Dinlemeye Doyamayacağınız Mardin Türküleri
Mardin, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan tarih ve kültür zengini bir şehirdir. Bu şehir, kendine özgü mimarisi, tarihi dokusu ve zengin kültürel mirasıyla bilinir. Mardin'in mistik atmosferi, sadece sokaklarıyla değil, aynı zamanda müzik mirasıyla da hissedilir. Yüzyıllardır bu topraklarda yaşayan halkın duygu ve düşüncelerini yansıtan türküler, Mardin'in ruhunu yansıtır. Mardin yöresine ait türküler, genellikle aşk, ayrılık, özlem gibi temaları işler ve yöreye özgü enstrümanlarla icra edilir. Bu türküler, sadece bir melodi değil, aynı zamanda geçmişin ve kültürün bir yansımasıdır. Mardin'in derinliklerinde yankılanan bu ezgiler, dinleyicisine unutulmaz bir yolculuk vaat eder.
MEŞHUR MARDİN TÜRKÜLERİ
Mardin'in mistik atmosferi ve zengin kültürel dokusu, kendine özgü türkülerin doğmasına ilham vermiştir. Mardin türküleri genellikle aşk, özlem, ayrılık gibi duygusal temaları işler ve yöreye özgü enstrümanlarla icra edilir. Bu türküler, sadece melodileriyle değil, aynı zamanda derin anlamları ve geçmişin yankılarını barındıran sözleriyle de dikkat çeker. Mardin'in tarihinden ve doğasından ilham alan bu türküler, dinleyicilerine duygu dolu bir yolculuk sunar. Kültürel mirasın bir parçası olarak, Mardin türküleri şehrin ruhunu yansıtır ve bölgenin zengin müzik geleneğinin önemli bir parçasını oluşturur.
İşte dinlemeye doyamayacağınız en sevilen Mardin türküleri;
1. Yola Çıktım Mardin'e
Yola Çıktım Mardin'e
Düştüm Senin Derdine
Mevlam Sabırlar Versin
Yârini Yitirene
Estel Midyat Arası
Sevdan Başım Belası
Senin Bayan Gözlerin
Melhem Yürek Yarası
Estel Yolun Yarısı
Yandı Başım Arası
Bana Gurbet Gezdirdi
Kırk bin Başlık Parası
Bir Midyat türküsü olan "Yola Çıktım Mardin'e" oldukça eski bir türküdür. Hareketli bir müziğe sahip olan türkü birçok sanatçı tarafından yorumlanmıştır. Türkünün hikayesi ise, kavuşamayan aşıklar arasında geçmektedir. Midyat çevresinde çok zengin bir bir ağanın dillere destan güzellikte bir kızı varmış. Halime adındaki bu genç kız, güzel olduğu kadar marifetliymiş de. İsteyeni çok olan Halimeye, Estel adında fakir bir genç oğlan aşık olmuş. Kızında onda gönlü varmış fakat babasının istediği başlık parası yüzünden kavuşamıyorlarmış. Estel, başlık parasını bulabilmek için gurbete gitmiş ama dönememiş. Kız ise Estal dönsün diye beklemiş ve kimseye yar olmamış.
2. Kirpiklerin Ok mudur?
Kirpiklerin ok mudur (oy oy oy)
Kalbime batıyor (diyar Mardin güzeli)
Gözlerin güneş midir (oy oy oy)
Beni de yakıyor (diyar Mardin güzeli)
Güllere bak güzelim (oy oy oy)
Bülbül kıskanıyor (diyar Mardin güzeli)
Güzel yüzüne değil (oy oy oy)
Kalbim çok seviyor (diyar Mardin güzeli)
Bir Mardin türküsü olan "Kirpikleri Ok Mudur"un kaynak kişisi Nezih Şenses'tir ve derlemesi ise Muzaffer Sarısözen tarafından yapılmış olan notaya alınmıştır. Bu türkünün hikayesi hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, halk arasında farklı rivayetler mevcuttur. Bu türkünün sözleri bir aşığa aittir. Aşık, sevdiği kıza olan aşkını ve ona olan hayranlığını dile getirmek için bu türküyü yazmıştır. Türküde, kızın kirpiklerini oklara benzeterek onun güzelliğine olan hayranlığını dile getirmiştir.
