İndikatörler, geçmiş fiyat hareketlerini analiz ederek yeni oluşacak fiyatların öngörülebilmesini sağlayan göstergelerdir. Yatırım alanında uzmanlaşan yatırımcılar, bir coine yatırım yapmadan önce teknik analizde bulunurlar. Teknik analizin en önemli parçalarından biri olan indikatörler, yatırımcıların duygusal hareket etmesini engelleyerek daha teknik ve bilimsel yöntemler inceleyerek yatırım yapmalarına yardımcı olur. Yani doğru yatırım yapmayı kolaylaştırır.
Yatırımcı psikolojisi, “kazanmak” için en önemli etkendir. Duygusal hareket etmek, teknik bilgilere sahip olmadan tamamen platformlarda yapılan yorumlara dayalı yatırım yapmak, yatırımcıların zarar etmesini en çok etkileyen nedenler olarak sıralanır. Bu tip durumların önüne geçmek için teknik analiz konusuna hakim olmak gerekir. Teknik analizde en çok kullanılan araçlar da ya da daha yalın bir ifade ile olmazsa olmazlar indikatörlerdir. Peki, tam olarak indikatörler ne işe yarar, nasıl kullanılır, yatırım yapmadan önce bakmak neden ve ne kadar önemlidir?
İndikatör Nedir?
İndikatör, para piyasalarında herhangi bir emtia, para ya da kripto para fiyatlarında oluşan hareketliliği ve birçok konu hakkında analiz ve öngörüler yapılabilmesini sağlayan göstergelere verilen isimdir. İndikatörleri yol haritası gibi düşünebilirsiniz. Bu yol haritası sayesinde nereye gitmeniz gerektiğini, nasıl gitmeniz gerektiğini hangi yönde hareket etmeniz gerektiğini görebilirsiniz. Bu açıdan değerlendirildiğinde, profesyonel anlamda yatırım yapanların işlem yapmadan önce kesinlikle teknik analizde indikatör konusunu dikkate alarak hareket etmesi gerekir.
İndikatörler, fiyatlarda oluşan volatilitelerin (yükselişlerin) gösterildiği grafikler üzerinde oluşur. Kripto para yatırımcıları, alım ve satım işlemlerini gerçekleştirmeden önce bu grafiklerde yer alan indikatörler eşliğinde bir sonuca varmaya çalışırlar.
İndikatörlerin Yatırımda Önemi
İndikatörler, kripto para piyasasında ya da diğer yatırım alanlarında yapılacak alım-satım işlemlerinde büyük öneme sahiptir. Bu nedenle herhangi bir finans alanında para yatırmak istiyorsanız öncelikle size en uygun olan ve kararlarınızı en doğru şekilde verebileceğiniz indikatörleri belirlemelisiniz. İndikatörlerin avantajlarından iyi bir şekilde faydalanmayı başarırsanız, yatırım konusunda çok fazla fayda göreceğinizi söyleyebiliriz.
İndikatörler Kesin Bilgi Verir mi?
Çoğu acemi yatırımcılar ya da teknik analiz bilgisi düşük seviyede olan kişiler, öğrendikleri indikatörlerle hareket ederler. Bu, çok yanlıştır, çünkü indikatörlere baktıktan hemen sonra alım-satım yapmak doğru bir karar değildir. Öncelikle grafikler üzerinde oluşan indikatörleri inceleyerek bir sonuca varılmalı ve sonrasında da piyasada oluşan fiyatların sizin öngörünüzle uyuşmasını beklemelisiniz. Yani diğer bir anlamda teknik analizle birlikte temel analiz bilgisine de sahip olmak gerekir.
Kaç Çeşit İndikatör Vardır?
İndikatörler, genel olarak 4 farklı başlık altında incelenir. Bunlar;
- Hacim ve Para Giriş-Çıkış İndikatörleri,
- Trend Takip Edici İndikatörler,
- Volatilite İndikatörleri,
- Momentum Temelli İndikatörler.
1. Hacim ve Para İndikatörü Nedir?
Teknik analizde kullanılan indikatörlerin birçok türü vardır. Bu indikatörlerden biri de hacim ve para indikatörleridir. Hacim ve para indikatörü, teknik analiz yaparken fiyat hacminin verileri ve fiyat hareketliliğini etkileyen diğer faktörlerin matematiksel hesaplamalar yapılarak yatırım kararı verilirken değerlendirilmesinde kullanılan göstergelerdir.
