Prolaktin Yüksekliği Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Prolaktin Hormonu Nedir?

Prolaktin hormonu kısaca beyinde bulunan hipofiz bezinin salgıladığı bir hormondur. Bu hormon kadınlarda süt üretimini sağlar ve meme bezinin gelişmesine katkı sunar. Aynı zamanda adet kanamalarını düzenler ve üreme fonksiyonlarını artırır. Süt hormonu da denilen prolaktin, bebek emzirilmeye devam edildikçe yüksek seviyelerde kalır.

Sıkça sorulan "Prolaktin hormonu ne işe yarar?" sorusunun cevabı kısaca süt üretimini sağlamasıdır. Doğumdan sonra artış gösteren prolaktin hormonu, emzirme dönemi bittikten sonra düşüşe geçer. Prolaktin düşüklüğü normal olarak kabul edilir. Erkeklerde kadınlardan daha az miktarda bulunur.

Prolaktin Yüksekliği Nedir?

Prolaktin hormonu sadece hamileyken ve doğumdan sonra artış göstermelidir. Prolaktin yüksekliği bu hormonun hamilelik ve doğum dışındaki normal dönemde yükselmesi anlamına gelir. Sadece kadınlarda değil erkeklerde de görülebilir. Prolaktin yüksekliği yaşandığında çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır.

Prolaktin Yüksekliği Neden Olur?

Prolaktin yüksekliği nedenleri arasında karaciğer ve böbrek hastalıkları, polikistik over sendromu, tiroid bezi sorunları ve hipofiz bezinde yer alan iyi huylu tümörler bulunur. Bu nedenler prolaktinin anormal yükselmesine sebebiyet verir. Prolaktin yükselmesinin normal sebebi ise hamilelik ve doğum yapılmasıdır.

Prolaktin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Prolaktin yüksekliği belirtileri arasında göğüsten sıkma ya da uyarı olmadan süt gelmesi, adet düzensizliği, cinsel işlev bozuklukları, ereksiyon problemi, vücut tüyünün azalması ve hamile kalamama bulunur. Kadında östrojen hormonu, erkekte testosteron hormonunda azalma yaşanır. Prolaktin yüksekliği kadın ve erkekte farklı belirtiler gösterebilir.

Prolaktin yüksekliğinde kadında yaşanan memeden süt gelme sorunu illa ki süt ile olmayabilir. Meme ucundan beyaz, berrak bir sıvı da gelebilir. Erkeklerde prolaktin yüksekliği daha çok cinsel işlev bozukluklarıyla kendini gösterir.

Prolaktin yüksek olduğu zaman, yumurtalıkların hormonal dengesi bozulduğu için, baskılandığı için, yumurtlama olayı oluşmaz. Yumurtlama olayı oluşmadığı için de kadın gebe kalamaz. Hamile kalamayan birçok kadında prolaktin yüksekliği gözlenmektedir.

Prolaktin hormonu yüksek olan bazı hastalarda herhangi bir şikayet görülmeyebilir. Yani hormon bozukluğu bazı hastalarda kendini göstermeyebilir. Buna bağlı olarak hastalık klinik bulgularla uyum göstermeyip kendini gizleyebilir. Yapılan araştırmalarda otopsi yapılan bazı kadınlarda %9-%27 oranında hipofizde tümör ve prolaktinde yükselme saptanmıştır.

Prolaktin Hormonu Yüksekliği Teşhisi Nasıl Yapılır?

Prolaktin yüksekliği teşhisinde hastalara ilk olarak kan testi yapılır ve prolaktin hormonunun yüksekliğine bakılır. Kan testinde prolaktin seviyesi normalden fazla çıkarsa görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Hipofiz besinde bir tümörün var olup olmadığına bakılır. Veriler ışığında prolaktin hormonu yüksekliği tanısı konulabilir.

Kan testi yapılırken hastanın stressiz olduğuna, bazı ilaçları kullanmadığına ve protein öğünleri yemediğine dikkat edilmelidir. Çünkü bu tarz şeyler vücuttaki hormon oranlarını yükseltebilir, verileri yanıltabilir. Genellikle sabah aç karnına kan testi yapılır.

Prolaktin değerleri yüksek çıkan hastada eğer değer 100 ng/ml’den düşükse film çekilmelidir. Filmde bir problem algılanırsa MR çekilmelidir. Eğer hormon değeri100 ng/ml’den yüksekse direkt olarak MR çekilmelidir. Hormon sonuçları çok daha fazla (1000 mg/ml) yüksekse bu durum hipofizde büyük bir tümörün varlığına işaret edebilir.

Prolaktin Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Prolaktin yüksekliği tedavisi yaşam tarzı değişikliği, ilaç tedavisi ve cerrahi yöntemler olarak üçe ayrılır. Hangi tedavi yönteminin seçileceği prolaktin yüksekliğinin seviyesine ve buna neden olan duruma göre karar verilir. Bazı hastalarda ise tedaviye gerek kalmayabilir.

