Kutuplarda Yaşayan 10 İlginç Hayvan
Kutuplarda Yaşayan En İlginç Hayvanlar
Kutuplar, dünyanın en soğuk, en ıssız ve en zorlu yerleridir. Ancak bu bölgelerde yaşayan hayvanlar, bu ortama uyum sağlamak için çeşitli özellikler geliştirmişlerdir. Bu hayvanlar, hem fiziksel hem de davranışsal olarak kutupların zorluklarına karşı mücadele ederler. Bu yazıda, kutuplarda yaşayan en ilginç hayvanları tanıyacak, onların yaşam biçimleri, beslenme alışkanlıkları, üreme davranışları ve korunma durumları hakkında bilgi edineceksiniz.
1. Kutup Sumrusu
Kutup sumrusu, Stercorariidae ailesinin büyük bir deniz kuşudur. Bilimsel adı Stercorarius maccormicki olan bu kuş, kutup bölgelerinde yaşar ve kışları okyanuslarda göç eder. Kutup sumrusu, iri bir martıya benzer, ancak daha koyu renkli ve daha güçlü bir gagası vardır. Kanatlarında beyaz lekeler bulunur. Kutup sumrusu, çok iyi bir uçucu ve avcıdır. Balık, penguen, tavşan ve leş gibi çeşitli hayvanlarla beslenir. Ayrıca, diğer kuşlardan yiyecek çalmak için onları kovalayıp gagalayarak kusmalarını sağlar4.
Kutup sumrusu, Antarktika kıyılarında kar yağışı olmayan alanlarda yuva yapar ve genellikle Kasım ve Aralık aylarında iki yumurta bırakır. Yumurtadan çıkan yavrular, 35-45 gün sonra uçmaya başlar. Kutup sumrusu, yuvasını ve yavrularını korumak için çok saldırgan davranır. Yuvalarına yaklaşan olası yırtıcılara karşı hızla saldırır ve başlarına vurur. Kutup sumrusu, dünyada yaklaşık 10-20 bin arasında nüfusa sahiptir ve korunma durumu en az endişe verici olarak sınıflandırılır. Kutup sumrusu, kutup ekosisteminin önemli bir parçasıdır ve kutupların ilginç hayvanlarından biridir.
2. Kutup Tilkisi
Kutup tilkisi, köpekgiller familyasına ait, arktik bölgelerde yaşayan küçük bir tilki türüdür. Kışın bembeyaz, yazın koyu kahverengi olan kürkü, hem avcılardan korunmasını hem de soğuk iklimde sıcak kalmasını sağlar. Uzun, tüylü ve kalın kuyruğunu, şiddetli soğuklarda atkı ya da yorgan gibi kullanabilir. Koku alma duyusu çok gelişmiştir ve hızlı bir koşucu, iyi bir yüzücüdür. Kutup tilkisi, kutup dairesinin altındaki en yaygın kara memelisidir.
Kutup tilkisi, omnivor bir hayvandır, yani ne bulursa yer. Fare, kuş, balık, meyve, leş ve hatta kendi dışkısı bile yiyecekleri arasındadır. Yiyecek bulmak için geniş bir alanda gezinir ve 4.500 kilometre yol kat edebilir. Kutup tilkisi, tek başına yaşamayı tercih eder, ancak çiftleşme döneminde tek eşli olur. Ortalama 11 yavru doğurur, ancak bu sayı 25’e kadar çıkabilir. Kutup tilkisi, kutup ayısı ve kurt gibi hayvanlardan kaçmak zorunda kalır, ancak en büyük düşmanı kürkü için avlayan insandır. Kutup tilkisi, soyu tükenme tehlikesi altında olmayan bir hayvandır.
3. Misk Öküzü
Misk öküzü, kutuplarda yaşayan ilginç bir hayvandır. Adından da anlaşılacağı gibi, erkek misk öküzleri çiftleşme mevsiminde dişileri cezbetmek için güçlü bir koku salgılarlar. Bu koku, Latince’de “miskli koyun-öküzü” anlamına gelen Ovibos moschatus isminin kaynağıdır Misk öküzü, Inuktitut dilinde “sakallı olan” , Woods Cree dilinde ise “çirkin geyik” veya “çirkin bizon” olarak adlandırılır.
