İnterstisyel Akciğer Hastalığı Nedir? Belirtiler ve Tedavisi

Çevresel faktörler, mesleki etkenler ve genetik yatkınlık gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilen interstisyel akciğer hastalıkları her hastada farklı şekilde seyretmektedir. Bazı hastalarda şiddetli bir şekilde seyrederken bazı kişilerde ise hafif şiddette seyreder.

Şiddetli seyreden interstisyel akciğer hastalıkları ölüme neden olabilecek kadar ilerleyebilir. Bu içeriğimizde interstistyel akciğer hastalıkları nelerdir, belirtileri nedir, tedavisi ve radyolojisi nasıldır gibi soruların cevabını vereceğiz.

İnterstisyel Akciğer Hastalığı Nedir?

İnterstisyel akciğer hastalığı (İAH), akciğer dokusunu etkileyen geniş bir hastalık grubunu tanımlayan bir terimdir. Bu hastalık grubu, akciğer dokusunda inflamasyon (iltihaplanma) ve fibrozis (skar dokusu oluşumu) ile karakterizedir. İAH, akciğerlerdeki hava keseciklerini (alveoller) ve bronşları (hava yollarını) etkileyebilir, bu da solunum fonksiyonlarında ciddi sorunlara yol açabilir.

İnterstisyel akciğer hastalığı çeşitli alt tiplere sahip olabilir. Bunlar arasında idiopatik pulmoner fibrozis (IPF), sarkoidoz, romatoid artrit, sistemik skleroz gibi otoimmün hastalıklara bağlı interstisyel akciğer hastalıkları bulunmaktadır. Ayrıca, bazı ilaçlar, çevresel toksinler ve mesleki maruziyetler de İAH'nin nedenleri arasında yer alabilir.

İAH'nin belirtileri genellikle zamanla gelişir ve hastalığın alt tipine bağlı olarak değişebilir. Nefes darlığı, kronik öksürük, hırıltılı solunum, göğüs ağrısı, yorgunluk ve kilo kaybı gibi semptomlar yaygın olarak görülür. Ancak, bu belirtiler diğer akciğer hastalıklarında da ortaya çıkabilir, bu nedenle İAH'nin doğru tanısı konulması önemlidir.

İAH'nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, birçok faktörün bir araya gelerek hastalığa yol açabileceği düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, sigara içme, çevresel toksinlere maruz kalma ve bazı mesleklerdeki solunum yollarına zarar verici maddelere maruz kalma İAH riskini artırabilir.

İnterstisyel akciğer hastalığının tanısı genellikle fizik muayene, detaylı hastane öyküsü, solunum fonksiyon testleri, radyolojik görüntüleme (akciğer grafisi, bilgisayarlı tomografi) ve bazen de akciğer biyopsisi gibi yöntemlerle konulur. Erken tanı, tedavi seçeneklerini artırabilir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.

En Sık Görülen İnterstisyel Akciğer Hastalıkları

Onlarca farklı hastalığa sahip olan interstisyel akciğer hastalıklarından bazılarıyla karşılaşmış olmanız yüksektir. En çok karşılaşılan interstisyel akciğer hastalıkları sarkoidoz, bronşiyolit, vaskülit, idiopatik akciğer fibrozu, Pulmoner Alveoler Proteinosis ve Goodpasture sendromudur.

1. Sarkoidoz

Erkeklere oranla daha çok genç yaştaki kadınları etkileyen sarkoidoz hastalığının nedeni henüz bilinmemektedir. Akciğer hastalıkları ile kendini belli eden sarkoidoz, kuru öksürük, nefes darlığı, yüksek ateş, lenf bezlerinin şişmesi ve eklem ağrıları gibi belirtiler gösterir.

2. Bronşiyolit

Bu hastalık küçük hava yolları yani bronşiyollerin iltihaplanmasına bağlı olarak oluşur. En sık görülen interstisyel akciğer hastalıklarından birisidir. Riskli bir hastalıktır ve yaşlı insanları daha çok etkilemektedir.

