İnsanlar Neden Sinirlenir? Sinir Sistemi Hastalıkları

Sinirli olduğumuzda, beyinde birçok kimyasal reaksiyon meydana gelir. Bu reaksiyonlar, stres hormonları olarak bilinen kortizol ve adrenalin gibi hormonların salınmasına neden olur. Bu hormonlar, sinirli olduğumuzda vücudumuzun fizyolojik tepkilerini etkiler ve birçok olumsuz semptoma yol açar.

Sinir Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?

Sinir, birçok farklı durumda ortaya çıkabilen bir duygusal durumdur. İnsanlar sinirlendiklerinde, genellikle stresli, gergin ve huzursuz hissederler. Bu duygusal durum sıklıkla olumsuz bir etki yaratır ve birçok kişinin hayat kalitesini düşürür.

Sinirli olmak birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda, kişilerin iş veya okul gibi günlük yaşamlarındaki zorluklarla başa çıkma becerilerinin yetersiz olması nedeniyle sinirli olurlar. Bunun yanı sıra, kişilerin ilişkilerinde veya aile yaşamlarında yaşadıkları sorunlar da sinirli olmalarına neden olabilir. Finansal zorluklar, sağlık sorunları ve diğer zorluklar da sinirlilik hissine yol açabilir.

Sinirli olmak, insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Stresin ve gerginliğin yüksek seviyeleri, kan basıncı ve kalp atış hızı gibi fizyolojik tepkileri tetikleyebilir. Bunun sonucunda, kişilerde uyku bozuklukları, baş ağrıları, hazımsızlık, halsizlik ve diğer sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Sinirli Olmanın Nedenleri

Sinirlilik, herhangi bir zamanda herkesin yaşayabileceği normal bir duygudur. Ancak bazı insanlar sürekli olarak sinirli bir durumda olabilirler. Sinirli olmanın birden fazla nedeni olabilir ve bu nedenler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. İşte, sinirli olmanın farklı nedenleri hakkında birkaç düşünce:

Stres

Hayatımızdaki stresli olaylar sinirli olmamıza neden olabilir. Örneğin, iş yerindeki yoğun çalışma programı, maddi sorunlar, ilişki problemleri veya ailevi sorunlar stres seviyemizi artırarak sinirlenmemize neden olabilir.

Uyku bozuklukları

İyi bir gece uykusu almak, ruh halimizi etkileyen önemli bir faktördür. Uyku bozuklukları, yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon zorluğu ve sinirlilik gibi sorunlara neden olabilir.

Beslenme

Beslenme alışkanlıklarımız sinirli olmamızı etkileyebilir. Özellikle yüksek şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalar tüketmek, kan şekerindeki ani değişimlere neden olabilir ve sinirlilik hissine neden olabilir.

Psikolojik rahatsızlıklar

Bazı psikolojik rahatsızlıklar, özellikle depresyon ve anksiyete, sinirlilik hissine neden olabilir. Bu rahatsızlıklar, sinir sistemimizi etkileyerek duygusal kontrolümüzü azaltabilir.

İlaçlar

Bazı ilaçlar, özellikle sinir sistemimizi etkileyenler, sinirlilik hissine neden olabilir. Bunlar arasında antidepresanlar, antipsikotikler ve kortikosteroidler yer alabilir.

Hormonal değişiklikler

Hormonlar, ruh halimizi ve duygusal sağlığımızı etkileyen önemli bir faktördür. Hormonal değişiklikler, özellikle adet dönemi veya menopoz gibi durumlarda, sinirli hissetmemize neden olabilir.

Sinir Sistemi Vücudumuzun Neresindedir?

