Kurtuluş Savaşı'nda Kuruluşlar
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti
Milli Mücadele dineminin en önemli örgütüdür. Müdafaa-ı Hukuk, bağımsız bir Türk devletini hedefleyen bir doktrindir diyebiliriz. Bu cemiyet, 4-13 Eylül 1919 tarihleri arasında çalışmalarını sürdüren Sivas Kongresi'nde alınan kararlar sonucu kurulmuştur. Tüm direniş örgütleri bu cemiyetin adı altında toplanarak Anadolu'daki direniş hareketi merkezileştirilmiştir. Cemiyet, 11 Eylül 1923 tarihinde Halk Fırkası'na dönüşmüştür.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası
İkinci Meşrutiyet döneminin en güçlü muhalefet partisidir. Parti içinde birbiriyle çelişen gruplar olsa da ana amaç İttihat ve Terakki yönetimini yıkmaktır. Osmanlıcılık, adem-i merkeziyetçilik, özgür girişimcilik, meşrutiyetçilik ve liberal ekonomik düzen partinin ideolojisine yön vermiştir. Kurtuluş Savaşı'nın sonuçlanması ile tarihe karışmıştır.
Türk cumhuriyet tarihinin en eski siyasal oluşumudur. 1927 yılında Mustafa Kemal Nutuk'u okumuştur ve cumhuriyetçilik, ulusçuluk, halkçılık ilkelerine 1931 kurultayında laiklik, devrimcilik ve devletçilik ilkeleri de eklenerek partinin 6 temel ilkesi ortaya çıkmıştır.
İngiliz Muhipleri Cemiyeti
Milli Mücadele'ye karşı bir örgüttür. Bu cemiyetin görünürdeki amacı, Osmanlı İmparatorluğu ve Halifelik ile Büyük Britanya İmparatorluğu arasındaki dostluğun sürdürülmesidir. Cemiyet, her ne kadar buna inanmasa da Anadolu Hareketi'nin başarıya ulaşması ile etkinliğini yitirmiştir.
İttihad-ı Muhammedi Fırkası
Bu fırka İslâmcı'dır fakat milliyetçi değil ümmetçidir. Fırka, 31 Mart Olayları'nın ardından kapandı.
İttihat ve Terakki
1895'te Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti adını alan bu örgüt, Ermeni olaylarının ardından etkinliklerini yurtdışına kaydırdı. 1896 ve 1897 yıllarında iki başarısız darbe girişimleri olmuştur. İttihat ve Terakki, meşrutiyetin ilanı ile ilgili çabaları ile rakipsiz hale geldi diyebiliriz. I.Dünya Sanaşı yenilgisi İttihat ve Terakki'nin sonu olmuştur.
İzmir Müdafaa-ı Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti
Cemiyet, İzmir'de bulunan tüm direniş örgütlerini tek amaç çevresinde toplamaya uğraşmıştır.
Karakol Cemiyeti
İşgal altında olan İstanbul'da milli hareketi desteklemek için kurulan gizli derneklerden biridir.
Kilikyalılar Cemiyeti
Temel amacı Kilikya bölgesindeki direnişi örgütlemek olan bu cemiyet, kesin olmamakla beraber Ali Fuat Paşa'nın girişimleri ile kurulmuştur.
Kürdistan Teali Cemiyeti
Cemiyetin temel amacı Wilson ilkelerinin Kürt halkına da uygulanmasını sağlamaktır. Cemiyet, Milli Mücadele'nin başarıya ulaşması ile birlikte yok olmuştur.
Mavri Mira
İstanbul Rumları'nın kurduğu bir örgüttür. Mavri Mira, Rum azınlığına yardım etme amacından çok İstanbul ve başka yörelerin Yunanistan'a katılmasıyönünde çalışmalar yapmıştır. Cemiyet, Milli Mücadele'nin başarıya ulaşması ile birlikte yok olmuştur.
Serbest Cumhuriyet Fırkası
Terakkiperver Fırkası'ndan sonra yeni bir muhalefet oluşturma düşüncesi ile Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan istifa eden milletvekilleri tarafından kurulmuştur. 17 Kasım 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası, aldığı bir kararla kendini feshetti.
Teal-i İslâm Cemiyeti
Hilafetçi olan bu cemiyetin İslâmcı kimliği ise onu ümmetçiliğe yöneltir. Anadolu'da hızla örgütlenen bu cemiyet, 1920'nin sonlarında etkinliğini yitirmiştir.
Teceddüd Fırkası
Eski İttihatçılar tarafından kurulmuştur. Bu fırka, 5 Mayıs 1919'da feshedilmiştir ancak daha sonra üyelerin bir kısmı Milli Mücadele'de yer almıştır.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
İlk muhalefet partisidir ve kapatılması Şeyh Sait Ayaklanması ile ilgilidir.
Trabzon Muhafaza-ı Hukuk-ı Milliye Cemiyeti
Bu cemiyetin amacı, Karadeniz Bölgesi'nde yabancı işgalini engellemektir. Daha sonra Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti'ne bağlanmıştır.
Trakya Paşaeli Müdafaa Heyeti Osmaniyesi
Daha sonra Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti'ne bağlanan Trakya Paşaeli Müdafaa Heyeti Osmaniyesi Edirne, Kırklareli, Çatalca, Tekirdağ ve Gelibolu bölgelerinde çalışmış ve kongreler toplamıştır.
Türk Dil Kurumu
Cemiyetin temel amacı, Türk dilinin zenginliğini ortaya çıkararak yeryüzündeki diller arasına yükselmesini sağlamaktır. Türk Dil Kurumu aynı zamanda Türkçe'yi yabancı kökenli sözcüklerden arındırmaya çalışmıştır.
Türk Ocağı
Türk milliyetçiliğinin ilk biçimlenmesinde Türk Ocağı'nın rolü vardır. Ocak üyeleri Milli Mücadele'ye katışmıştır. Daha sonra kapanan ocak 1949 yılında yeniden açılmıştır.
Türk Tarih Kurumu
Bu kurumun amacı, Türk tarihi ile Türkiye tarihini bilimsel bir bakış açısıyla inceleyerek elde edilen bulguları yaymaktır.
Türk Yurdu Cemiyeti
Cemiyetin ideolojisi Türkçülüktü. Daha sonra tüm üyeleri ile Türk Ocağı'na katıldı.
Vatan ve Hürriyet Cemiyeti
Cemiyetin amacı, II.Abdülhamit'in baskıcı rejimini yıkarak, meşrutiyetin yeniden ilanını sağlamaktır. Meşrutiyet'in ilanınından sonra gizli olmaktan çıkan cemiyet, İttihat ve Terakki'nin şubesi haline gelmiştir.
Wilson Prensipleri Cemiyeti
Bu cemiyetin Amerika Birleşik Devletleri'nin manda yönetimini temel ilke olarak benimsemesi "ya istiklal ya ölüm"e ters düşer ve bazı Milli Mücadele karşıtı dernekler bu cemiyetin yarattığı ortamdan yararlanır. Kuruluşundan kısa süre sonra etkinliğini yitirmiştir.
Yeşilordu Cemiyeti
Yarı resmi bir cemiyet olan Yeşilordu Cemiyeti 9 Mayıs 1921 tarihinde İstiklal Mahkemesi tarafından kapatılmıştır.