Hacim indikatörleri, tek başına bir yönü temsil etmez. Mesela grafiğe baktığımızda kısa vadeli bir hacim ortalaması gözüküyorsa ve bu kısa vadeli hacim ortalaması, uzun vadeli hareket ortalamasını geçiyorsa bu durum fiyatların yükseleceğini ifade eder.
2. Trendleri Takip Eden İndikatörler
Trendleri takip eden indikatörler, fiyatların zaman içerisinde değişiklik gösterdiği yönü takip eden göstergelerdir. Bu indikatörlerin amacı, fiyat volatilitesinin ne yönde olacağının öngörülebilmesini sağlamaktır. Yatırımcıların yatırım psikolojisini yönlendirmede oldukça başarılı etkilere sahip olan bu indikatör, anlık volalite ile gelecek zamanda fiyatların ne şekilde hareket edeceğini ön görmek için kullanılan en önemli göstergelerden biridir.
3. Volatilite İndikatörü Nedir?
Kripto para piyasasında en önemli indikatörlerden biri de volatilite indikatörleridir. Volatilite indikatörleri ile fiyatlarda oluşan dalgalanmalar gözlemlenebilir. Fiyatlarda oluşan yüksek artış ve düşüşler öngörülebilir. Yatırım yapmadan önce volatilite indikatörünün kullanılması, herhangi bir duygusal etkiden uzak daha doğru yatırım kararları almanızı sağlar.
4. Momentum İndikatörü Nedir?
Momentum indikatörleri, gelecekte yaşanacak olan fiyat değişikliklerini öngörebilmenize yardımcı olur. Momentum indikatörleri, fiyatlar dip yapıp daha sonrasında yönünü yukarı yöne çevirdiğinde, yatırımcılara “AL” sinyali verir. İndikatör zirve yapmış ve aşağı yönlü harekete geçmeye başlamışsa, bu durum kripto para yatırımcılarına “SAT” emri sinyali verir.
Momentum indikatörüne bakıldığında, dip ya da zirve yapması, oluşan trendlerin süreklilik göstereceğini fakat fiyatlardaki yükselme hızının gerilediğini ve emtiaların değerini yükselten etkenlerin zayıflamaya başladığını gösterir.
Momentum indikatörlerinin verdiği “al”, “sat” sinyalleri sonucunda harekete geçmeden önce oluşan fiyat hareketleri ile de bu durumun gerçekleşmesini bekleyerek mevcut pozisyonunuzu değiştirmeniz gerekir. Örneğin, indikatörleri inceleyerek bir yatırım fikri edindiniz ve fiyatlarda oluşabilecek volatilite hakkında bazı öngörüler edindiniz. Daha sonra piyasaya baktığınızda fiyat hareketliliği tahmin ettiğiniz yönde ilerliyor olsa bile bu durum fiyatların aynı yönde devam edeceği anlamına gelmez. Fiyatlarda beklediğiniz yönde bir hareketlilik görseniz bile beklemeli ve fiyatın yükseliş ya da düşüş hareketi yaparken aynı yönde devam edeceğinden emin olmalısınız. Daha sonra yatırım kararı vermeniz daha doğru olacaktır.
İndikatörler Nasıl Kullanılmalıdır?
Grafiklerde destek ve direnç sonucunda oluşan verilerin fiyatlarla uyum sağlayıp sağlamadığı oldukça önemlidir. Eğer veriler ile fiyatlar arasında uyumsuzluk var ise, hangi trend içerisinde yer alıyorsa oraya bakarak olumlu ya da olumsuz uyumsuzluklar tespit edilir ve bunun sonucunda grafiklerde oluşan yükseliş ve düşüşlerin gerçek olup olmadığı görülür. Yani diyelim ki fiyatlar hakkında bir tahminde bulundunuz; bu durumda öncelikle piyasadaki fiyatların sizin tahminleriniz doğrultusunda şekillenmeye başlamış olması gerekir ki tahminlerinizin doğruluk payı artmış olsun.
En Çok Kullanılan İndikatörler Hangileridir?
