NFT (Non Fungible Token), Blok zincir teknolojisi kullanılarak oluşturulan, eşsiz dijital varlıklar olarak tanımlanır. Birçok detayı kapsamına alan NFT projeleri; bazen dijital bir varlık, eşsiz bir koleksiyon parçası ya da sanal oyun içeriklerinden de oluşabilir. Herkesin yapabileceği NFT projeleri için bir miktar Ethereum’a ihtiyaç duyulur.
Ethereum Token standartlarına uygun şekilde yapılan NFT’lerin tek farkı, ERC-20 standardında değil, ERC-721 ve ERC-1155 standartlarında işlem görmesidir.
NFT Nedir?
Kripto paraların hayatımıza girmesinden sonra birçok yenilik de beraberinde gelmeye başladı. İlk dönemlerde Bitcoin alım satımı ile başlayan kripto para serüveni, daha sonralarında gerek madencilik tipinin değişmesi gerekse de yeni projelerin oluşturulması ile önü alınamayacak büyüklüğe ulaştı. NFT projeleri de 2017 yılında kripto para dünyasına yeni bir tanım olarak girdi ve ciddi anlamda alıcı bulması ile fiyatları birden yükselmeye başladı. Peki, NFT nedir?
NFT, İngilizce Non Fungible Token kelimelerinin baş harflerinden oluşan, blok zincir (Blockhain) teknolojisi kullanılarak oluşturulan eşsiz dijital varlıklardır. Mesela elinizde çok değerli bir resim, müzik ya da dijital bir varlığı tek bir kişiye satmanız ve bunu dijital bir lisans olarak sunmanız anlamına gelir. Arz talep dengesinin çok yüksek olduğu NFT projeleri için 2017 yılından bu yana 175 milyon doların üzerinde bir harcamanın yapıldığı bilinmektedir.
NFT projelerini değerli kılan bazı etkenler vardır. Bu etkenler arasında en çok göze çarpan detay ise kendi aralarında değiştirilemez olmalarıdır. Kripto paralarda bilindiği üzere kendi aralarında değiştirilme durumu söz konusudur. Ancak NFT’ler hiçbir şekilde kendi aralarında değiştirilemez, her biri eşsizdir ve her birinin ayrı özelliklere sahip olması, iki varlığın denk olmasının önüne geçer.
NFT’lerin Özelliği Nedir?
Bir uçak bileti, sadece bir kişiye aittir ve koltuğu da dahil olmak üzere değiştirilemez, başka bir yolculuk için kullanılamaz. Bir uçağın içerisinde satılan her koltuk bir NFT projesi olarak düşünülebilir. Sadece tek kişiye ait ve kendi arasında değiştirilemez, değişiklik yapılması halinde bazı politikalar uygulanır. NFT projeleri de bu şekildedir. William Shatner’in kendi resimlerini dijitale dönüştürerek satması da bir NFT projesi idi. Alıcısı bu resimleri başka birine satması duumunda William Shatner, üreticisi olarak bu satıştan payını alır. Yani telif hakkı kaybolmaz.
Geleneksel müzayedelerde satılan bir eser, artık yeni sahibinindir ve ilk sahibi, ikinci veya sonraki satışlardan herhangi bir şekilde kazanç sağlayamaz. Ancak NFT projeleri, sanatı ve sanatçıyı korumak adına her el değiştirilmesinde üreticisine kâr payı kazandırır. Bu yönüyle NFT’lerin eşsiz projeler olması sağlanmaktadır.
NFT’nin Diğer Kripto Paralardan Farkı Ne?
Bilindiği üzere kripto paralarda yarılanma (halving) durumları sık yaşanan durumlardır. Buna ek olarak bir kripto para projesinden ayrılan bir ekip, başka bir alt coin üretebilir. NFT’de böyle bir durum söz konusu değildir. Non Fungible Token, bölünmeyen ve bir daha aynısından üretilmesi mümkün olmayan dijital varlıklar anlamına gelir. Yani satışı gerçekleştirilen bir NFT projesinden aynısının yapılması mümkün değildir.
Bitcoin ya da Ether, parçalanarak satılabilir, kendi arasında takas edilebilir varlıklardır yani “Fungible” özelliğine sahiptir. NFT’ler ise bunun aksine kendi arasında bölüştürülemez, aynısından başka bir tane daha üretilemez. Yani her NFT kendi başına eşsizdir.
NFT’ler nasıl üretiliyor?