Mardin'de Görmeniz Gereken Yerler
3. Aşka Düştüm Yeni Baştan Çıkardın Beni
Aşka Düştüm Yeni
Baştan Çıkardın Beni (Diyar Güzelim)
Yarin Kokusu Gelir
Baharın Gülü Gibi (Yâr Güzelim)
Of Of Yâr Esmer Gülü Gibi
Gezerim Deli Gibi Yâr Güzelim
Bahçede Hanımeli
Derdinden Oldum Deli (Yâr Güzelim)
Alemde Hüner Odur
Sevmeli Sevilmeli (Yâr Güzelim)
Of Of Yâr Esmer Gülü Gibi
Gezerim Deli Gibi Yâr Güzelim
Bedri Orcan'a ait olan bu türkünün, düzenlemesi ise Muzaffer Sarısözen'in tarafından yapılmıştır. Mardin'in en sevilen türküleri arasında yer almaktadır. Bu türkünün sözleri bir evliliğe aittir. Gelin, düğünde yeni kocasına olan duygularını ve ona olan hayranlığını dile getirmek için bu türküyü söylemiştir. Türküde, kocasının güzelliğine ve çekiciliğine olan hayranlığını dile getirmiştir.
4. Bahar Geldi Gül Açtı
Bahar geldi gül açtı
Bülbül yerinden uçtu
Şu benim deli gönlüm
Başıma bir dert açtı
Yüreğim oldu pare
Aşka bulunmaz çare
Ah yalnız yaşayamam
Gideceğim o yare
Seherin vakti geçti
Sinemi yaktı geçti
Hazırlanmış gitmeye
Güzelim baktı geçti
Bedri Orcan'a ait olan bu türkünün derlemesini yapan isim ise Muzaffer Sarısözen'dir. Türkünün hikayesi genellikle bir aşk teması etrafında dönüyor olabilir. Baharın gelmesiyle doğanın canlanması, çiçeklerin açması ve bu doğa güzelliklerinin insanların duygularını da uyandırması gibi temaları işleyebilir. Ancak türkünün spesifik hikayesi veya bestelenme süreci hakkında net bilgilere ulaşmak mümkün olmayabilir. Mardin türkülerinin birçoğu sözlü geleneğe dayanır ve zamanla farklı versiyonlarda dolaşarak günümüze ulaşmış olabilir. Bu türkü de muhtemelen Mardin'in doğal güzelliklerini, baharın gelişiyle doğanın uyanışını ve bu doğa harikalarının insanların duygularını nasıl etkilediğini anlatan bir hikayeyi temsil eder.
5. Bir Tel Çektim Mardin'den
Bir tel çektim Mardinden
Bin ah çektim derinden
Bin ah çektim derinden
Le le le yar Sabiha
Bab-ı sor suyu gibi
Yaş gelir gözlerimden
Yaş gelir gözlerimden
Le le le yar Sabiha
Mardin kaynaklı olan türkünün, derlemesi İzzet Altınmeşe tarafından yapılmıştır. Ayni ezgi ile Türkçe, Arapça, Süryanice her dilde ve her sözde sevilen bir türküdür. Özellikle Bedri Ayseli'nin yorumu çok beğenilmektedir. Bu türkünün sözleri bir gurbete düşmüş bir adama aittir. Adam, gurbet ellerinde memleketini ve sevdiklerini özlemiş ve bu özlemini dile getirmek için bir türkü yazmıştır. Türküde, memleketine olan özlemini ve sevdiklerine kavuşma arzusunu dile getirmiştir.
6. Bir Ay Doğdu Karşıdan (Dalal)
Bir ay doğdu karşıdan
Yâr bakıyor damdan Dalal oy Dalal
Bir kez yanımdan gel geç
Aklım al başımdan Dalal oy Dalal
Gümüş kemer belinde
Gınası var elinde Dala oy Dalal
Boyu pasu yerin de
Mardin güzelidir Dalal oy Dalal
Gözlerin badem içi
Sen gönlümün sevinci Dalal oy Dalal
Gözünden akan yaşlar
Sanki birer inci Dalal oy Dalal
Dalal olarak da bilinen sevilen Mardin türküsüdür. Ömer Önderoğlu'na ait olan bu türkü, birçok ünlü türkücü tarafından seslendirilmiştir.