3. Vaskülit

En sık görülen akciğer hastalıklarından birisi de vaskülit hastalığıdır. Bu hastalığın adı kılcal damar iltihabıdır. Oldukça ciddi sonuçlara sebebiyet verebilen bu hastalığın erken teşhisi ve tedavisi büyük önem taşımaktadır.

4. İdiopatik Akciğer Fibrozu

İdiopatik akciğer fibrozu, enfeksiyon nedeniyle oluşmamakla birlikte kronik bir hastalıktır. Genellikle orta yaş grubundaki bireylerde görülen bu hastalık, kadın ve erkeklerde eşit oranda gözlemlenir. Hastalık belirti vermeye başladıktan sonra yaklaşık 4-5 yıl yaşama şansı olduğu söylenir. Ancak bazı vakalarda bu sürenin daha uzun sürdüğünü söyleyebiliriz.

5. Pulmoner Alveoler Proteinosis

Alveol adı verilen hava keseciklerinde bazı maddelerin birikmesi nedeniyle oluşan pulmoner alveoler proteinosis, orta yaş grubundaki erkeklerde sıklıkla görülmektedir. Bu hastalık zaman içinde daha çok ilerleyebileceği gibi kendiliğinden de geçebilir.

6. Goodpasture Sendromu

Nedeni henüz bilinemeyen goodpasture sendromu, çoğunlukla genç yaştaki erkeklerde görülür. Glomerülonefrite (bir tür böbrek iltihabı) ve akciğer kanaması gibi sorunlara neden olan bu hastalık erken teşhis edilmediği takdirde oldukça ciddi sonuçlara neden olabilmektedir.

İnterstisyel Akciğer Hastalıkları Belirtileri

İnterstisyel akciğer hastalıkları (İAH), akciğer dokusunda inflamasyon ve fibrozis (skar dokusu oluşumu) ile karakterizedir. Bu hastalıkların belirtileri, genellikle yavaş bir şekilde ortaya çıkar ve zamanla kötüleşebilir. İnterstisyel akciğer hastalıklarının belirtileri, hastalığın alt tipine ve ilerlemesine bağlı olarak farklılık gösterebilir. İşte İAH'nin yaygın belirtileri:

Nefes Darlığı

İAH'nin en yaygın belirtisi nefes darlığıdır. Hastalar, günlük aktiviteleri sırasında veya dinlenirken nefes almakta güçlük çekebilirler. Nefes darlığı zamanla artabilir ve egzersizle veya fiziksel aktiviteyle kötüleşebilir.

Kronik Öksürük

İnterstisyel akciğer hastalığı olan kişiler, uzun süreli ve sürekli bir öksürükle mücadele edebilirler. Bu öksürük genellikle kuru ve tahriş edici olabilir.

Hırıltılı Solunum

İnterstisyel akciğer hastalığı olan bazı kişilerde hırıltılı solunum (wheezing) görülebilir. Hırıltı, hava yollarının daralması veya tıkanması nedeniyle ortaya çıkar ve solunum sırasında sesli bir şekilde duyulabilir.

Göğüs Ağrısı

İAH'nin ilerledikçe göğüs ağrısı ortaya çıkabilir. Bu ağrı genellikle göğüs bölgesinin ortasında veya yanlarında hissedilir ve bazen nefes alırken veya öksürdüğünüzde artabilir.

Yorgunluk ve Halsizlik

İnterstisyel akciğer hastalığı olan kişiler, sürekli yorgunluk, bitkinlik ve enerji eksikliği hissedebilirler. Halsizlik, vücudun oksijen almasının zorlaşması ve solunum güçlüğü ile ilişkilendirilebilir.

Kilo Kaybı

İnterstisyel akciğer hastalığı ilerledikçe, hastalarda kilo kaybı gözlenebilir. Bu kilo kaybı, iştah kaybı, enerji tükenmesi ve metabolizmanın etkilenmesiyle ilişkili olabilir.

