Oruç Hakkında Bilinmesi Gereken Önemli Bilgiler

Başta nefsimizi terbiye ettiğimiz oruç ibadeti, sadece yemek, içmek ile alakalı değildir; kişinin ruhunun da kötülüklerden arındırmasını sağlar. Bu içeriğimizde oruç hakkında bilinmesi gereken bilgileri bir araya getirdik.

Oruç Nedir?

İslamın beş şartından biri de Ramazan Ayında oruç tutmaktır. Oruç, niyet ederek tan yerinin ağarmasıyla, yani imsak vaktinin girmesiyle birlikte güneşin batışına kadar yememek, içmemek ve cinsi ilişkilerden uzak durmak suretiyle yerine getirilen ibadettir. Her ne kadar oruç tutmak bunları öngörüyorsa oruç tutan insanların her türlü kötülükten, yalandan uzak durması gerekmektedir.

Oruç Kimlere Farzdır?

İnsana orucun farz olması için bu üç şartın olması gerekir;

• Müslüman olmak,
• Akıllı olmak
• Ergenlik yaşına gelmek

Bu şartlar kendisinde bulunduğu halde, oruç tutamayacak derecede hasta olanlar ve yolcu olanlar da oruç tutmayabilir. Hastalar iyileşince, yolcular da memleketlerine dönünce, tutamadıkları günlerin orucunu kaza ederler.

Ergenlik yaşına gelmeyen çocuklar için oruç tutmak farz değildir ancak bünyelerinin alışması için çocukların yavaş yavaş oruç tutmaya alıştırılması uygundur.

Loğusa olan kadınlar, adet gören kadınlar, bu hallerinin devam ettiği sürece oruç tutamaz, namaz kılamazlar. Bundan dolayı Ramazan ayında tutamadıkları oruçlarını Ramazandan sonra uygun bir zamanda kaza ederler. Yani gününe gün tutarlar. Kılınmayan namazların kazasını ise etmezler.

Orucun Çeşitleri Nelerdir?

Müslümanlar içi orucun çeşitleri bulunmaktadır. Oruç; Farz Orucu, Vâcip Orucu ve Nafile Orucu olarak üçe ayrılmıştır.

1. Farz Orucu

Hanefi mezhebine göre diğer ibadetlerde olduğu gibi oruç da farz, vacip ve nafile çeşitlerine ayrılır. Bu üçlü ayrım Hanefilerin dinen yapılması gereken şeyleri farz ve vacip şeklinde ayırmasıyla tabi tutulmuş olmasıdır. Diğer mezheplerde “ vacip” kelimesi ise her durumu içerisine alır. Nafile ise farz ve vâcip dışında kalan dini ödevlerin genel adıdır. Farz olan oruç denilince, ramazan orucu kastedilir. Önceden belirlenmiş olan oruç budur. Mazeretli ya da mazeretsiz olarak tutulmadığı zaman kaza edilmesi de aynı şekilde farzdır.

Bunun dışında bir de kefaret olmak üzerine de tutulan oruç vardır. Ramazan orucunun bozulması sebebiyle tutulması gereken orucun yanında kefaret orucu da tutulur. Aynı zamanda yanlışlıkla ve kaza ile adam öldürme, hacdan ihramlı iken vaktinden önce tıraş olmak ve yemin için tutulacak olan kefaret oruçları da farz kapsamında değerlendirilmiştir. Kefaret orucu, yapılan bir hatanın cezası ya da telafisi anlamını taşıyan kişinin başta belirlemiş olmayıp, buna sebebiyet vermesi halinde gelebilen yükümlülüktür. Ramazan orucu sadece belirli vakitler içerisinde, yani ramazan ayı içerisinde tutulabilirken, diğer oruçlar her zaman tutulabilir.

Ramazan orucunun kazası da istenilen günlerde tutulabilir ancak İmam Şaffi’nin kazaya kalan orucun aynı yıl içerisinde kaza edilmesine ilişkin görüşü de dikkate alınmalıdır. Bunun için kaza oruçlarınızı orucun bitiminden sonra almaya çalışmanız daha iyi olacaktır.

2. Vâcip Orucu

Vacip orucu, kişinin dinen yükümlü olmadığı ibadeti yapmayı kendisi için bir yükümlülük haline getirmesidir. Kişi, oruç tutmayı adamışsa, bu adak orucunu tutması vaciptir. Adak adanırken orucun tutulacağı gün belirlenmişse, bu adak orucunun tutulması vaciptir. Adak adanırken, orucun tutulacağı gün belirlenmişse, mesela ayın bu günü gibi, bu orucu o günde tutmak vaciptir.

Başlanılmış, nafile orucunun bozulması durumunda bunun kaza edilmesi Hanefilere göre vaciptir. Malikilere ise kazanın farz olduğunu söylemişlerdir. Şafii’ye ve Malik’ten başka bir rivayete göre ise nafile orucunun kazası gerekmediği şeklindedir.

3. Nafile Orucu

Farz ve vâcip olan oruçların dışında tutulan oruçlar, nafile orucu olarak isimlendirilir. Nafile, farz ve vâcipin dışında, kısacası gerekenin dışında yapılma manasına gelir. Daha fazla sevap kazanmak maksadıyla yapılan ibadetler nafile olarak adlandırılır.

Nafile oruçları aynı zamanda sünnet, müstenap ve mendup olarak da adlandırılır. Nafile oruçları her gün tutulabilir ancak peygamberimizin sıklıkla oruç tuttuğu zamanlarda oruç tutmak daha faziletlidir.

Oruca Nasıl Niyet Edilir?

Ramazan, belirli adak veya herhangi bir nâfile oruç için mutlak niyet yeterlidir. Örnek vermek gerekirse “yarın oruç tutmaya” veya “yarınki günün orucunu tutmaya” niyet edilse, ertesi gün Ramazan ise, bu niyet ramazan orucuna niyet yerine geçer.

Hatta Ramazan günleri ramazan orucu için ve oruç tutulması adanan gün, adak orucu için belirli hale geldiği için, kişi bugünlerin öncesinde niyet ederken “Yarın nâfile oruç tutmaya niyet ettim” dese bile, tutacağı oruç nâfile oruç değil, vakti belirli olan oruç yerine geçer.

Oruçta Kefaret Gerektiren Durumlar

Oruç tutan kişiler oruçlarını bile bile bozduklarında bunun için 60 gün kefaret ödemesi gerekmektedir. Kefaret gerektiren durumlar ise şu şekildedir;

• Bile bile yiyip içmek. Ayrıca alışkanlık hâline gelmiş kil, toprak vs. şeyleri yemek. Çiğ et, pastırma vb. yemek. Sigara içmek, enfiye çekmek. Dışarıdan susam veya buğday tanesi gibi şeyleri bilerek yemek.
• Cinsî münasebette bulunmak.
• Kan aldırmak, dişlerini fırçalamak ve sürme çekmek gibi orucu bozmayan şeyleri yaptıktan sonra, bunların orucu bozmadığını bildiği hâlde, orucu bozan şeylerden birini yapmak. Az miktarda tuz yemek.

Hangi Durumlarda Ramazan Orucu Tutulmaz

İslam dini, oruç tutma durumu olmayanlara karşı bazı kolaylaştırıcı hükümler getirmiştir. Mazeretleri olan insanların oruç tutma yükümlülüğü yokken, bunun yerine orucu kaza etmeleri ya da fidye vermeleri sağlanmıştır. Peki, hangi hallerde Ramazan orucu tutulmayabilir? İşte, oruç tutmaya engel durumlar…

1. Hastalık

Yaşadığı bir hastalıktan dolayı oruç tutamayan bir kişi için iyileşmesinden sonra kaza etmesi ya da fidye vermesi sağlanmaktadır. Eğer uzman bir doktor tarafından hasta olan kişinin oruç tutmaması gerektiği belirtilirse o kişinin orucunu kazaya bırakması gerekmektedir.

2. Yolculuk

Yolculuk, Ramazan ayı içerisinde yapıldığında oruç tutmayı engelleyici bir duruma geldiyse, kişinin oruç tutmasını zorladıysa, bu durumda kaza edilebilir bir durum olarak belirtilmiştir. Bu durumda, yolculuk yapan kişinin orucunu kazaya bırakması, sonrasında da kaza orucunu tutması gerekmektedir.

3. Hamilelik ve Çocuk Emzirme

Hamile ya da yeni doğum yapmış kadınların, oruç tutmaları halinde kendilerine ya da çocuklarına zarar verme durumu söz konusu ise oruç tutulmayabilir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (S.A.V) bu duruma müsaade etmiştir.

4. Yaşlılık

Oruç tutmak, uzun süre aç kalmayı göze alabilmek olduğu için yaşlıların eğer oruç tutma durumu söz konusu değilse bunun yerine fidye verebilirler. Hasta olup da iyileşme durumu olmayan kişiler için de bu durum geçerlidir.

5. Yorucu ve Zor Bir İşte Çalışmak

Ramazan orucu tuttuğu dönemde zor ve meşakkatli işlerde çalışan kişilerin oruçlarını kazaya bırakmaları sakıncalı bir durum değildir. Kişinin orucunu kazaya bırakma hakkı vardır.

Oruç Fidyesi Ne Demektir?

İslam dininde yer alan bir tabir olan “Oruç Fidyesi” genel olarak hac ve oruç için kullanılmaktadır. İhtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra kaza etmesi mümkün olmadığından oruç tutamadığı her güne karşılık bir fidye öder. Bakara Suresi’nde “Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir fakir doyumu kadar fidye öder” buyrulmuştur.

Oruç nedir?

Oruç, İslam dininde belirli bir süre boyunca yemek yemek, içmek, cinsel ilişki gibi bazı şeylerden kaçınarak ibadet etmek anlamına gelir. Ramazan ayı boyunca Müslümanlar, sabah ezanından önceki zaman diliminde başlayan ve akşam ezanı ile sona eren bir oruç tutarlar.

Oruç tutmanın amacı nedir?

Oruç tutmanın amacı, Allah'a ibadet etmek ve manevi olarak kendini güçlendirmektir. Oruç, insanın nefsiyle mücadele etmesine ve daha fazla sabır, irade ve şükran duygularını geliştirmesine yardımcı olur.

Oruç tutmak sağlıklı mıdır?

Oruç tutmanın sağlık yararları olabilir, ancak bazı insanlar için sağlık sorunlarına neden olabilir. Oruç tutmadan önce doktorunuza danışmanız önerilir. Sağlıklı insanlar için, oruç tutmanın faydaları arasında vücuttaki toksinlerin atılması, sindirim sisteminin dinlenmesi ve kilo kaybı sayılabilir.