Türkünün hikayesi, genellikle bir aşık ile sevgilisinin ayrılığı, özlemi veya buluşma umudu gibi duygusal temaları işler. Ay'ın doğuşu, doğanın güzellikleri ve romantizmin sembolü olarak sıkça kullanılır. Türkü, Mardin'in dağlık coğrafyasında, dillere destan bir aşkın öyküsünü anlatır ve bu öykü genellikle sözlü gelenekte nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar gelir.
7. Ey Gülcü Güllerin Satan
Ey Gülcü Güllerin Satan
Güllerin Kaçar Para
Bir Demettin Gül Koklasam
Koklatır Mısın Bana
Be Bahçevan Yaklaşsana
Katmer Gül Toplasana (Ah)
Göndereceğim O Yâre
Kurban Olayım Sana (Ah)
Yâr Elinden Bade İçtim
Billah Kendimden Geçtim (Ah)
Ben Bu Güzel Mihriban'ı
Neler Nelerden Seçtim
Mardin yöresinin sevilen türküleri arasında yer alan "Ey Gülcü Güllerin Satan" Nezih Şenses'e ait bir eserdir. Türkünün düzenlemesini yapan ve notaya alan kişi ise Ahmet Sezgin'dir. Bu türkünün sözleri bir gül satıcısına aittir. Gül satıcısı, güllerini satarak geçimini sağlıyormuş. Bir gün, gül satıcısı pazarda dolaşırken çok güzel bir kıza rastlamış. Kızın güzelliğine hayran kalan gül satıcısı, ona en güzel gülünü vermiş. Kız, gülü görünce çok mutlu olmuş ve gül satıcısına olan sevgisini dile getirmiş. Bu olaydan sonra gül satıcısı ve kız evlenmiş ve mutlu bir şekilde yaşamışlar.
MARDİN TÜRKÜLERİNİN ÖNEMİ VE TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ
Mardin türkülerinin Türk kültüründe önemli bir yeri vardır. Bu türküler, Mardin'in zengin kültürel mirasını ve tarihi geleneklerini yansıtır. Mardin'in coğrafi konumu ve tarihi, türkülerin içeriğini ve tarzını şekillendirmiştir. Mardin, Mezopotamya'nın kuzeyinde yer alan ve yüzyıllar boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan bir şehirdir. Bu durum, Mardin türkülerinde farklı kültürlerin izlerini görmek mümkündür. Mardin türkülerinin bazı önemli özellikleri şunlardır:
- Yöresel Motifler: Mardin türkülerinde, Mardin'e özgü yöresel motifler sıklıkla kullanılır. Bu motifler arasında, Mardin'in tarihi ve turistik mekanları, yöresel yemekleri, gelenekleri ve insanları yer alır.
- Aşk ve Ayrılık Temaları: Mardin türkülerinde, aşk ve ayrılık temaları oldukça yaygındır. Bu türküler, Mardinlilerin duygularını ve hislerini etkileyici bir şekilde ifade eder.
- Coşku ve Neşe: Mardin türkülerinin birçoğu coşkulu ve neşelidir. Bu türküler, düğünlerde, festivallerde ve diğer özel günlerde söylenir.
- Dini Motifler: Mardin türkülerinde, dini motiflere de yer verilir. Bu motifler, Mardin'in çoğunluğunu oluşturan Müslüman halkın inancını ve kültürünü yansıtır.
Mardin türkülerinin Türk kültüründeki yeri oldukça önemlidir. Bu türküler, Türk kültürünün zenginliğini ve çeşitliliğini gösteren önemli bir unsurdur. Mardin türkülerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması, Türk kültürünün korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Mardin türkülerinin Türk kültüründeki önemini gösteren bazı örnekler şunlardır:
- Mardin türkülerinin birçoğu TRT repertuarında yer almaktadır. Bu türküler, radyo ve televizyonda sıklıkla yayınlanmaktadır ve bu sayede geniş kitlelere ulaşmaktadır.
- Mardin türkülerinin bazıları Türk filmlerinde ve dizilerinde kullanılmaktadır. Bu durum, Mardin türkülerinin tanınırlığını ve popülerliğini artırmaktadır.
- Mardin'de ve diğer şehirlerde düzenlenen festivallerde Mardin türkülerine yer verilmektedir. Bu festivaller, Mardin türkülerinin yaşatılmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına katkıda bulunmaktadır.
