Dow Teorisi, 1900 yılında geliştirildikten sonra finans piyasasında oluşan hareketlenmeleri öngörmek için değil de fiyat trendleri için bir yol gösterici olarak düşünülmüştür. Peki, Dow Teorisi ne işe yarar ve nasıl kullanılır? İşte cevaplar…
Dow Teorisi’nin Fikir Babası Kimdir?
Charles Dow’un ortağıyla birlikte kurduğu firması ile borsaya yönelik yayınlar yapan “Wall Street Journal” adında bir gazete kurdu. Bu gazeteyle okuyucular için o zamanın şartlarına göre elde edilmesi zor senetlerin fiyatlarını ve borsadaki firmaların yıllık finansal tablolarını yayınlamış ve bu borsa konusu üzerine basın yapan ilk basın aracı olmuştur. Bu yöntemle daha fazla ilgi görmeyi başarmıştır. Bunların yanı sıra Charles Dow, borsaya yönelik kurulan bazı şirketlerin hisse fiyatlarından yeni bir endeks oluşturmuştur.
Charles Dow, modern finans gazeteciliğinin temelini oluşturan kişi olarak bilinir. Bunun yanı sıra firma bilançolarıyla ilgili yaptığı çalışmalar ile temel analizin yaygınlaşarak daha çok gelişmesinde etkili olmuştur. Charles Dow, ortaya çıkardığı yeni borsa endeksleri ile teknik analiz yönteminin ilk adımlarını atmayı başarmıştır.
Dow Teorisinin Temel Prensipleri Nelerdir?
- Piyasada oluşan trendler,
- Piyasa her şeyi yansıtır,
- Ana trendlerin üç aşaması vardır,
- Çapraz endeks korelasyonu,
- Trendler bir dönüş olduğu doğrulanacağı zamana kadar geçerlidir,
- Hacimin önemi oldukça yüksektir.
1. Piyasada oluşan trendler
Finans alanından bazı insanlar, Charles’in teknik analiz hususunda geliştirdiği projelerin günümüzde finans piyasasının önderliğini yaptığı düşünülen “trend” kavramının oluşmasını sağladığını söyler. Dow Teorisi’ne göre başlıca üç tür piyasa trendi vardır. Bu üç trend ise şunlardır:
- Ana Trend,
- İkincil Trend,
- Üçüncül Trend.
Ana Trend
Başlıca piyasa hareketidir ve ana trendin aylar sürmesi de yıllar sürmesi de beklenebilir.
İkincil Trend
İkincil trend, bazı zamanlarda yalnızca birkaç haftalık bir süre gerektiriyor. Bazen de bu süre birkaç aya kadar çıkabiliyor.
Üçüncül Trend
Üçüncül trend, bir haftadan daha kısa bir süre içerisinde ortadan kalkar veya 10 günden daha uzun bir süre boyunca etkili olmaya devam eder. Bazı durumlarda üçüncül trend, duruma göre çok daha kısa bir süre için etkili olabilir.
Yatırımcılar bu birbirinden farklı üç trendi gözlemleyerek yeni fırsatlar ortaya çıkarabilirler. Ana trend, ciddi önem taşıyor olsa bile, en fazla kâr edebileceğiniz durumlar ana trend, ikincil ve üçüncül trendin çeliştiği zamanlarda oluşur.
Örneğin; bir kripto paranın pozitif bir ana trend gösterdiğine inanıyorsunuz fakat negatif bir ikincil trend gözüküyorsa bu kripto parayı daha düşük bir fiyata almak ve kripto paranın değeri yükselince de satmak için çok iyi bir fırsat olabilir. Buradaki soruna baktığımızda nasıl bir trend olduğunu belirlemek ve daha derin teknik analiz yapma ihtiyacı, tam da burada devreye giriyor. Finans piyasasındaki yatırımcılar, oluşan yeni trendlerin analizini yapmak için birçok farklı yöntem ve araç kullanıyorlar. Yani bazı durumlarda tek bir yöntem kullanmaktansa, birkaç analiz tekniği daha fazla işinize yarayacaktır.
2. Piyasa Her Şeyi Yansıtır
Dow piyasasının her şeyi yansıttığına inanılır ve bu da tüm bilgilerin fiyatlara yansıması anlamına gelir. Örneğin; bir finansal şirketin gelirindeki artış hakkında bir raporun çıkması bekleniyorsa, finans piyasası vakit kaybetmeden ve raporlar yayınlanmadan bu haberi öne çıkarır. Ayrıca raporlar yayınlanmadan önce de şirkete ait hisse senetlerine talep artar ve beklenilen pozitif raporun yayınlanmasından sonra fiyatlar hakkında çok büyük bir değişiklikle karşılaşılmaz.
