Müslümanların Bilim Alanında Yaptığı Özgün Çalışmalar
Kur’an’ı Kerim’in indirildiği ilk dönemlerde, Müslümanlar Kur’an’ı anlamaya yoğunlaştıkları için bilim alanına çok fazla yönelememişler, çünkü buna pek zamanları yetmemiştir. Ama ne zaman ki İslam batı dünyasına da yayılmaya başlamış, Müslümanlar da bilim alanında ve sosyal alanında özgün çalışmalar yaparak kendilerinden söz ettirmeye başlamışlar.
Müslümanların bilim alanında yaptığı özgün çalışmalar şunlardır;
- Coğrafya
- Dil
- Tarih
- Felsefe
- Astronomi
- Fizik ve kimya
- Matematik
- Tıp
Coğrafya
Müslümanlar, coğrafi keşif ilmine çok önceki dönemlerden itibaren başlamışlardır. Nitekim batı dünyasında da keşifleri ile yıllarda örnek bir şahsiyet haline gelen Belhî’nin (ö.934) yaptığı çalışmalar uzun dönem batılı araştırmacılar tarafından takip edilmiştir.
Behlî’nin haricinde de coğrafya ilmi alanında çalışan çok sayıda Müslüman şahsiyet bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır;
Piri Reis (ö.1554) ve Seydi Ali Reis (ö.1565): Haritalarla yaşadıkları dönem ve sonrasında sık takip edilen şahsiyetler olmuşlardır.
Uluğ Bey (ö.1449) ve Kâtip Çelebi (ö.1657): Coğrafya alanında yaptıkları çalışmaları ile uzun dönem kendilerinden söz ettirmeyi başaran önemli iki isimdir.
el-Avfî: 1232 tarihinde yazdığı eser, pusulanın bulunmasına katkıda bulunmuştur.
Evliya Çelebi (ö.1684): Osmanlı topraklarını 40 yıl boyunca gezen Evliya Çelebi “Seyahatname” adlı eseri ile coğrafi keşifler alanında günümüzde de takip edilen isimlerin başında gelmektedir.
İbn Batuta (ö.1368): Osmanlı topraklarını keşfi alanında bilinen öncü şahsiyetlerden biridir.
Dil
İslam dünyasında “edebiyatın merkezleri” olarak kabul edilen Mekke, Medine, Basra, Kûfe ve Şam, dil alanında yetiştirdiği ünlü Müslümanlarla kendinden tarih boyunca söz ettirmiştir. Özellikle Şam ve Kûfe, bu alanda önemli şahsiyetlerin yetişmesine beşiklik etmiş bir şehirdir. Mevlana ve Fuzuli gibi ünlü Müslümanlar, dil alanında sundukları geniş çalışmaları ile günümüzde de en çok bahsi geçen önemli şahsiyetlerdir.
Tarih
Kur’an’ı Kerim’de Müslümanlara geçmiş kavimlerin halini gezip görmeleri emri verildikten sonra Müslüman şahsiyetler tarih alanında da önemli çalışmalar yaparak tarihe adlarını altın harflerle kazımayı başarmışlardır. “De ki: “Yeryüzünde dolaşın da önceki milletlerin sonlarının nasıl olduğuna bakın.” Onların çoğu Allah’a ortak koşan kimselerdi.” (Rûm 42) ayeti, Müslümanların bilim alanında yaptığı özgün çalışmalar konusunda ışık kaynağı olmuştur. Nitekim tarih alanında uzun dönemler boyunca kendinden söz ettiren İbn İshak (ö. 768), Vakıdî (ö. 823), İbn Hişam (ö.833), İbn Sa’d (ö.845), Belâzurî (ö.892), Taberi (ö.922), İbn Haldun (ö.1406) ve Ahmet Cevdet Paşa’dır (ö.1895) gibi isimlerin bıraktıkları eserler, günümüzde de yer almaktadır. İbn Haldun’un “Mukaddime” adlı eseri, tarihi bilmek ve anlamak adına önemli bir kaynaktır.
