FOREX Emir Türleri: Piyasa Emirleri

Forex piyasasını daha iyi kullanmak için ve piyasaya hâkim olabilmek için bazı temel bilgilere ihtiyaç duyulur. Bu temel bilgilerden en önemlileri de “emirler”dir. Emirler, Forex piyasasında ikiye ayrılır, bunlar;

Piyasa emri,
Bekleyen emirler.

Piyasa emirleri, kendi arasında ikiye ayrılır. “kâr-zarar emirleri” ve “pozisyon açma emirleri” olmak üzere iki başlık altında toplam 8 farklı emir türünden oluşmaktadır. Şimdi bu emirlerle ilgili gerekli bilgileri sizlere sunacağız.

Not: Kâr-zarar emirleri ve pozisyon açma emirlerinden dördü pozisyon açmak için kullanılırken diğer dördü ise pozisyon kapatmak için kullanılır.

1- Piyasa Emri – (Market Execution)

“Piyasa emri” veya İngilizcede “Market Execution” anlık girilen emirleri ifade eder. Yani işlem yapılırken anlık kur üzerinden yapılan işlemlere piyasa emri adı verilir. AL-SAT yaparken o anın kur değerine göre işlem yapmayı sağlayan bu emir tipi ile işlem yapılırken broker (alım-satım işleminde belli komisyon karşılığı aracılık eden işlemleri kendi adına fakat taraf olduğu kişi veya kurumlar adına yapan işlemci) fiyatı değiştirmesi durumunda bu işleme “slippage” (emir kaydırma) denir.

2- Bekleyen Emirler ( Pending Order)

Forex piyasasında işlem yaparken anlık olarak görülen fiyattan daha farklı bir fiyatta işlem yapmaya “bekleyen emir”, İngilizce “Pending Order” denir.

Örneğin; dolar kuru işlem yapıldığı anda 5,20 TL seviyelerindedir. Ancak alım yapmak için fiyatın düşmesini bekleyen bir yatırımcı, USD kurunu 5,00 TL olarak belirler ve bu seviyeye ulaştığında, alım otomatik olarak gerçekleşir.

Bekleyen emirler, 6 farklı biçimde sisteme aktarılmaktadır. Bunlar;

a) Takip Eden Zarar durdurucu (Trailing Stop)

Bu işlem, yatırımcının zarar etmesini engelleyen Stop-Loss işlemidir. Yani bir Forex yatırımcısı, 100,00 TL’lik bir hisse satın aldığında, eğer zarar edilebilecek bir durumda 75 puan mesafeye (75 pip) iz süren stop koyar yani bu demektir ki eğer yatırım yapılan hissede düşüş meydana gelirse zarar 99,25’e geldiğinde hisse otomatik olarak satılır. Bu işlem daha çok riskli AL-SAT işlemlerinde yapılarak zararın minimum seviyeye inmesine yardımcı olur. Takip eden zarar durdurucu işlemi yapmak için satın aldığınız hisse veya emtianın üzerine sağ tıklayarak “takip eden zarar durdurucu” veya İngilizcesi “trailing stop” olan seçeneği işaretleyerek istediğiniz mesafeyi seçebilirsiniz.

b) Buy Limit —(Alış Limit)

Bu işlem alım yapmak için kullanılır ancak burada alış şekli farklıdır. Mesela bir emtiaya yatırım yapacaksınız ve ön görülerinize göre fiyatlar aşağı inip, tekrar yukarı yönlü hareket edeceği şeklindedir. Örnek; USD kur fiyatı 5,20 iken siz bunun 5,00 seviyesine ineceğini yaptığınız teknik analiz ve temel analizlerden gördünüz, bu durumda alış limiti olarak “5,00” seviyesini belirlersiniz, fiyat bu rakama geldiğinde alış emri gerçekleşir.

c) Shell Limit — (Satış Limit)

Satış limit, alış limitinin tam tersidir. Elinizde bulunan bir hisse veya emtianın yükseleceğini ön gördüğünüz rakama satış emri vermekle, fiyatın o seviyeye ulaştığında otomatik olarak satılmasına verilen isim “Shell limit” yani “satış limiti” denmektedir.

d) Buy Stop — (Alış Stop)