Parmak Ucu Çomaklaşması

İlerleyen İAH vakalarında, bazı hastalarda parmak ucu çomaklaşması olarak adlandırılan bir belirti ortaya çıkabilir. Parmakların ucunda şişme, kalınlaşma ve tırnaklarda şekil değişiklikleri görülebilir.

İnterstisyel Akciğer Hastalıkları Neden Olur?

Birçok nedene bağlı olarak meydana gelen interstisyel akciğer hastalıkları, çevresel faktörlerden enfeksiyonlara ve kullanılan bazı ilaçlara kadar çeşitli nedenlere dayanmaktadır. Akciğer dokusunda meydana gelen yaralanmanın ilk nedenini belirlemek için birçok etken göz önünde bulundurulmalıdır.

İnterstisyel akciğer hastalıklarının nedenlerinin başında mesleki ve çevresel faktörler sıralanabilir. Kişinin çalışma koşulları veya çevresel faktörler nedeniyle birçok zararlı toksine maruz kalabilir. Silika tozu, asbest lifleri ve ağır metal tozları içeren ortamlarda çalışmak akciğer sağlığı açısından ciddi tehditler oluşturabilir. Özellikle güvercin besleyenlerde ve çiftçilerde sıkça interstisyel akciğer hastalıklarına rastlanır.

İnterstisyel akciğer hastalıklarının diğer nedenleri ise enfeksiyon hastalıkları ve kullanılan bazı ilaçlardır. Çeşitli bakteriyel enfeksiyonlar ve parazite bağlı enfeksiyonlar interstisyel akciğer hastalıklarının oluşumunda etkili bir rol oynayabilir.

Kemoterapi ilaçları, psikiyatri ilaçları, bazı antibiyotikler ve kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar akciğerlerin zarar görmesine neden olabilir. Ayrıca birçok hastalığın oluşumunda etkili rol oynayan ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen radyasyonda interstisyel akciğer hastalıkları nedenleri arasında sıralanmaktadır. Uzun süre radyasyona maruz kalan kişilerde akciğer hasarlarına rastlanılmaktadır.

Hastalık Tanısında Uygulanan Test ve Tetkikler

Kendinizde belirtileri gördüğünüz zaman mutlaka doktora başvurmanız gerekiyor. Doktorunuz sizde bu hastalık olup olmadığını öğrenmek için bazı test ve tetkikleri yaptıracaktır. Bu tetkikler sayesinde herhangi bir akciğer interstisyel hastalığına yakalanıp yakalanmadığınızı öğreneceksiniz.

Solunum fonksiyon testi, spirometri, tepe akış izleme (PFM), göğüs röntgeni, kan testleri, yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi, bronkoskopi, bronkoalveoler lavaj ve akciğer biyopsisi bu tetkikler arasındadır. Doktorunuz bu tetkiklerden birkaçını yaptırdıktan sonra gerekli teşhisi koyacaktır.

İnterstisyel Akciğer Hastalıkları Tedavisi

İnterstisyel akciğer hastalıkları (İAH), akciğer dokusunda inflamasyon ve fibrozis (skar dokusu oluşumu) ile karakterize olan bir grup hastalığı ifade eder. İnterstisyel akciğer hastalıkları tedavisi, hastalığın alt tipine, semptomların şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. İşte İAH tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler:

İlaç Tedavisi

İAH tedavisinde kullanılan ilaçlar, hastalığın tipine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Kortikosteroidler, inflamasyonu azaltmak ve fibrozis oluşumunu kontrol altına almak için sıklıkla kullanılır. İmmünsüpresif ilaçlar, bağışıklık sisteminin aktivitesini baskılayarak akciğer dokusundaki inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir. Diğer ilaçlar arasında antifibrotik ajanlar ve antienflamatuar ilaçlar da bulunur. İlaç tedavisi, semptomların kontrol altına alınmasına ve hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılmasına yardımcı olabilir.

