Hareketli ortalama, fiyatlarda gerçekleşen trendleri ve dirençleri analiz etmeye yarayan bir yöntem olup analizcilerin en sık başvurdukları bir yoldur. Hem fiyat hem de hacmin dalgalandığı sırada oluşan fiyat dalgalanmaları, fiyatlardaki gecikmeleri göstermesinin yanı sıra geçmiş zamanlarda yaşanan durumları da görebilmeyi sağlar. MACD ve Bollinger Bantları gibi bilinen diğer teknik analiz araçlarının temelini de hareketli ortalamalar oluşturmaktadır. Hareketli ortalamaların birden fazla türü vardır ve oluşan durumlara göre bu türlere bakılarak analiz yapılabilir.
Hareketli ortalamaların esas amacı mevcut paranın destek ve direnç seviyesinin belirlenmesidir. Belirlenen bu seviyelere göre trend çıkarımları yapar. Çoğunlukla bu seviyelere göre alım satım yapıldığı için bu değerler psikolojik olarak da önem arz eder.
Hareketli ortalamalar; belirlenen zaman dilimindeki bir paranın ortalama fiyat değeridir. Elde edilmesi ile fiyat hareketlerinin gün sayısına bölünmesi ortaya çıkar. Örnek verecek olursak 50 günlük bir hareketli ortalama hesabı yapılırken, 50 günün tüm kapanışları toplanarak 50 ye bölünür. Buna aynı zamanda “Basit Hareketli Ortalama” (Simple Moving Average) da denilir. Tradeler, hareketli ortalama seviyelerini belirlerken genellikle 20, 50, 100, 200 seviyelerini kullanırlar. Fakat bazı traderler, bunlar dışında 7,22, 99 gibi seviyelerde bazen tercih ederler. Hareketli ortalamanın esas amacı paranın destek ve direnç seviyesinin belirlenmesidir. Peki, destek ve direnç seviyesi nedir?
Destek Seviyesi Nedir?
Destek seviyesi kavramı finansal piyasaların tamamında kullanılan teknik bir analiz kavramıdır. Destek seviyesi, en genel haliyle tanımlanacak olursa; fiyatlardaki düşüşün durmasının beklendiği seviyedir. En yalın anlatımlı haliyle de satışların durmasıyla alıcıların bu seviyeden itibaren tepki vermesinin beklenilmesi olarak yorumlanabilir. Önemli destek seviyeleri kırıldığında yani destek noktalarının geçilmesi halinde satışların hızlanır ve destek noktası artık direnç noktası haline gelir. Örneğin bir kripto paranın stop noktasının 10 değerinde olması, bu paranın bundan sonra yükselmesine ya da daha da düşmesi şeklinde yorumlanır.
Direnç Seviyesi Nedir?
Direnç seviyesi, fiyat yükselmelerinin durmasının beklendiği noktadır. Direnç seviyelerinden yine yalın anlatımla bahsedecek olursak finansal ürünlerdeki alışın durması yahut yavaşlaması, satıcıların bu seviyeden itibaren tepki vermesinin beklenilmesi olarak tanımlanabilir. Buna kâr realizasyonu da denir.
Direnç Seviyesi Kırılırsa Ne Olur?
Piyasaların tarihsel grafiklerine bakıldığında en net görülen şey alışların durduğu, fiyatların bu seviyenin üstüne artık çıkamadığı yerler direnç seviyesi olarak görülür. Peki, direnç seviyesi kırılırsa ne olur?
Direnç seviyesinin kırılması demek fiyatların direnç seviyesinin üzerine çıkması demek değildir. Direnç noktası kırıldığında alışlar hızlanır. Direnç noktası bu noktadan sonra destek noktası haline gelir.
Hareketli Ortalamaların Türleri
Hareketli ortalamaların birkaç türü vardır ve tüm hareketli ortalamaların türleri eşit seviyede bir öneme sahiptir. En dikkat çeken hareketli ortalamaların türleri şunlardır:
- Basit Hareketli Ortalama (SMA)
- Üstel hareketli Ortalama (EMA)
- Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA)
1. Basit Hareketli Ortalama Nedir? (SMA)
Basit hareketli ortalama, fiyatlar kapanış durumundayken verilerin toplamı baz alınarak zamana bölünmesi sonucu yapılan hesaplamalara denir. Örneğin; 5 gün içerisinde meydana gelmiş fiyat verilerinin ortalamasını hesaplamak istiyorsanız, 5 günlük fiyat kapanış verilerini toplayarak 5’e bölmeniz gerekir.