Misk öküzleri, soğuk iklimlere uyum sağlamış, kalın ve uzun tüylü hayvanlardır. Dış tüyleri, koruyucu tüyler olarak adlandırılır ve altında daha kısa ve sıcak tutan bir astar bulunur. Bu astar, kışın sonunda dökülür Misk öküzleri, otçul hayvanlardır ve kutuplarda bulunan kökler, yosunlar ve likenlerle beslenirler. Yazın ise su kenarlarında çiçek ve otlarla beslenirler Misk öküzleri, sürü halinde yaşarlar ve kurt veya köpek gibi yırtıcılara karşı birlikte savunma yaparlar. Tehdit altında, yavrularını ortaya alıp, boynuzlarını dışarı doğru çevirerek bir daire oluştururlar Misk öküzleri, insan avcıları tarafından deri ve etleri için çok sayıda öldürülmüşlerdir. Günümüzde, Alaska, Norveç ve Sibirya’da koruma altına alınmışlardır.
4. Ren Geyiği
Ren geyiği, kutuplarda ve dağlık bölgelerde yaşayan ilginç hayvanlardan biridir. Ren geyiği, Avrupa ve Asya’da ren geyiği, Kuzey Amerika’da ise karibu olarak bilinir. Ren geyiği, geyik türleri arasında hem erkek hem de dişi bireylerin boynuz çıkardığı tek türdür. Boynuzlarını çiftleşme mevsiminde rakipleriyle savaşmak veya yiyecek bulmak için kullanırlar.
Ren geyiği, kışın karlı ve soğuk koşullara uyum sağlamak için özel özelliklere sahiptir. Ayakları, karda yürüyebilmek için küçülüp sertleşir, yazın ise yumuşak ve süngerimsi bir hal alır. Kürkleri, içi boş tüylerden oluşur ve bu sayede hava tutarak ısı yalıtımı sağlar. Ren geyiği, ultraviyole ışığı görebilen tek memeli olduğu düşünülür ve bu sayede karın altındaki liken gibi yiyecekleri bulabilir.
5. Kutup Baykuşu
Kutup baykuşu, Kuzey Amerika’nın en büyük baykuş türüdür. Kar beyazı tüyleri, sarı gözleri ve siyah pençeleri ile dikkat çeker. Kutup baykuşu, Arktik tundrada, boreal ormanlarda, çayırlarda, dağ yamaçlarında ve hatta tarım alanlarında yaşar. Kutup baykuşu, gündüzleri de aktif olan nadir baykuşlardandır. Özellikle şafak ve alacakaranlık saatlerinde avlanır.
Kutup baykuşunun en sevdiği yiyecek lemminglerdir. Lemmingler, küçük fareye benzeyen kemirgenlerdir. Kutup baykuşu, lemminglerin yanı sıra, diğer küçük memelileri, tavşanları, kuşları ve balıkları da yer. Kutup baykuşu, mükemmel bir görüşe ve işitme duyusuna sahiptir. Karın ya da bitkilerin altında saklanan avlarını kolayca bulabilir. Keskin pençeleri ile avlarını yakalar ve parçalar. Kutup baykuşu, yere yakın uçar ve avını havadan görür.
Baykuş Ötüşü Uğursuz bu Getirir?
6. Mors
Morslar, çoğunlukla kıta sahanlıklarının üzerindeki sığ sularında yaşarlar. Hayatlarının önemli bir kısmını, deniz dibindeki bentik iki kabuklu yumuşakçaları arayarak deniz buzunda geçirirler. Morslar, özellikle midyeleri tercih ederler. Yetişkinler bazen balık avlarlar, bazı büyük erkekler ise fok avladıkları kaydedilmişlerdir. Morslar, yiyecek bulmak için süper hassas bıyıklarına sahiptirler. Bu bıyıklar, deniz dibindeki yiyeceği algılamalarına yardımcı olur. Bir lezzetli atıştırmalık bulduklarında, morslar şaşırtıcı derecede hızlı yüzebilirler. Saatte 35 km’ye kadar hızlara ulaşabilirler.
Morslar, yaklaşık 20-30 yıl yaşayabilirler. Bebek morslar da çok büyüktür. Bu tombul yavrular, doğumda 75 kg’a kadar çıkabilirler. Bu, bazı yetişkin insanların ağırlığına eşittir. Bu büyük boyut, morsların kalın bir yağ tabakasına sahip olmasından kaynaklanır. Bu yağ tabakası, blubber olarak adlandırılır ve cildin altında 15 cm’ye kadar kalınlaşabilir. Blubber, morsları soğuktan korur ve yalıtır. Bu sayede, morslar -35°C’ye kadar düşen dondurucu sıcaklıklara dayanabilirler.
7. Lemmingler
Lemmingler, kutuplarda yaşayan küçük kemirgenlerdir. Yaklaşık 20 türü vardır ve voleler ve sıçanotları ile yakından akrabadırlar. Tundra biyomlarında da bulunabilirler. En küçükleri sadece 8 cm uzunluğundadır.