Oksijen Tedavisi

İnterstisyel akciğer hastalığı olan bazı hastaların oksijen desteğine ihtiyacı olabilir. Oksijen tedavisi, vücuda yeterli oksijen sağlayarak nefes darlığını azaltabilir ve hastanın yaşam kalitesini artırabilir. Hasta, taşınabilir oksijen tüpleri veya oksijen konsantratörleri aracılığıyla oksijen alabilir.

Solunum Rehabilitasyonu

Solunum rehabilitasyonu, İAH olan hastaların solunum fonksiyonlarını iyileştirmeye ve günlük yaşam aktivitelerine katılımlarını artırmaya yardımcı olur. Solunum egzersizleri, solunum kaslarını güçlendirmek ve nefes almayı kolaylaştırmak için kullanılır. Fizyoterapi, solunum tekniklerinin öğretildiği ve göğüs açıcının kullanıldığı bir rehabilitasyon programını içerebilir.

Pulmoner Rehabilitasyon

İnterstisyel akciğer hastalığı olan bazı hastalar için pulmoner rehabilitasyon programları önerilebilir. Bu programlar, hastanın solunum fonksiyonlarını iyileştirmek, yaşam kalitesini artırmak, nefes darlığı ile başa çıkmayı öğrenmek ve enerji seviyelerini artırmak için egzersiz, beslenme danışmanlığı ve psikososyal destek gibi çeşitli bileşenleri içerir.

Akciğer Nakli

İnterstisyel akciğer hastalığı ilerleyici bir şekilde kötüleştiğinde ve diğer tedavi seçenekleri etkili olmadığında, akciğer nakli düşünülebilir. Akciğer nakli, hastanın ileri derecede hasar görmüş akciğerlerini sağlıklı bir donör akciğerle değiştirir. Ancak, akciğer nakli bir seçenek olarak sadece belirli hasta grupları için uygundur ve sıkı bir değerlendirme sürecine tabi tutulur.

İnterstisyel akciğer hastalıkları tehlikeli midir?

İnterstisyel akciğer hastalıkları, erken teşhis ve tedavi edilmediği takdirde birçok komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bu komplikasyonlar arasından en önemlileri ise pulmoner hipertansiyon, kalp yetmezliği ve solunum yetmezliğidir. Bunlar ciddi sonuçlara neden olabileceği için bu hastalıkların oldukça tehlikeli olduğundan bahsedebiliriz.

İnterstisyel nedir ne demek?

İntersitisiyel kelimesi tıp dilinde doku anlamına gelmektedir. İnterstisyel akciğer hastalıkları ise akciğerin interstisyum olarak ifade edilen bağ dokusunda kalınlaşma ile meydana gelen bir grup hastalıktır.

İnterstisyel akciğer hastalığı genetik mi?

Çoğu zaman sigara tüketiminin neden olduğu interstisyel akciğer hastalığı, genetik faktörler yüzünden de ortaya çıkabilmektedir. Eğer ailede ender bir idiyopatik interstisyel akciğer hastalığı varsa bu rahatsızlık sizde de nüksedebilir.

İnterstisyel akciğer hastalığı tedavisi var mı?

Geçmişte tedavisi olmayan bazı interstisyel hastalıklarına karşı geliştirilmiş ilaçlar bulunuyor. Bu ilaçlar sayesinde hastalığın tedavisinde olumlu sonuçlar alınmaktadır. Ancak kişi uzun yıllar boyunca tedavi edilmemişse ya da kortizon tedavisine yanıt alınmıyorsa sadece destek tedavisi uygulanmaktadır.

Akciğer kendi kendini yeniler mi?

Akciğerde bulunan hücreler farklı periyotlarda yenilenmektedir. Bu yenilenme sigara tüketimine ve havanın temizliğine bağlı olarak değişmektedir. Yenilemenin gerçekleşeceği süre ise altı ayla bir yıl arasındadır.