Siyonizm Nedir? Tarihi, Amacı ve İlkeleri

Siyonizm, modern İsrail devletinin kurulmasına öncülük eden bir harekettir. Siyonizm terimi, Kudüs'ün İbranice adı olan Siyon'dan gelmektedir. Siyonizm, Yahudi halkının milli ve kültürel kimliğini korumak, topraklarını yeniden kazanmak ve Yahudi devletini yeniden kurmak amacını taşımaktadır.

Siyonizm Nedir?

Yahudilerin bir yurdu olmasını öngören ve İsrail Devleti’nin kurulmasıyla sonuçlanan bir hareket diyebiliriz. İsrail Devleti’nin kurduktan sonra bu hareket Modern bir İsrail devletinin desteklenmesi açısından varlığını sürdürüyor.

Siyon adını Eski Kudüs’teki bulunan tepelerden alır. Gelenekçi Yahudiler geçmişten beri Filistin’deki Siyon tepelerine dönmek için dua ederlerdi. Yüzyıllar boyunca vatanları olmayan, her yerde azınlık olarak yaşayan Yahudiler, dinlerine, geleneklerine sıkı sıkıya bağlı kalarak diğer toplum insanlarıyla kaynaşmadılar. Her gittikleri yerde kendilerini ve tarihi değerlerine daha da bağlandılar. Azınlık oldukları yerlerde zaman zaman soykırım ve kıyımlara uğradılar.

Siyonizm Tarihi

Siyonizm fikri ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmıştır. O zamanlar, Yahudiler hala dünyanın birçok yerinde ayrımcılığa ve baskıya maruz kalıyorlardı. Siyonizm'in kurucusu Theodor Herzl, Yahudilerin kendi ulusal devletlerine sahip olması gerektiğine inanıyordu. Herzl, 1896 yılında yayımlanan "Yahudi Devleti" adlı kitabında, Yahudilerin bağımsız bir devlet kurmaları gerektiğini savunarak Siyonizm fikrini ileri sürmüştür.

Siyonizm'in fikri ve hareketi ilk olarak Rus İmparatorluğu'nda ortaya çıkmıştır. Birobidzhan, Sovyetler Birliği'nin sınır bölgesinde kurulan Yahudi Özerk Bölgesi de Siyonizm'in bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, en etkili Siyonist örgütler, Filistin topraklarına odaklandılar.

Filistin'deki Siyonist hareket, 1900'lü yılların başında hızla büyümeye başladı. Siyonistler, Kudüs'ün dışındaki ilk Yahudi yerleşimlerini kurmaya başladılar ve Filistin'deki Yahudilerin sayısı hızla arttı. Ancak, Siyonist hareket Arap nüfusu ve İngiliz mandası yönetimi ile çatışmaya girdi. 1947 yılına kadar, Siyonistlerin bölgedeki nüfusu İngiliz Mandası'nın desteğiyle önemli ölçüde arttı.

Siyonizm ve Devlet İnşası

Siyonizm ve devlet inşası, İsrail'in kurulmasına kadar uzun bir süreçti. Siyonistler, 1917'de İngiliz hükümetinin desteğini kazandılar ve Filistin topraklarının bir Yahudi devletine dönüştürülmesini istediler. Ancak, Arap halkı ve liderleri, bu fikre şiddetle karşı çıktılar.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Yahudilerin Avrupa'da karşılaştığı zulüm ve antisemitizm, Siyonist hareketin büyümesine neden oldu. 1947 yılında Birleşmiş Milletler, Filistin topraklarını Yahudiler ve Araplar arasında ikiye ayırdı. Bu plana göre, Yahudiler Batı Şeria ve Kudüs'ün batısında, Araplar ise Gazze Şeridi ve Kudüs'ün doğusunda yaşayacaktı.

1948 yılında İsrail devleti kurulduğunda, Siyonistlerin hedefleri gerçekleşmişti. Ancak, Arap dünyası İsrail'in kurulmasını tanımadı ve İsrail-Arap savaşları başladı. Bu savaşlar, İsrail'in topraklarını genişletmesine neden oldu ve Filistinlilerin yerlerinden edilmesine yol açtı.

İsrail - Filistin Sorunu | Tarihi

Siyonizm Milliyetçilik Düşüncesiyle Doğdu

16. ve 17. yüzyıllarda bazı din adamları Yahudileri eski topraklarına davet etseler de, Yahudilik milliyetçiliği 19. yüzyılda Avrupa’da Fransız Devrimi ile ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesiyle hız kazandı. Yahudiler arasında ortak bir yurt edinmenin önderi Avusturyalı gazeteci Theodor Herlz yaptı.

İsviçre’nin Basel bölgesinde bir Siyonist kongre toplayan Helz, bu hareketliliğin başlamasına ve büyümesine çok büyük katkılar sağlamıştır. Bu kongreyle birlikte Dünya Siyonist Örgüt kurularak; örgütün merkezi Viyana oldu. 1901 yılına kadar yılda bir toplanan bu kongre, daha sonraları iki yılda bir toplandı. Yahudilerin İsrail Ülkesi olarak adlandırdıkları Filistin’e toplu bir şekilde yerleşmek için Osmanlı Devleti’ne başvuruda bulundularsa da bir sonuç alamadılar.