İnsandaki sinir sisteminin denetim merkezi beyin ve omuriliktir. Bu iki yapı birlikte merkezi sinir sistemini oluştururlar. Beyinden ve omurilikten çıkan merkezi sinir sistemi de bu merkezin bütün vücutla bağlantısını sağlıyor. Çevresel adı verdiğimiz bu sinir sistemi, dış uyarıların ve iç organların çalışmasına ilişkin bütün bilgileri merkezi sinir sistemine iletir. İnsan dışındaki diğer memeli hayvanlarda da sinir sistemi bu şekilde çalışır.

Sinir sistemi bir yandan vücudun dış dünyayla ilişkisini yönlendirirken, diğer yandan da kapalı sistemin işleyişini denetler. Örneğin; kalp atışlarımızı, soluk alıp vermemizi, idrar kesemizin çalışmasını sağlayan beyindir. Havanın soğuk olmasıyla birlikte üşümemiz, iğne yapıldığında ağrı duymamız bütün bunlar istem dışıdır. Bir anda hissederiz neden bu şekilde hissettiğimizi bilmeyiz. İşte bu dediğimiz denetim özel bir sinir sisteminin denetiminde gerçekleşir. Bu sinir sistemine otonom sinir sistemi diyoruz. Bundan yola çıkarak sinir sisteminde ayrı görevler üstenen ama birbirleriyle bağlantılı olarak çalışan 3 temel sinir sisteminden bahsedebiliriz. Sinir sistemleri şunlardır; merkezi sinir sistemi, çevresel sinir sistemi ve otonom sinir sistemidir. Bu sinir sistemlerinin kısa bir şekilde ne olduğunu anlatalım.

Merkez Sinir Sistemi

Bu sistemi oluşturan beyin ve omurilik yumuşak ve çok kolay örselenebilen organlardır. Bundan dolayı beyin kafatasının, omurilik ise omurganın içine yerleşerek bütün iç ve dış etkenlerden korunur. Ayrıca her iki organın üzerini örten zarlar ve etrafını saran sıvılar da mevcuttur.

Sinir sisteminin temel birimi nöron denen sinir hücresidir. Bir sinir hücresinde, yaşamı ve işleviyle ilgili bütün kimyasal tepkimelerin denetlendiği bir gövde bölümü ile gövdeden çıkan ipliksilerden oluşur. Vücudumuzun her yanında sinirlerle örtülü olduğu halde, sinir hücrelerinin görevleri sadece beyin ve omurilikte bulunur. Beyin ve omurilikte sinir hücrelerin hem gövdeleri hem de uzantıları bulunduğu için bozmadde ve sinir dokusu adı verilen akmadde bir arada bulunur. Merkezden vücuda dağılan sinirler sadece akmaddeden oluşuyor.

Çevresel Sinir Sistemi

Çevresel sinir sistemi, beyin ve omuriliğin vücudun diğer organlarına bağlanan sinirlerden meydana geliyor. Bu sinirlerin 12 çifti beyinden, 31 çifti omurilikten çıkarak kollara ayrılır. Beyinde çıkan sinirler baştaki duyu organları, kaslar ve salgı bezleri ile bağlantılıdır. Bunlarda vagus siniri iç organlarla bağlantı halindedir.

Çevresel sinir sisteminde yer alan duyu sinirleri, uyartıları beyin ve omuriliğe götürür. Buralarda oluşan tepkileri dokulara, bezlere ve organlara taşıyanlar ise motor sinirlerdir.

Otonom Sinir Sistemi

Otonom sinir sistemi, iç organlarımızı örneğin; kalp, mide, incebağırsak, salgıbezlerimizin çalışmasını denetleyen bir sistemdir. Otonom sinirler, isteğimiz dışında çalışan iç organlarımızın faaliyetlerini düzenler. Otonom sinirler kendi içinde sempatik ve parasempatik olmak üzere ikiye ayrılıyor.

Sempatik sinirler; zor durumlar karşısında bizleri korur. Sempatik sinirler kan damarlarında daralma, kalp atışlarının hızlanması, göz bebeklerin büyümesi, gözyaşı ve tükürük bezlerinin salgısının azalması, idrar torbasında genişlemesini sağlar.