Birçok finans yatırımcısı ve teknik analizi çok sık kullanan kişiler, bu prensibin doğruluğuna inanmaya devam ediyor. Fakat temel analizi tekniği ile analiz yapan yatırımcılar, teknik analiz kullanıcılarının aksine, piyasaların gerçek hisse senetlerini belirtmedikleri fikrini öne sürerler.
3. Ana Trendlerin Aşamaları
Charles Dow, uzun vadeli olan ana trendlerin üç aşamadan oluştuğunu söylemiştir. Bu üç aşama ise şunlardır:
- Genel Katılım
Genel katılım, yatırımcıların farklı analiz yöntemleriyle oluşacak fırsatları fark etmesi sonucunda yatırım piyasasında daha çok kişi tarafından toplu bir şekilde yatırım yapılmaya başlanmasıdır. Bu aşamaya gelindiğinde piyasadaki fiyatlar, çok fazla yatırımın bir anda yapılmaya başlaması nedeniyle hızlı bir şekilde yükselmeye başlar.
- Biriktirme
Daha önceki “ayı piyasası” takip edilerek piyasa duygusallığı yaygın olarak negatif bir durumda devam ettiği için varlıkların değerleri hâlâ düşüktür. Yatırımcılar, fiyatlarda ciddi bir artış söz konusu olmadan önce ayı piyasası süresince birikim yapmaya başlarlar.
- Dağıtım ve Fazlalık
Üçüncü aşama ise dağıtım ve fazlalıktır. Bu süreçte yatırımcılar, analizlere ve fırsat değerlendirmelerine devam ederler fakat trendin sonuna doğru yaklaşılmakta olunur. Bu durumda piyasa yapıcılar birikimlerini hemen dağıtmaya başlar. Eğer bir yatırımcı yeterli bilgilere sahip olmaksızın trendin değişmek üzere olduğunu fark etmezse, bu durumda piyasa yapıcılar trend değişmeden önce ellerindeki birikimleri bu kişilere satarlar.
4. Çapraz Endeks Korelasyonu
Charles Dow, piyasalarda oluşan hareketlilik ve trendin, diğer piyasalarda yaşanan hareketlilikle birlikte onaylanması gerektiği fikrine sahipti.
O zamanlarda taşımacılık piyasası ve özellikle de demir yolları, endüstriyel faaliyetlerle çok yakın ilişkiler kuruyordu. Bu nedenle daha çok ürün üretilmesi için öncelikle gerekli olan ham maddeleri sağlayacak demir yolu faaliyetlerinde bir artış olması gerekiyordu. Bu durumun sonucunda taşımacılık piyasası ve üretim sektörü arasında açık bir korelasyon bulunuyordu. Çünkü bunlardan biri sağlıklıysa diğerinin de sağlıklı olma olasılığı yüksekti. Ancak, çapraz endeks korelasyonu prensibi, şuanda piyasalar arasında eskisi kadar sağlam bir şekilde işlemiyor. Bunun nedeni de artık birçok ürünün dijital ve fiziksel taşımacılık gerektirmiyor olmasıdır.
5. Trendler Bir Dönüş Olduğu Doğrulanacağı Zamana Kadar Geçerlidir
Charles Dow, piyasa bir trendin içerisinde bulunuyorsa içerisinde bulunduğu trendin devam sürdürülebilir olduğuna inanıyordu. Örneğin; bir işletmeye ait hisseler, yayınlanan olumlu bir haberin ardından yükseliş trendine geçmeye başlarsa, kesin bir trend değişimi görülene kadar yükselişe devam etmeliydi. Charles Dow, bu nedenle ana trendin başlangıcı kesinleşene kadar trend hareketlerine karşı şüpheli olmak gerektiği fikrini savunuyordu. Ayrıca bir ana trend ile ikincil trendi birbirinden ayırmanın kolay olmadığı gibi, yatırımcılar da genellikle yanılmalara sebep olan trend hareketleriyle karşı karşıya kalabiliyor.
6. Hacim Oldukça Önemlidir
Charles Dow’un inandığı ve öne sürdüğü ilkelerden bir tanesi de “hacmin önemi oldukça yüksektir” ilkesidir. Günümüzde yatırımcıların bir kısmının yaptığı gibi Charles Dow da hacmin önemli bir ikincil gösterge olduğu fikrini savunuyordu. Yani yatırımcılar tarafından yapılan işlem hacim ne kadar artış gösterirse, piyasada gerçek trendlerin oluşması da o kadar olabiliritesi yüksek bir durum haline gelir. Eğer işlem hacmi düşük olursa da, bu durum fiyat hareketleri gerçek bir piyasa trendini yansıtmayacağı anlamına gelebilir.