NFT’ler, geleneksel kripto paralarda olduğu gibi PoW algoritması ya da PoS algoritması kullanılarak üretilen varlıklar değil. ERC-721 token standardına göre üretilirler. Üreticilerin Blok zincirinin teknik dünyasında sıkışıp kalmamaları için oluşturulan platformlar, işlemlerin kolaylıkla gerçekleştirmesini mümkün kılıyor. NFT üretmek, aslında oldukça basittir. Tek ihtiyaç duyulan şey bir kripto para cüzdanıdır.
Üretilmek istenen NFT, platformlar kullanılarak IPFS sistemine yüklenir, daha sonra NFT’nin değiştirilemez parameterleri belirlenir. Kaç adet üretileceği, fiyatının ne olacağı gibi detaylar belirlendikten sonra Blockhain ağının işlem ücreti ödenerek NFT’ler üretilir.
NFT Nasıl Satın Alınır?
NFT’ler, bir müzayede işlemine benzetilebilir. Bu projeler için özel olarak oluşturulan platformlar bulunmaktadır. Yakın zamanda bir açıklamada bulunan Binance, platform üzerinden NFT alımı gerçekleştirileceğini duyurmuştur. Satın alma işlemi ise üreticisinin belirlediği şartlarla yapılır. Yani direkt fiyat ya da açık arttırımla satış yapılabilir. NFT satın almak için gerekli ödeme yapıldıktan sonra alıcının cüzdanına yüklenir. Alıcı, isterse satın aldığı NFT’i pazaryeri uygulamaları üzerinden yeniden satabilir.
NFT’lerin Orijinal Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Kripto para teknolojisinin her geçen gün daha da geliştirilmesi, sahtekarlık ya da dolandırıcılık işlemlerinin önüne geçmede bir hayli etkili bir hale geldi. Bir NFT projesinin orijinal olup olmadığını anlamak da Blockhain teknolojisi sayesinde çok rahat bir hale getirildi. NFT üretmek ve satışa koymak isteyen sanatçılar, ürettikleri eserlerinin orijinal olduğunu kanıtlamak için NFT alım satımının yapıldığı Pazar yerlerinde doğrulanmış profil akışından geçerler ve sanatçının cüzdan adresi halka açık şekilde paylaşılır. Bu sayede eserin orijinal olup olmadığı anlaşılır. Buna ek olarak NFT hareketlerinin Blockhain teknolojisi üzerinden izlenebilmesi de yine sanatın ve sanatçının orijinalliğini anlamaya yardımcı olmaktadır.
NFT’nin Geleceği Var mı?
Sanat ve sanaçtının son dönemlerde akın akın girdiği NFT hakkında en çok merak edilen konulardan biri de bu projelerin geleceğinin olup olmadığıdır. NFT ilk olarak fiziksel varlıkların dijitalleştirilmesi yani ‘tokenizasyonu’ olarak geniş bir yelpazede değerlendirilebiliyor. Kısa bir süre önce ABD’de gerçekleştirilen ve büyük bir meblağ ile satılan ABD’li sanatçı Beeple (Mike Winkelmann),eserlerinden oluşan bir kolajı müzayede evinin Christie’s tarafından düzenlenen açık artırmayla 69.4 milyon dolara satılması, 77 bin dolara satılan NBA Top Shot uygulaması aracılığıyla satılan Lebron James’in smaç video NFT’si gibi birçok değer bulan ve gündemde yer edinen NFT projeleri vardır. Gelecekte ise NFT’nin daha geniş yelpazede kullanılacağı ön görülmektedir. Sosyal medya üzerinden para kazanmak amacıyla oluşturulan içeriklerin, sosyal medya platformları tarafından manipüle edilemeyecek potansiyele getirilmesi, bu alanda da kullanılacağını gösteriyor.
NFT Hakkında Sık Sorulan Sorular
1. NFT Nedir, nasıl yapılır?
NFT, Ethereum Token standartlarına uygun şekilde, ERC-721 ve ERC-1155 standartlarında yapılan bir işlemdir. Herkes kendi NFT’sini oluşturabilir. Bunun için bir borsa platformunda kripto para cüzdanının olması yeterlidir. Projenin hazırlanması, fiyatının belirlenmesi gibi işlemler tamamlandıktan sonra Blockhain’de işlem görebilmesi için Blockhain ödemesi yapılır ve satışa sunulur.
2. NFT Eseri Ne Demek?
NFT eseri, dijital sanat eserlerinin tescil edilebilir ve satılabilir varlıklara dönüştürülmesi için uygulanan dijital sertifikadır.
3. En Bilindik NFT Coinler Hangileridir?
Her geçen gün artan bir sayı ile kripto para dünyasına giren NFT projelerinin başında; CHZ coin, THETA, ENJ coin, MANA gibi popüler kripto paralar gelmektedir.