Felsefe
İslam felsefesi, diğer felsefelerden daha farklı olarak gelişmiştir. Müslümanların bilim alanında yaptığı özgün çalışmalar arasında yer alan felsefe ilmi, Kindî (ö.873), Ebu Bekir Râzî (ö.925), Farabi (ö.950), İbn Sina (ö.1037), Gazali (ö.1111) ve İbn Rüşd (ö.1198) gibi Müslüman filozofların yaptıkları çalışmalar ile farklı bir anlam kazanmıştır. Diğer felsefe türlerinden en büyük farkı ise her şeyden önce düşünce dünyasına kelamcıları, tasavvufçuları ve hukukçuları katması olarak değerlendirilebilir.
Astronomi
Kur’an’ı Kerim’i ahiret hayatı haricinde, bilim alanında da örnek gören Müslüman şahsiyetler, bilim alanında önemli özgün çalışmalara imza atmışlardır. Nitekim ayetlerde “gökyüzü” ve “yıldızlar” terimlerinin kullanılması astronomi alanında önemli adımların atılmasına etki etmiştir. Ferazî (ö.777), Sind b. Ali (ö.864), Battanî (ö.929), Ebu Said es-Siczî (ö.1024), Birûnî (ö.1061), Uluğ Bey (ö.1449), Ali Kuşçu (ö.1474) gibi önemli isimler, astronomi alanında önemli iş çıkartan Müslüman şahsiyetlerden bazılarıdır.
Fizik-Kimya
Fizik ve kimya alanında önemli çalışmalara imza atan Müslüman şahsiyetler, önemli buluşları ile günümüze de yansıtmaktadır. Bu alanda en çok bilinen isimlerin başında Nitrik asit, hidrojen klorür ve sülfürik asidin rafine ve kristalize yöntemlerini icat eden Cabir b. Hayyan’dır. Yine bu Müslüman şahsiyet dışında fizik ve kimya alanında önemli buluşlara imza atan bazı şahsiyetler ise şunlardır; İbnu’l Heysem (ö.1039), Cizreli bilim adamı El-Cezerî (ö.1206), Aziz Sancar (d.1946).
Matematik
Müslümanların bilim alanında yaptığı özgün çalışmalar arasında matematik ilmi de yer almaktadır. Bu alanda yaptığı başarılı çalışmalarıyla kendinden söz ettiren Harizmî (ö.847), bugün de kullanılan logaritmayı geliştirmiş ve sıfırlı ondalık sayıyı bulan Müslümandır. Ayrıca ilk defa 873 yılında ilk defa “0”ı kullananlar da Müslümanlardır. Bazı kaynaklarda yer alan bilgilere göre İngilizcede kullanılan “zero” yani (0) Arapça kökenli bir kelimedir.
Matematik ilmine önemli katkıda bulunan bazı önemli Müslüman şahsiyetler şunlardır; Harizmî (ö.847), İbnu’l-Heysem (ö. 1040), Hâzinî (ö. 1155), Nasîruddin Tûsi (ö.1274), Ali Kuşçu (ö.1474).
Tıp
Tıp dünyasında önemli buluşlara imza atan Müslüman şahsiyetlerin buluşları, günümüzde de fazlasıyla kullanılmaktadır. İbnu’n-Nefis (ö.1288) tarafından keşfedilen kan dolaşımı, İbn Sîna’nın narkozu buluşu, Zekeriya er-Râzî’nin (ö.925) çiçek ve kızamık hastalıkları üzerinde yaptığı araştırmalar gibi önemli tıbbi çalışmalar ve buluşlar, Müslüman şahsiyetler tarafından ilk defa keşfedilen önemli çalışmalardır. Tıp bilimine katkıda bulunan önemli bazı diğer şahsiyetler şunlardır; Akşemseddin (ö.1459), İbn Sîna (ö.1037).
Önerilen İçerik: Din ve Dinin Yorumu Arasındaki Farklar!
NeOldu.com / DİN