2. Üstel Hareketli Ortalama (EMA)
En çok kullanılan hareketli ortalama türlerinden biri de üstel hareketli ortalamalardır. Üstel ortalamalarda, basit ortalamanın tam tersi daha güvenli sinyaller oluşur. Fakat üstel ortalamanın hesaplanma şekli, basit ortalamaya kıyasla biraz daha zordur.
EMA’da hesaplama yapılırken öncelikle günlük oluşan fiyat değerleri, önceden belirlenmiş olan yüzde ve bir önceki günün üstel hareketli ortalamasıyla toplanması sonucunda mevcut günün hareketli ortalaması ortaya çıkar. Bu şekilde son zamanların kapanış fiyatları hakkında daha fazla bilgi sahibi olunabilir.
Üstel Hareketli Ortalama Nasıl Hesaplanır?
Üstel hareketli ortalama hesaplaması şu şekildedir:
2/ (1+hareketli ortalamanın belirlenen zaman periyodu)
Örneğin; 10 günlük bir periyot için 2/ (1+10) şeklinde hesaplanır.
3. Ağırlıklı Hareketli Ortalama (LMA)
Basit hareketli ortalamalarda olduğu gibi, yeni oluşan fiyat verileri ile geçmiş günlerde meydana gelen fiyat değerlerinin aynı şekilde hesaba katılması, bazı analizciler tarafından doğru bulunmuyor. Bu nedenle de son zamanlarda oluşan fiyatlara daha çok önem veren yeni hesaplama türleri geliştirilmiştir. Bu yeni geliştirilen yöntemlerden biri de ağırlıklı hareketli ortalamadır.
Ağırlıklı Hareketli Ortalama Nasıl Hesaplanır?
Ağırlıklı hareketli ortalama yöntemi ile hesaplama yapılacağı zaman fiyatlar, gün sayısı ile çarpılır. Geçmiş günlerde oluşan fiyatların verileri (n-1) şeklinde hesaplanır. Daha önceki günlerin fiyat verileri hesaplanacağı zaman ise her bir gün için sayı arttırılarak (n-2), (n-3)… şeklinde hesaplanır. Daha sonra çarpanlar ağırlıklandırılır ve hesaplamada kullanılan çarpanların toplamının sonucuna bölünür. Bu şekilde son dönemde oluşan fiyat verilerine daha duyarlı bir ortalama alınmış olur.
Hareketli Ortalamalar Alım ve Satımda Nasıl Kullanılır?
Hareketli ortalamalar, fiyat grafikleri üzerinde tekli, ikili ya da daha fazla şekilde kullanılabilir. Ortalamaların birbiri ile kesişmesi durumu, analizciler tarafından bir alım satım sinyali olarak algılanır. Ortalama veriler uzun periyot şeklinde oluştuğunda “yavaş”, kısa periyot şeklinde oluştuğunda ise “hızlı” olarak yorumlanır.
Tek Bir Ortalamanın Kullanıldığı Durumlar
Tek ortalamanın kullanıldığı durumlarda fiyat çizgisinin ortalamanın üzerine çıkması “alış sinyali”, ortalamanın altında kalması durumu ise “satış sinyali” olarak adlandırılır.
İkili Ortalamanın Kullanıldığı Durumlar
İkili ortalamaların kullanıldığı durumlarda ise hız ortalamasının yavaş ortalamayı yukarı doğru kesmesi “alış sinyali”, aşağı doğru kesmesi ise “satış sinyali” olarak adlandırılır.
Hareketli Ortalamaların Finans Piyasasındaki Önemi
Hareketli ortalamaların ortak yönleri trend belirleme ve oluşan trendi takip etme hususunda birleşiyor. Bu da traderların günlük değerlendirmelerinden ayrılarak daha sade bir görünüm elde etmesini sağlıyor. Trendi tanımlamak, hareketli ortalamaların başarılı işlem istatistiğini arttırabilmelerindeki en önemli detaylardan biridir.
