybetmiş olmak kusursuz eş lehine manevi tazminat verilmesi için yeterli gerekçe olamaz.
• Manevi tazminat bedeli para olarak belirlenebileceği gibi zararın paradan başka bir yol ile de giderilebileceği kabul edilmiştir.

Boşanmada Manevi Tazminat İle İlgili Hükümler

• Maddi tazminatta olduğu gibi manevi tazminatta istenmiş olmalıdır. Hakim kendiliğinden bu kararı veremez.​​​​​​
• Manevi tazminat hakkı mirasçılara geçmez.
• Davacı yargılama sürecinde istemen bir kısmından ya da tamamından vazgeçebilir.
• Maddi tazminatlarda olduğu gibi manevi tazminatta da davanın kesinleşmesiyle birlikte faiz istenebilir.
• Manevi tazminat boşanma davasının her aşamasında istenebileceği gibi 1 yıllık zaman aşımı süresince istenebilir.
• Maddi tazminatta toptan ve dönemsel ödeme imkanı varken, manevi tazminatta yalnızca toptan ödeme imkanı vardır.

Boşanma davası sırasında nafaka talep edebilir miyim?

Evet, boşanma davası sırasında taraflardan biri nafaka talep edebilir. Taraflar arasındaki maddi durum, ihtiyaçlar ve diğer faktörlere bağlı olarak nafaka miktarı belirlenir.

Boşanma davası sonrasında nafaka talep edebilir miyim?

Evet, boşanma davası sonrasında nafaka talep edilebilir. Özellikle, eşlerden birinin maddi desteğe ihtiyacı varsa veya çocukların bakımı için maddi yardıma ihtiyaç duyuluyorsa nafaka talep edilebilir.

Nafaka miktarı nasıl belirlenir?

Nafaka miktarı, tarafların maddi durumu, ihtiyaçları, çocukların bakımı ve eğitimi gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Mahkeme, nafaka miktarını belirlemede yargıçların takdir yetkisine sahiptir.

Tazminat nedir?

Tazminat, boşanma davası sonrasında bir eşin diğerine ödemesi gereken bir tür maddi destektir. Tazminat, boşanma nedeniyle maruz kalınan maddi veya manevi zararları telafi etmek için verilebilir.

Tazminat nasıl belirlenir?

Tazminat miktarı, boşanma nedeni, tarafların maddi durumu, evlilik süresi ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir. Tazminatın miktarı, mahkeme tarafından belirlenir ve tarafların yargıçların takdir yetkisine saygı göstermesi gerekir.

Nafaka ve tazminat birbirinden farklı mıdır?

Evet, nafaka ve tazminat farklı türlerde maddi desteklerdir. Nafaka, boşanma veya ayrılık davası sonrasında bir eşin diğerine maddi destek sağlamasıdır. Tazminat ise boşanma nedeniyle maruz kalınan maddi veya manevi zararları telafi etmek için verilir.