Bazen, piyasa çok fazlasıyla hareketlenir ve hareketler yukarı yönlü olarak devam eder. Bu piyasada, anlık kur ile hisse senedi, emtia veya döviz almak bazen imkansız hale gelir. Bu tip durumlarda, alış emrini biraz daha yüksek fiyattan vermek daha mantıklıdır. Bu işlemi yapabilmek için kullanılan işlem emri “Buy Stop” yani “alış stop” emridir. Örneğin USD kurunun yükselen trendinde devam edeceğini bekliyorsunuz ve anlık fiyat 5,20 TL ise yapmanız gereken bir üst fiyat emri girmek olacak yani örnek olarak 5,30 TL seviyesinden yapacağınız işlemdir.

e) Buy Stop Limit

Stop ve limit emirlerinin karışımı olarak değerlendirilen “Buy stop limit” emri, piyasa fiyatı belirlenmiş stop seviyesine geldiğinde belirlenen “buy limit” fiyatından alış emri vermeyi sağlar. Ancak burada dikkat edilmesi gereken detay, yazdığınız fiyatın anlık fiyattan yüksek olmasıdır. Stop limit fiyatı ise anlık fiyattan düşük olmalıdır.

f) Shell Stop — (Satış Stop)

Bu işlem, “Buy stop” emrinin tam tersidir. Beklentileriniz, piyasanın anlık fiyatından daha düşük bir seviyede olacağı yönünde olduğunda beklenen destek noktasının kırılması durumunda piyasanın daha aşağı gideceği tahmin edilerek bu işlem uygulanır.

g) Shell Stop Limit

Shell stop limit, emri, piyasa fiyatı belirlenmiş Shell fiyatından stop seviyesine ulaştığında, “Shell limit” fiyatından satış emri girilir. Burada da yine dikkat edilmesi gereken detay, fiyat alanına yazılacak değerin şimdiki fiyattan daha düşük olması ve “stop limit fiyatı” alanına yazılacak değerin de fiyat alanına yazılan değerden daha düşük veya aynı seviyede olması gerekmektedir.

h) Zarar-Durdur (Stop-Loss)

Forex piyasasında kâr-zarar ilişkisini iyi hesaplamak gerekir. Yani nerede satış, nerede alış emri girileceğinin yanında bir de risk yönetimi konusunda anlattığımız gibi ne kadarlık zararı göze aldığınızı belirlemeniz gerekmektedir. “Zarar-durdur” yani “Stop-Loss” tam olarak bu işlemi yapmaya yardımcı olan bir emir türüdür. Açık olan bir satış işleminde, beklediğiniz bir seviyeye ulaşması durumunda, satış emri verilmesine veya aksi şekilde beklentiniz olan bir fiyatta ise, belirlediğiniz düşüş seviyesine satış emri verilmesi işlemine stop-loss emri denmektedir.

Uzman yatırımcılar, bir emtia, döviz veya hisse üzerinden yatırım yapılırken kesinlikle Stop-Loss kullanılmasını önermektedir. Özellikle de hareket yönü belirli olmayan durumlarda bu işlemin kullanılması kazanç sağlamakla birlikte zarar edilmesi durumunda ise en az zararla piyasadan çekilmeye yardımcı olmaktadır.

i) Kar-Al (Take Profit, T/P)

Son olarak piyasa emirleri arasında bilinmesi ve uygulanması gereken emir tipi de kâr-al yani İngilizcesi “take profit, T/P” olan işlemdir. Bu işlem, anlık piyasanın üstünde beklentilerin olması durumunda kullanılır. Örneğin USD kurunun 5,20 seviyesinden daha yüksek bir seviyeye çıkması beklentisi varsa ve çıkan seviyeden kâr elde edilmek isteniyorsa, satış emri olarak anlık fiyatın üstünde bir değer girilir ve bu seviyeye ulaştığında, satış işlemi otomatik olarak işleme geçmiş olur.

Forex piyasasında yatırımcılar, doğru şekilde adım atabilirler ve işlemleri doğru şekilde yapabilirlerse ciddi anlamda kâr elde edebilirler. Ancak tüm bunları gerçekleştirebilmek için hem teorikte hem de pratikte Forex eğitimine ihtiyacınız olacaktır. Temel analiz ve teknik analiz bilgileri kadar önemli olan emirler konusunda bilgi sahibi değilseniz forex piyasasına giriş yapmanız kesinlikle önerilmez.