Parasempatik sinirler; gözbebeklerin küçülmesi, aydınlık ve karanlığa gözün uyumum yapmasını sağlaması, gözyaşı bezinin salgı yapması, kalp atışlarının yavaşlaması, bronş daralması, mide hareketlerinin artması, incebağırsak ve kalın bağırsaktaki hareketlerin artmasını sağlıyor.

Sinir Sistemi Hastalıkları Nelerdir?

Sinir sistemindeki, özellikle beyindeki bazı bozukluklar insanın düşünce ve davranışlarını etkiliyor. Beyindeki üst düzey işlevlerin aksamasından dolayı ortaya çıkan ruhsal rahatsızlıklar hastalıklara neden oluyor. Sinir hücrelerin çoğunda vücut hücreleri gibi kendini yenileme ve onarma gibi özellikler yoktur. Bundan dolayı beyin ve omurilikteki sinir dokusunun örselenmesi çoğu zaman kalıcı bir hasara yol açar.

Yaygın Skleroz Hastalığı

Sinir liflerini saran miyelin kılıfı sertleştiği için içerideki life basınç yaparak örselenmesine neden olur. Bu durumda hasta güçsüz, uyuşuk ve hissiz ya da her yerine iğneler batıyor gibi olur ve giderek ağırlaşır. Bazen bütün kasların denetimden çıkması durumunda kişinin konuşması güçlenir, yemek yemesi zayıflar. Bu hastalığın tam olarak bir tedavisi yoktur.

Parkinson Hastalığı

Mesajların sinapstan atlamasını sağlayan kimyasal ileticiler görevini yerine getiremediği için, vücudun bazı bölümlerinden denetlenmeyen titreme ya da sarsılmalar görülür. Doktora gidiniz, verilen ilaçlar doğrultusunda bu belirtiler bastırılabilir.

Çevresel sinir sistemi hastalıkların çoğu; çoğu zaman şeker hastalığı, cüzam gibi başka türlü vitamin eksikliği, alkol ve ilaç bağımlılığından dolayı ortaya çıkıyor. Duyu sinirindeki bozukluklar vücutta karıncalanmalara, duyu yitimine; kasları denetleyen sinirlerdeki bozukluklar ise kasların zayıflamasına ve yağlanmasına neden oluyor. Bu sinir sisteminde en çok karşılaşan hastalık ise omurlardaki disk kayması sonucu omurilik sinirlerinin ezilerek örselenmesidir.

Sinirlenmenin nedenleri nelerdir?

Sinirlenmenin birden fazla nedeni olabilir. Stresli yaşam olayları, beslenme alışkanlıkları, uyku bozuklukları, psikolojik rahatsızlıklar, hormonal değişiklikler ve ilaçlar sinirlilik hissine neden olabilir.

Sinirlenmenin fizyolojik etkileri nelerdir?

Sinirlenme, vücudumuzdaki birçok fizyolojik tepkiyi tetikleyebilir. Bu tepkiler arasında artan kalp atış hızı, yükselen kan basıncı, terleme, kas gerginliği ve solunum hızı artışı yer alabilir.

Sinirlilik nasıl kontrol edilebilir?

Sinirlilik hissini kontrol etmek için bazı stratejiler kullanılabilir. Bunlar arasında nefes egzersizleri, meditasyon, yoga, fiziksel egzersiz, rahatlama teknikleri, sağlıklı beslenme alışkanlıkları, yeterli uyku almak ve sosyal destek almak yer alabilir.

Sinirlilik ve öfke arasındaki fark nedir?

Sinirlilik, olumsuz duyguların genel bir ifadesi olabilirken, öfke daha belirgin ve yoğun bir duygudur. Öfke, genellikle bir olaya ya da kişiye yönelik olarak belirirken, sinirlilik daha yaygın bir his olabilir.