Kripto para piyasasında tek bir indikatöre bakara hareket edilmez. İndikatörler, analizcilerin kendilerine göre belirledikleri çeşitli indikatörlerden oluşur ve doğru sonucu verenlerin tespit edilmesi sonucunda bir mantık oluşturulur ya da diğer bir deyişle kendine özel bir indikatör oluşturulur. Ancak bunlar, analizcilerin kendilerinin çıkarttığı yol haritaları değil, hazırda verilen indikatörlerdir. Tabi bu özel bir konu olarak değerlendirilir, genel olarak yatırımcıların en çok kullandıkları bazı indikatörler vardır, bunlar;
- Hareketli Ortalamalar (Moving Average)
- RSI (Relative Strength Index)
- Bollinger Bandı (Bollinger Bands)
- Stokastik İndikatörü (Stochastic Oscillator)
1. Hareketli Ortalamalar
Hareketli ortalamalar, teknik analizde yatırımcıların en çok kullandıkları indikatörlerden biridir. Bu araç, teknik analizde geçmişte oluşan grafik verilerine bakarak gelecekte oluşacak fiyatların trendlere ne kadar uzak olup olmadığını göstermeye yarar. Bu indikatörde oluşan fiyat ortalamaları yukarı yönde kesildiğinde “AL” sinyali, aşağı yönde kesiliyorsa da bunun “SAT” sinyali olduğu anlaşılır ve buna göre hareket edilir.
Hareketli ortalamalar 4’e ayrılır:
- Basit Hareketli Ortalama
- Üssel Hareketli Ortalama
- Değişken Hareketli Ortalama
- Üçgensel Hareketli Ortalama
Basit Hareketli Ortalama Nedir?
Hareketli ortalama türleri arasında yer alan basit hareketli ortalama, kapanış fiyatının toplam değerinin zamana bölünerek hesaplanması ile elde edilir. 10 günlük ortalama hesaplamaları yapılırken 10 günün kapanışları toplanarak 10’a bölünür.
Üssel Hareketli Ortalama Nedir?
Bugün oluşan ve belirlenen bir yüzde ile dünkü üssel hareketli ortalamaya eklenerek bugünkü üssel hareketli ortalama bulunur. 2/(1+hareketli ortalamanın belirlenen zaman periyodu) formülü kullanılarak sonuca ulaşılır.
Değişken Hareketli Ortalama Nedir?
Diğer hareketli ortalamalara göre daha net sinyal veren değişken hareketli ortalama, yatay piyasada fiyatlar belli bir aralıkta daha hassas sinyal üretir.
Üçgensel Hareketli Ortalama Nedir?
Hesaplama şeklinde belirlenen gün sayısının ortasındaki günlerin ağırlığı daha fazladır. Üçgensel hareketli ortalama, teknik analizde sık kullanılan ve sinyal alımında daha verimli sonuçlar almaya yardımcı olan bir gösterge türüdür.
2. RSI İndikatörü
Fiyatların aşırı alım-satımları hakkında bilgi veren RSI indikatörü, J. Welles Wilder adıyla bilinen kişi tarafından 1978 yılında ortaya çıkartılmıştır. 30 ve 70 seviyelerinde iki sınır çizgisi şeklinde oluşan bu gösterge, kripto para piyasasında en çok kullanılan yöntemlerdendir.
3. Bollinger Bandı
Bollinger Bandı, ismini indikatörün geliştiricisi olan John Bollinger’dan almıştır. Mevcut fiyatların, geçmişte oluşan fiyatların ortalama sapmasının değerine, mevcut fiyatların en düşük ve en yüksek değer çizgilerine bakılarak kullanılan bir gösterge türüdür.
4. Stokastik İndikatörü
Stokastik gösterge, fiyatlarda oluşan kapanışı, fiyatların en yüksek değerini, fiyatların en düşük değerini ve fiyat hareketliliğinin değer değişiminde oluşan dönüş noktasını gösteren analiz yöntemine verilen isimdir. Oldukça başarılı bir yöntem olan Stokastik İndikatörü, kripto para piyasasında oluşan aşırı alım ve satımlar hakkında sinyaller verir. Stokastik İndikatörü, %K ve %D olarak gösterilen iki çizgiden oluşan bir gösterge türüdür.
İndikatörler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
1. İndikatörler tek başına yatırım kararı almak için yeterli midir?
İndikatörler, forex, kripto ya da diğer yatırım araçlarında teknik analiz yapmak için kullanılan göstergelerdir. Ancak sadece teknik analizle yatırım kararı almak doğru değildir, bununla birlikte piyasa haberlerini değerlendirmek yani temel analizde bulunmak da önemlidir.
2. İndikatörler nasıl okunmalıdır?
Her indikatör, farklı bilgiler verir. Dolayısıyla her indikatörün okunması farklıdır. Bu konuda eğitim almadan hareket etmek doğru değildir.
3. İndikatörler güvenilir midir?
Traderler (yatırımcılar) teknik analizde yeteri kadar bilgi ve tecrübeye sahip iseler elbette indikatörler güvenilir bir hal alır. Ancak indikatörlerin yorumlanabilir olması tamamen kişinin tecrübesine bağlı olduğu için güvenilir olup olmadığı da yine okuyan kişiye bağlıdır.
