Orta Asya Türk Hanlıkları'nın Ruslar'a Geçişi

Rusların Orta Asya'ya doğru attıkları her adım İngiltere'nin bölgedeki sömürgelerinin Ruslar tarafından tehdidi anlamına geliyordu.

Bu yüzden İngiltere Ruslar’ın bölgede ilerlemesini istemiyordu. Öte yandan Ruslar’ın Avrupa siyasetinde İngiltere'yi tehdit olarak görmesinden dolayı bir bakıma göz dağı vermek amacıyla İngiliz sömürge bölgelerine yayılma teşebbüslerinde bulunuyordu. Rusya'nın  İngiltere'yi tehdit edebilmek için Türkistan’ı ele geçirmek zorundaydı.

Bu mücadele hiçbir zaman silahlı bir mücadeleye dönüşmedi. Mücadele diploması alanında kaldı ve birbirlerine 100 defa nota vermişlerdir. Ruslar’ın ilerilemesini engellemek isteyen İngilizler buna muvaffak olamamışlardır. Bu hanlıkların güçsüzlüğü ve Ruslar’ın bölgeye gelmesindeki amacı İngilizler, hanlıklarda yaşayan ahaliye anlatamamışlardır.

Hanlıklar Rusya'nın saldırıları üzerine İngiltere ve Osmanlı'dan yardım istemişlerdir.İngiltere Rusya’ya, Osta Asya'da bir tampon bölge kurmasını teklif etti. Neticede 1873’de yapılan antlaşma ile İngiltere'nin nüfus sahası Afganistan’da, Rusya'nın ki ise Buhara'da sınırlandırılacaktı. Bu antlaşma ile Türkistan Rusya'ya bırakıldı. Ruslar daha sonra sınır ihlallerinde bulununca İngiltere bunu protesto etti ve müzakereler başladı. 

1885’te bir protokol imzalandı. Bu antlaşmayla iki tarafta masadan memnun kalkmamıştır. Bu 1895'te Rusya ile İngiltere arasındaki Pamir Antlaşması ile neticeye ulaşırken, 1947'de Pakistan ve Hindistan’ın bağımsızlığına kavuşması ile İngiltere bu antlaşmadan ayrılmıştır. Yapılan bu mücadelede İngiltere pasif davranırken Rusya faal davranmıştır.

İngilizler’in başarısız olması Türk Hanlıkları’nın bu mücadeleye girmesine sebep olmuştur. Uluslararası iki devletin mücadelesinde zararlı çıkan taraf, kendi toprakları üzerinde oyunlar oynanan Türkler olmuştur. Tıpkı 1828 yılında Rusya ile İran arasında Azerbaycan topraklarında uygulanan politikalar gibi.

NeOldu.com