Lemminglerin vücutları yuvarlak, kısa bacaklı ve küt burunludur. Kürkleri uzun, yumuşak ve kahverengi veya siyah renklidir. Kuyrukları kısadır ve kulakları kürkleri içinde gizlidir. Ön ayaklarının ilk parmaklarında karı kazmak için yassılaşmış pençeleri vardır. Kışın kürkleri beyaza dönüşür ve yazın kahverengi olur. Bu renk değişimi, onları kar baykuşu, kutup tilkisi ve gelincik gibi doğal düşmanlarından gizlemeye yardımcı olur.
Lemmingler, Kuzey Amerika ve Avrasya’nın kutup ve ılıman bölgelerinde yaşarlar. Ağaçsız tundra ve açık, yarı çöl çayırlarında yaşarlar. Kışın karın altında yuvalar yaparlar ve bitkilerin kökleri, tomurcukları, yaprakları, kabukları, tohumları, otları ve yosunları ile beslenirler. İlkbahardan sonbahara kadar ürerler ve 20-30 günlük bir gebelik süresinden sonra 13 yavru doğurabilirler.
8. Kutup Ayısı
Kutup ayısı, dünyanın en büyük kara yırtıcılarından biridir. Kutup ayıları, Kanada, Alaska, Grönland, Rusya ve Norveç’te bulunan Arktik Okyanusu’nun buzlu sularında yaşarlar. Kutup ayılarının vücutlarını dondurucu havadan ve suyundan koruyan kalın kürkleri ve yağ tabakaları vardır. Kutup ayılarının kürkleri aslında beyaz değil, ışığı yansıtan saydam ve boş bir çekirdeğe sahiptir. Kutup ayılarının derisi ise siyahtır ve güneş ışınlarını emerek ısınmalarını sağlar.
Kutup ayıları, mükemmel yüzücülerdir ve 100 km’den fazla açık denizde görülmüşlerdir. Su içinde saatte 10 km hıza ulaşabilirler. Kutup ayılarının avlanmak için buz üzerinde yaşamaları gerekir. Kutup ayılarının ana avları halkalı ve sakallı foklardır. Fokların nefes almak için çıktıkları delikleri veya buzun kenarını bekleyerek veya buz üzerinde dinlenen fokları takip ederek avlarlar. Kutup ayıları, küresel ısınma nedeniyle buzların erimesiyle yaşam alanlarını kaybetmektedir. Bu da onların yiyecek bulmalarını ve üremelerini zorlaştırmaktadır. Kutup ayılarının korunması için çevreye duyarlı olmalı ve iklim değişikliğiyle mücadele etmeliyiz.
9. Penguenler
Penguenler, kutuplarda yaşayan en ilginç hayvanlardan biridir. Ancak penguenler sadece Güney Kutbu’nda yaşarlar, Kuzey Kutbu’nda değil. Penguenler, Antarktika ve çevresindeki bölgelerin yerlisi olup, Güney Amerika, Afrika ve Avustralya gibi diğer bölgelerde de bulunabilirler. Kuzey Kutbu ise farklı türlerin evi, örneğin kutup ayıları, morslar ve kutup tilkileri.
Penguenler, karada ve suda yaşayabilen uçamayan kuşlardır. Su geçirmez tüyleri ve deniz suyunu içebilen özel bezleri sayesinde mükemmel yüzücü ve dalgıçlardır. Kıyıda büyük koloniler halinde ürerler. Bazı penguen türleri, özellikle imparator penguenleri, Antarktika’nın soğuk ve rüzgarlı ortamında hayatta kalmak için birlikte durarak ısılarını korurlar. Penguenler, kutuplarda yaşayan en ilginç hayvanlardır.
10. Narval
Narval, kutuplarda yaşayan en ilginç hayvanlardan biridir. Narval, tek boynuzlu at olarak da bilinen efsanevi yaratığa benzetilir, çünkü erkeklerin ve bazı dişilerin çenelerinden uzanan uzun bir dişi vardır. Narval, Kuzey Atlantik bölgesinde yaşar. En çok doğu Kanada Arktik’i ve Grönland kıyılarında bulunur, ancak Svalbard ve Franz Josef Toprakları’nın kuzey bölgelerinde de görülebilir.
Narval, karada yaşayamayan uçamayan balinalardır. Su altında nefes alamazlar, bu yüzden buzullar arasındaki çatlaklardan hava almak için yüzeye çıkarlar. Narval, derinliklere dalabilen mükemmel yüzücülerdir. Yaklaşık 1500 metre derinliğe kadar inebilirler. Narval, balık, kalamar ve karides gibi hayvanlarla beslenirler. Narval, kış sonunda derin sularda çiftleşirler ve yaz aylarında yavrularını buzdan arınmış koylarda ve fiyortlarda dünyaya getirirler.