I. Dünya Savaşı’nda son Milletler Cemiyetira Filistin topraklarında İngiliz Manda yönetimini onaylayınca birçok Yahudi buraya göç etmeye başladı. 1925 yılında Filistin topraklarında yaşayan Yahudi sayısı 108 bin iken, 1993 yılında hızlı bir şekilde artarak 238 bine ulaştı. Filistinli Araplar kendi topraklarında bir İsrail Devleti’nin kurulmasına karşı çıkarak; iki taraflı çatışmalar yaşanmıştır.

II. Dünya Savaşı’nda Naziler’in Yahudiler’e uyguladığı soykırım ile birlikte Filistin’e göçler hızlandı. Bu dönemde Yahudiler ve Araplar arası gerginlikler giderek kızışmaya başlandı. İngiltere bu sorunu Birleşmiş Milletler’e götürdü. 1947’de bu topraklar üzerinde bir Arap diğeri Yahudi Devleti kurulmasına karar verilerek, Kudüs’ün uluslararası bir statüde olunmasına karar verildi. Araplar her ne kadar buna karşı çıkmış olsalar da bir yıl sonra İngiliz mandası sona erdi ve 14 Mayıs 1948 yılında Yahudiler devlet kurduklarını ilan ettiler.

Böylece Siyonistler amacına ulaştı. 2.000 yıldan sonra ilk defa bir Yahudi devleti kurulmuş oldu. Ama bölgedeki sorunlar bitmedi. İsrail Devleti’nin kurulmasının ardında 1948-49 Arap- İsrail Savaşı’nın sonunda Birleşmiş Milletlerin belirlemiş olduğu sınırların daha geniş bir alanını işgal eden İsrail, burada yaşayan 500 binden fazla Filistinli Arap’ı yaşadıkları topraklarından, evlerinden zorla göç ettirilmiştir. Boşaltılan bu bölgelere göçle gelen Yahudiler yerleştirilmiştir. Günümüzde de İsrail ve Filistin arasında savaşlar halen sürmektedir. Filistin topraklarının çoğu artık İsrail Devleti topraklarına katılmıştır.

Siyonizm İlkeleri

Siyonizm, Yahudi halkının milli kimliğini koruma ve Yahudi devletini yeniden kurma hareketidir. Siyonizm'in temelinde, Yahudi halkının kendi topraklarında özgürce yaşama hakkı yatar. Siyonistlerin amaçları arasında, Yahudi halkının yeniden dirilişi, kendi topraklarında özgürce yaşama hakkı ve Yahudi ulusunun kültürel ve milli kimliğini koruma yer alır. Siyonizm'in ilkeleri şunlardır:

Yahudi ulusunun kurtuluşu

Siyonizm hareketi, Yahudi ulusunun kurtuluşunu hedefler. Siyonistler, Yahudi ulusunun, tarih boyunca yaşadığı zulümlerden ve sürgünlerden kurtulması ve kendi topraklarında özgürce yaşaması gerektiğine inanırlar.

Topraklarının yeniden kazanımı

Siyonizm hareketinin bir diğer amacı, Yahudi halkının tarihi topraklarına geri dönmesidir. Siyonistler, Filistin topraklarının, Yahudi halkının tarihi vatanı olduğunu savunurlar ve Yahudi halkının bu topraklarda yaşaması gerektiğine inanırlar.

Yahudi ulusunun kültürel ve milli kimliğini koruma

Siyonizm hareketi, Yahudi ulusunun kültürel ve milli kimliğini koruma fikrini benimser. Siyonistler, Yahudi dilinin, Yahudi kültürünün, Yahudi geleneklerinin ve Yahudi tarihine ait diğer unsurların korunması gerektiğine inanırlar.

Yahudi ulusunun birliği

Siyonizm hareketi, Yahudi ulusunun birliğini ve dayanışmasını hedefler. Siyonistler, dünya genelindeki tüm Yahudi topluluklarının bir araya gelerek, Yahudi halkının tarihi topraklarında özgürce yaşaması için birlikte çalışması gerektiğine inanırlar.

Siyasi bağımsızlık

Siyonistler, Yahudi devletinin siyasi bağımsızlığına inanırlar. Yahudi devleti, kendi yönetimine sahip olmalı ve Yahudi halkının ihtiyaçlarına göre hareket etmelidir.

Einstein'a: "İsrail'in Cumhurbaşkanı Ol!" Teklifi

Siyonizm hareketi ne zaman başladı?

Siyonizm hareketi, 19. yüzyılın sonlarında Avrupa'da ortaya çıktı. Siyonizmin kurucusu olarak Theodor Herzl kabul edilir.

Siyonizm hareketinin temel hedefleri nelerdir?

Siyonizm hareketinin temel hedefleri, Yahudi halkının milli ve kültürel kimliğinin korunması, tarihi topraklarına geri dönmesi ve kendi devletini kurmasıdır.

Siyonizm hareketi nasıl örgütlendi?

Siyonizm hareketi, Yahudi halkının tarihi topraklarına dönüşünü sağlamak amacıyla örgütlendi. Siyonistler, dünya genelindeki Yahudi topluluklarını bir araya getirerek, Filistin topraklarına göç etmeyi ve kendi devletlerini kurmayı hedeflediler.

Siyonizm hareketi günümüzde nasıl devam ediyor?

Siyonizm hareketi, İsrail devletinin kurulması ile sonuçlandı. Günümüzde, Siyonizm hareketi, İsrail devletinin varlığını korumak ve Yahudi halkının milli kimliğini korumak amacıyla faaliyet gösteriyor.