Donör Nedir, Nasıl Donör Olunur? Donör Olmanın Şartları

Donör Nedir?

Donör, sözlük anlamı olarak bağışlayan anlamına gelir. Pratikte ise kemik iliği nakli ve kök hücre veren kişilere donör denir. Ülkemizde henüz yaygın olmasa da, dünya genelinde pek çok hastanın, sağlına kavuşmasına olanak sağlamıştır. Donör olmak, ülkemizde her ne kadar ön yargıyla karşılansa da başarılı örneklerini de görmek mümkün. Bir hasta için aile içinden olduğu gibi aile dışından da donör bulunabilir. 

Kimler Donör Olabilir?

Sağlıklı ve 18 ile 50 yaş aralığında olan insanların kök hücre vericisi olmasında herhangi bir sakınca görülmemektedir. Bebeğinin kordon kanını bağışlamak isteyen anne adayları donör olabilmektedirler. Otolog nakil için kök hücre vericisi olmak isteyenler. Akraba dışı kök hücre verisi olmak isteyenler.

Donör adaylarının donör olmaları için bazı şartlara uyması gerekmektedir. Bu şartlar arasında en az 50kg ağırlığına olmaları gerekmektedir. Aynı zamanda donör olmak isteyen kişilerin herhangi bir bulaşıcı hastalığa sahip olmamaları gerekmektedir. Bunun yanında bağışıklık sistemi hastası olmaması gerekmektedir.

Nasıl Donör Olunur?

Aile dışı kök hücre donörü olmak için öncelikle 18-55 yaş arasında ve 50 kilonun üzerinde olmak gereklidir. Donörlerin bulaşıcı hastalık ya da bağışıklık sistemi hastalığına sahip olmaması gereklidir. Bu şekilde yapılan bir bağışı başka bir hasta ile binde bir ya da milyonda bir uyuşur. Bu nedenle bağış yapan kişiler uzun süre kayıtlarda kalır. Kayıtlar ise Türkiye'de iki yerde yapılır.

Birisi İstanbul Üniversitesi'de bulunan TRİS ve Ankara Üniversitesi'nde bulunan TRAN. Dokular uyuştuğunda neler olacağını merak ediyorsunuzdur. Doku uyuşması gerçekleştiğinde bağış yaptığınız merkezden sizinle iletişime geçecekler. Eğer bağış yapmayı hala kabul ediyorsanız daha detaylı sağlık kontrolünden geçirilirsiniz. Böylece nakil işlemi için hazır bir hale getirlirsiniz.

Nakil Nasıl Olur?

Uygun dokunun sizde olduğu saptandıktan sonra sizin de onayınızla birlikte hastanede detaylı bir sağlık taramasından geçirilirsiniz. Ardından anestezi ile birlikte, ameliyathanede yapılan işlemle birlikte doku örneği alınır.

Doku örneği, leğen kemiğinden özel tekniklerle alınır. İşlem sonrasında dokuyu veren kişiye kan nakli yapılır. Günümüzde donör olmak isteyen bireyler kendilerinde sağlık problemi olabilme ihtimali nedeniyle bağış yapma konusunda oldukça çekingen olabiliyorlar. Sizin leğen kemiğinizden alınan ilik zamanla yerine gelmektedir.

Türkiye'de Donör Olmak

Maalesef ülkemizde bu konuda bağışçı sayısı oldukça az ve bağış bilinci henüz oturmuş değil. Bağışçı olmak isteyenler ise Kızılay, Ankara Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi'nde başvuruda bulunabilir.

Başvuru esnasında bilgi formu ve 20 ml'lik kan örneği vermeleri yeterli fakat şunu da unutmamak gerekir. Dokular uyduktan sonra bağıştan korku nedeniyle vazgeçebilme ihtimali olan bireylerin, hasta ve aile psikolojilerini göz önünde bulundurmaları, ondan sonra başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Donör ne anlama gelir?

Kemik iliği naklinde, hasta olan kişiye kök hücreleri veren bireye donör adı verilmektedir. Bir kişinin donör olabilmesi için hastayla HLA uyumunun olması gerekmektedir. Bir allogeneik naklin başarısında bağışıklık sistemin güçlü olması önemli rol oynamaktadır.

Kimler donör olabilir?

Ülkemizde 18 ile 50 yaş arasında olan, en az 50 kg ağırlığındaki her sağlıklı kişi kök hücre vericisi olarak kabul edilmektedir. Gönüllü kemik iliği/kök hücre verici adayların bulaşıcı hastalığa, bağışıklık sistemi hastalıklarına veya enfeksiyon hastalıklarına sahip olmaması gerekir.

Donör nasıl olunur?

Donör olmak için 18 ile 50 yaş arasında, sağlıklı bir birey olmalısınız. Daha sonrasında bilgilendirme ve onam formunu doldurarak donör olabilirsiniz. Donör olan kişilerin hepatit c, b, kanser, AIDS gibi hastalıklar geçirmemiş olması çok önemlidir.

Donör olan kişi ölür mü?

Kemik iliği naklinde verici hiçbir şekilde zarar görmez. Karaciğer veya böbrek naklinden kaçınan kişilerin olduğu gibi, yanlış bilgiler nedeniyle kemik iliğini vermek istemeyen kişiler de olur. Araştırıldığında işlemin vericiye bir zararı olmadığını öğrenebilirler.

Sperm donörü nasıl olunur?

Uyuşturucu, alkol, sigara gibi madde bağımlılığı olmayan, zeka bakımından sağlıklı, fiziksel ve biyolojik testlerden başarıyla geçmiş, psikolojik sağlığı yerinde olan erkekler sperm donörü olabilir.

Yumurta donör nasıl olunur?

Yumurta donörü olacak kişinin ortalama 18 ile 26 yaş arasında olması tercih edilmektedir. Yapılacak testlerde yumurtlama ve hormon testlerine bağlı olarak, bu yaş aralığında olsanız dahi kimi adayların bağışı kabul edilmez. Birkaç yaş büyük adayların test sonuçları olumlu olursa bağış kabul edilir.