Prolaktini yüksek çıkan hasta, çocuk istemiyorsa, beyinde 1 cm’den küçük bir tümör varsa ve göğüs akıntısı rahatsız edici boyutta değilse tedavi verilmeyebilir. Böyle durumlarda genellikle hastaya sadece adet düzenleyici haplar verilir. Hastanın sağlıklı beslenmesi ve uyku düzenini sağlaması da önemlidir.

Prolaktin yüksekliğine karşı tümörle mücadelede ise ilk seçenek olarak ilaçlardan yardım alınır. Tıbbi olarak en çok kullanılan haplardan biri de Bromokriptin ismindeki haptır. İlaç günlük olarak kullanılır. Baş ağrısı, bulantı, bayılma ve nadiren de olsa halüsinasyon görme gibi birçok yan etkisi vardır. Hastaların %10’u yan etkilerden dolayı ilacı kullanmayı bırakmak zorunda kalır.

İlacı kullanmaya devam eden ve adet kanaması olmayan hastaların %80’inde 6 haftadan sonra adet kanamaları görülür. Meme akıntısı olan hastaların ise %60’ında 6 hafta sonra meme akıntısı kesilir. Tümörün gerilemesi ise genellikle hap kullanımından 3 ay sonra başlar.

Cerrahi yöntemlere hipofiz bezindeki tümör 1 cm'den büyükse başvurulur. Bu tedavi yönteminde tümör hastadan ameliyat ile alınır. Uzun dönemde operasyonların %50’si başarıya ulaşır ve hasta normal sağlığına kavuşur. Bu tümörün cinsine ve boyutuna göre de değişebilmektedir. Bu tarz ameliyatlarda cerrahın becerisi çok önemlidir. Bu nedenle genellikle cerrahi yöntem ilk seçenek olmaz.

Prolaktin yüksekliği tehlikeli mi?

Prolaktin yüksekliği üreme işlevini etkilemesi açısından bir tehlike yaratabilir. Bu tehlike kısırlık gibi sorunlardır. Çocuk sahibi olmak isteyen kişilerin prolaktin yüksekliğini tedavi etmesi şarttır. Aksi halde kadında yumurtlama işlemi gerçekleşmez, erkekte cinsen işlev bozuklukları görülür. Bu sebeple gebe kalınamayabilir.

Prolaktin cinselliği etkiler mi?

Prolaktin yüksekliği erkekte de kadında da cinselliği etkilemektedir. Kadınlarda vajinal kuruluk, cinsel isteksizlik ve gebe kalamama sorunları görülür. Erkeklerde ise ereksiyon problemleri, testosteron hormonu azalması ve cinsel işlev bozuklukları ortaya çıkar. Bu sorunların düzeltilebilmesi için prolaktin seviyesinin düşürülmesi gerekir.

Prolaktin kaç olmalı?

Prolaktin kadınlarda 15 ile 25µg/L, erkeklerde 5 ile 10µg/L arasında olması gerekir. Bu seviyelerden yüksek prolaktin varlığı farklı sağlık sorunları ortaya çıkarır. Aynı zamanda arkasında farklı hastalıklar da olabilir. Bir istisna olarak kadınlarda hamilelik ve emzirme döneminde bu hormon daha yüksek olabilir, bu normal bir durumdur.

Prolaktin yüksekliği stresten olur mu?

Psikolojik durum ve stres de prolaktin yüksekliğine neden olabilmektedir. Prolaktini yüksek olan hastaların bu sebeple stresten uzak durmaları gerekmektedir. Daha çok bu hormonun yükselmesinin altında farklı sorunlar yatar. Bunların başında hipofiz bezinde yer alan iyi huylu tümörler gelir.

Prolaktin yüksekliği için hangi doktora gitmeliyim?

Prolaktin yüksekliği belirtileri görüldüğünde öncelikle hastanelerin dahiliye bölümüne başvurulmalıdır. Dahiliye uzmanları yapılan incelemenin ardından prolaktin seviyesinde bir bozukluk görürse hastayı endokrinoloji bölümüne yönlendirebilir. Eğer cerrahi bir durum varsa beyin ve sinir cerrahisi bölümleri de hastaya yardımcı olabilir.

Prolaktin kaç olursa MR çekilir?

Prolaktin testinde hormonun 100 ng/ml'den fazla olduğu görülürse hastaya MR çekilir. Çünkü bu yükseklik hipofiz bezinde bir tümör oluşumuna işaret edebilir. Eğer MR görüntülerinde bir tömör görülürse hastaya tömürün küçülmesi için ilaç tedavisi uygulanabilir. Eğer tümör 1cm'den büyükse cerrahi operasyon gereklidir.