Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Yesinler" Sözü: Gerçek mi, Efsane mi?

Ekmek Bulamıyorlarsa Pasta Yesinler: Gerçek mi, Efsane mi?

Fransız Devrimi’nin en hareketli günlerinde, Paris sokaklarında yoksulluk ve açlık had safhadaydı. Halk, yiyecek bulmakta zorlanıyor ve bu durum çeşitli ayaklanmalara yol açıyordu. Bu dönemde sıkça dile getirilen “Ekmek bulamazlarsa pasta yesinler” sözünün, Kraliçe Marie Antoinette tarafından söylendiği yaygın bir inanış olarak ortaya atılmıştır. Ancak bu ifadenin gerçekliği tarihçiler arasında hâlâ tartışma konusudur.

Bu Sözü Gerçekten Marie Antoinette mi Söyledi?

Bu ifadenin kaynağı, 18. yüzyılın önemli düşünürlerinden Jean-Jacques Rousseau’ya kadar uzanır. Rousseau, bu ifadeyi 1740’larda duyduğunu ve otobiyografik eseri İtiraflar’da bu söze yer verdiğini belirtir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken, Rousseau’nun Marie Antoinette’in henüz çocuk olduğu bir dönemde bu ifadeyi yazdığıdır. Bu nedenle, kraliçeye atfedilmesinin tarihi gerçeklik açısından sorunlu olduğu düşünülmektedir.

Brioche Nedir ve Neden Pasta Sanılıyor?

• Brioche: Tereyağı ve yumurta ile zenginleştirilmiş, tatlımsı ve yumuşak bir Fransız ekmek türüdür.
• İfadenin orijinalinde “pasta” olarak çevrilen kelimenin brioche olduğu belirtilir. Bu durumda, "Ekmek bulamazlarsa pasta yesinler" sözü, halkın temel ihtiyaçları yerine daha lüks gıdaları tüketmelerini öneren bir ifade değil, "Eğer ekmek yoksa, daha kaliteli bir ekmek verilsin" anlamına gelebilir.

İfadenin Gerçek Kaynağı Kim?

Kraliçe Marie Antoinette’in biyografisini kaleme alan Lady Antonia Fraser, bu sözün aslında XIV. Louis’nin eşi Kraliçe Marie-Therese’e atfedilebileceğini belirtir. O dönemde kraliyet ailelerinden ve soylulardan bu tarz açıklamaların çıkması yaygındı. Ancak, tarihçiler arasında bu ifadenin herhangi bir kraliçeye veya soyluya ait olmaması ve tamamen devrimci propaganda amacıyla uydurulmuş olabileceği de öne sürülmektedir.

Tarihsel Bağlamda Ekmek ve Açlık

• 18. yüzyıl Fransa’sında ekmek, halkın en temel gıda maddesiydi. Ekmeğin fiyatı ve bulunabilirliği, halkın yaşamını doğrudan etkileyen önemli bir faktördü.
• Devrim öncesinde ekmek fiyatlarının yükselmesi, kıtlık ve yoksulluğun en büyük sebebiydi. Bu nedenle, açlık ve kıtlık söylemleri, devrimin ateşini körükleyen unsurlar arasında yer alıyordu.

Propaganda ve Efsanelerin Gücü

Fransız Devrimi sırasında, kraliyet ailesine yönelik olumsuz algının güçlendirilmesi amacıyla birçok propaganda üretilmiştir. “Ekmek bulamazlarsa pasta yesinler” ifadesi, bu propagandalardan biri olarak değerlendirilebilir. O dönemin yoksul halkı için, soyluların lüks yaşamı ve halktan kopukluğu, bu tür ifadelerin inandırıcılığını artırıyordu.

Sonuç

Tarihsel veriler, bu meşhur ifadenin Marie Antoinette tarafından söylendiğine dair kesin bir kanıt sunmamaktadır. Ancak, halkın gözünde soyluların ve kraliyet ailesinin halktan kopuk, lüks bir yaşam sürdüğü imajını güçlendiren bu ifade, Fransız Devrimi’nin sosyal ve politik dinamiklerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur.