Parçada Anlam Konu Anlatımı

Parçada Anlam Konu Anlatımı

Parçada anlam veya diğer bir adıyla “paragrafta anlam” bir düşüncenin anlatılabilmesi için bir araya getirilen cümleler topluğuna denir.  İlkokul 4. Sınıf Türkçe ders konularından biri olan parçada anlam ile ilgili aşağıda detaylı açıklamalara ve parçada anlam ile ilgili örneklere yer vererek konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacağız.

Paragrafın özelliği, kendi içerisinde bit bütünlük halinde olmasıdır. Yani tek bir düşünce etrafında oluştuğu için paragraf bir bütünlük oluşturur.

Paragraf Soruları Nasıl Çözülür

Türkçe sınavlarda sık karşılaşılan soru tiplerinden biri olan paragraf sorularını çözmek için doğru adımlar izlendiğinde, çözümü oldukça kolay bir hale gelir. Aşağıda vereceğimiz adımları izleyerek paragraf sorularını çözme konusunda daha başarılı olabilirsiniz.

Paragraf sorularını çözmeden yardımcı olacak ipuçları

1. Önce soruyu okuyun
2. Daha sonra parçayı yani metni okuyun
3. Metni okurken cevap olabilecek yerlerin altını çizin
4. Cevabını yazarken yazıda anlatılanları dikkate alın, kendi görüş ve düşüncelerinize göre hareket etmeyin
5. Doğru seçenekleri bulmak için öncelikle yanlış seçenekleri eleyin.

Yukarıda verdiğimiz formül ile hareket ettiğinizde paragraf sorularını daha kolay bir şekilde çözebilirsiniz.

Parçada anlam konusu kendi arasında 8 bölümden oluşmaktadır. Bunlar;

1. Düşünceyi geliştirme yolları
2. Paragrafın anlam yönü
3. Paragrafın yapı yönü
4. Görsel yorumlama
5. Harita ve kroki okuma
6. Tablo ve grafik okuma
7. Karikatür okuma
8. Akıllı işaretleri okuma.

Düşünceyi Geliştirme Yolları

Düşünceyi geliştirme yolları, bir parçada anlatılanları daha etkileyici kılmak, okuyucunun dikkatini ve ilgisini çekmek için kullanılır. Düşünceyi geliştirme yöntemlerinden olan açıklama, tartış­ma, betimleme, öyküleme, bir paragrafın tamamında kullanılabileceği gibi yöntemlerden biri daha ağır basabilir. Mesela paragrafın amacı tartışma ise bu yönlendirme daha etkili bir şekilde kendini gösterebilir.

Düşünceyi geliştirme yolları kendi arasında 6 başlık altında incelenmektedir. Bunlar;

1. Tanımlama
2. Karşılaştırma
3. Örneklendirme
4. Tanık Gösterme
5. Sayısal Verilerden Yararlanma
6. Benzetme

Tanımlama nedir?

Bir kavram veya varlığın ne olduğunu açıklanmasına “tanımlama” denir. Bir paragraf oluşturulurken önce soru sorulur, sonra cevabı verir, cevap içinde kavram veya varlığın açıklanması için tanımlamadan yararlanılır. Yani “bu nedir?” sorusu tanımlama ile açıklanır.

Tanımlaya örnek

“Yaşam, insan, hayvan ve tabiattaki tüm canlıların kendi özgürlüklerine göre hareket edebilmelerine denir.” 

Parçada açıklayıcı bir anlatımın oluşabilmesi için yaşam hakkında bilgi verilmiştir. Yani yaşamın tam olarak ne olduğuna değinilmiştir.

Karşılaştırma nedir?

Karşılaştırma, bir varlık veya durumu anlatırken anlatılan şeyin birbirine karşı olan farklılığını anlatmak için kullanılan ifadelere denir. Daha çok tartışmacı ve açıklayıcı anlatımlarda kullanılan karşılaştırma, varlıkların farklı veya ortak yönlerini anlatmaya yardımcı olur.

Karşılaştırmaya örnek

“Şiirlerle romanlar farklı şeylerdir. Şiir, anlık bir duygu veya şairin düşüncelerini kaleme dökülmesidir. Romanlar ise yaşanan olayları mübalağa sanatı kullanarak aktarılmasıdır.”

Bu paragrafta şiir ile roman arasındaki farklılıklara değinilerek karşılaştırma yapılmıştır.

Örneklendirme nedir?

Bir düşüncenin somut hale getirilerek daha açıklayıcı ve anlaşılır olmasını sağlamaya yardımcı olan şeye örneklendirme denir. Konuşmaya veya yazıya başlarken önce örneklerin verilmesi, daha sonra asıl konuya geçilmesi, konunun daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur.

Örneklendirmeye örnek

“Ağzından çıkanı kulağının duyması gerekir insanın. Ne dediğini bilmez, söylediğinin nelere yol açtığını bilmezsen, basit bir şekilde kullandığın cümleler, aranızın açılmasına neden olur.”

Yukarıdaki paragrafta, konuşurken kullanılan cümlelere dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çekmek için “Ağzından çıkanı kulağın duyması gerekir” örneği ile somut bir hale getirilmiştir.

Tanık gösterme nedir?

Yazar, anlattığı şeyi inandırıcı kılmak için başka bir yazardan veya konuyla ilgili olan bir kişiden örnek getirir. Ancak bu yapılırken sadece kişinin isminin yazılması yeterli değildir. Kişinin o durum ile ilgili söylediği cümle ya da sözün tırnak içerisine alınarak yazılması gerekir.

Yazar önce kendi görüşünü söyler, daha sonra bu sözünde haklı olduğunu kanıtlamak için başka bir yazarın veya düşünürün de söylediğini onaylar nitelikte olan düşüncesini tırnak içinde paylaşır.

Tanık göstermeye örnek

“Özgür olmak için her şeyini satmaya, göklere çıkmaya gerek yoktur. İnsan kendi benliğini kaybetmediği müddetçe özgürdür. Nelson Mandela; “Özgürlük için gökyüzünü satın almanıza gerek yok. Ruhunuzu satmayın yeter” der.

Yukarıda nasıl özgür olunabileceğine dair yazar kendi fikirlerini öne sürmüş, buna tanıklık etmesi için ise Nelson Mandela’nın sözünü tırnak içinde cümleye eklemiştir.

Sayısal verilerden yararlanma nedir?

Somut bir delil sunmak veya gerçek bilgi sunarken, sayılar veriler önemlidir. Mesela okulun önemine ilişkin bir değerlendirme yapan bir yazar, ülkedeki okul sayısına ve öğrenci sayısına değinerek bu okullardan mezun olan kişilerin başarı oranını açıklar. Burada kullandığı şey, sayısal verilerdir.

Sayısal verilerden yararlanmaya örnek

“Okullar, bir toplumun gidişatına yön veren en değerli kurumlardır. Türkiye’de 11 bin 649 okul öncesi, 24 bin 963 ilkokul, 19 bin 284 ortaokul ve 12 bin 515 lise olmak üzere toplam 68 bin 411 okulda, 1 milyon 97 bin 292 öğretmen ve toplam 17 milyon 505 bin 379 öğrenci ile eğitim öğretime devam edilmektedir. Bu rakamlar göz önünde bulundurulduğunda, her sene mezun olan öğrencinin sayısı bir hayli fazladır ama üniversiteye girebilenlerin sayısı bir hayli düşüktür.”

Yukarıda verilen cümlede Türkiye’deki okul sayısı ve mezun olan kişilerin sayısına ilişkin sayısal veriler verilmiştir.

Benzetme nedir?

Bir kavram veya varlığı başka bir şeye benzeterek anlatmaya “benzetme” denir.

Benzetmeye örnek

“Toplumda her geçen gün yazar sayısı artıyor. Ama bazı yazarların saman alevinden farkı yok. Kitapları piyasaya çıktığı ilk zamanda saman alevi gibi parlayıp bir anda sönüyorlar. Bunun tek nedeni, yeni yazarların birikimsiz olmalarıdır.”

Yukarıda verdiğimiz örnekte, yeni yazarların saman alevine benzetildiğini görüyoruz. Saman alevi, kolay tutuşan ama kısa sürede sönen bir özelliğe sahiptir.