Sosyal Medya Adabı Nedir? Dijital Görgü Kuralları ve Davranış Önerileri

Sosyal Medya Adabı Nedir?

Sosyal medya adabı, dijital platformlarda uyulması gereken görgü kuralları ve davranış biçimlerini ifade eder. Dijital diplomasi olarak da tanımlanabilecek bu kavram, çevrimiçi ortamda kibar dil kullanımını, özel alana saygıyı ve mahremiyeti korumayı amaçlar. İster Instagram, Facebook, Twitter, TikTok gibi sosyal ağlar olsun, ister WhatsApp gibi mesajlaşma uygulamaları; internet etiğine uygun hareket etmek, hem online itibarınızı hem de ilişkilerinizi olumlu yönde etkiler.

Sosyal Medyada Uyulması Gereken Görgü Kuralları

• Saygılı ve Nezaketli Olun: Farklı görüş ve düşüncelere açık olun, tartışmaları kişiselleştirmeyin. Olumsuz veya hakaret içeren sözlerden kaçınarak pozitif bir iletişim ortamı yaratın.
• Özel Bilgileri Koruyun: Adres, telefon numarası, finansal bilgiler gibi hassas verileri herkese açık alanlarda paylaşmaktan sakının. Paylaşım yapmadan önce mutlaka gizlilik ayarlarınızı gözden geçirin.
• Doğruluk ve Güvenilirlik: Herhangi bir bilgiyi veya haberi paylaşmadan önce doğruluğunu teyit edin. Yanlış bilgi veya yanıltıcı içeriklerin yayılmasını engellemek için kaynakları mutlaka kontrol edin.
• Ölçülü Olun: Sürekli paylaşımlar veya gereksiz tartışmalarla çevrenizi rahatsız etmeyin. Dengeli bir paylaşım sıklığı belirleyerek takipçilerinize değerli ve ilgi çekici içerikler sunun.
• Kibar Eleştiri ve Geri Bildirim: Tartışmalarda sert üsluptan kaçının. Eleştirilerinizi yapıcı, nazik ve çözüm odaklı bir şekilde dile getirin. Empati kurarak karşı tarafın bakış açısını anlamaya çalışın.
• İşbirliği ve Paylaşım: Sosyal medya, insanların birbirlerini desteklediği, yardımlaştığı bir platformdur. Başkalarının içeriklerini beğenmek, paylaşmak veya yorum yapmak gibi etkileşimlerde bulunarak topluluğunuzu güçlendirin.
• Etiketleri Doğru Kullanın: Konu ile ilgili anahtar kelimeleri veya etiketleri (#hashtag) aşırıya kaçmadan, içeriğinize uygun olacak şekilde kullanın. İlgisiz etiketler eklemek spam olarak algılanabilir.

Sosyal Medya Adabına Dair Özel Durumlar

1. Birinin Fotoğrafını veya Kişisel Bilgilerini Paylaşırken

• İzin Alın: Başkasına ait bir fotoğrafı veya telefon numarasını paylaşmadan önce mutlaka onay isteyin. Aksi halde mahremiyet ihlali yapabilirsiniz.
• Gizlilik Ayarlarını Kullanın: Paylaşımınızı kısıtlı bir kitleyle yapmanız gerekiyorsa, sosyal medyanın gizlilik ayarlarını doğru şekilde yapılandırın.
• Dikkatli Etiketleme: Etiket (mention) yapmadan önce, etiketi kabul edip etmeyeceğini karşı tarafa sorun. Herkesin bu paylaşımdan memnun olacağını varsaymayın.

2. IBAN Bilgisi Gönderirken

• Güvenilir Kanallar: Banka hesap bilgileri gibi hassas verileri, herkese açık platformlar yerine özel mesajlar veya güvenli ödeme yöntemleri üzerinden paylaşın.
• Doğrulama Yapın: IBAN numarasını aldığınız kişiye, doğrulamak için kısa bir test ödemesi veya teyit prosedürü uygulayabilirsiniz. Bu sayede dolandırıcılık riskini en aza indirirsiniz.
• Yabancı Kişilere Karşı Dikkat: Tanımadığınız kişiler IBAN talep ediyorsa veya IBAN paylaşıyorsa dikkatli olun. Sahtekârlık ihtimalini göz ardı etmeyin.

3. Telefon Üzerinden Bir Şey Gösterirken

• Önizleme Yapın: Başkasına ekranınızı gösterirken, istemediğiniz mesajlar veya fotoğraflar görünebilir. Gösterim öncesi ekranınızı gözden geçirerek mahremiyetinizi koruyun.
• İzin ve Rıza: Arkadaşlarınıza veya ailenize gösterdiğiniz içerik içinde başka bir kişiye ait özel fotoğraf, yazışma varsa önce gerekli izni alın.

4. Toplum İçinde Video İzlerken

• Ses Kontrolü: Kulaklık kullanarak veya sesi minimum seviyede tutarak çevrenizi rahatsız etmekten kaçının.
• Odaklanma Sorunu: Video izlerken tamamen ekrana dalıp etrafınızdaki insanlarla bağlantıyı koparmayın. Sosyal etkileşimi sürdürün.

5. Grup Selfie Çekerken

• Herkesin Rızası: Grup selfie çekmeden önce kişilere danışın. Fotoğrafta olmak istemeyenleri zorlamayın.
• Pozisyonlama: Herkesin eşit şekilde görünebileceği açıdan çekim yapmaya özen gösterin. İyi ışık ve kadraj ayarı da önemlidir.
• Paylaşım İzni: Grup selfieyi sosyal medyada paylaşmadan önce, fotoğrafta yer alan arkadaşlardan onay alın.

Mesajlaşma ve Görüntülü Aramalarda Görgü Kuralları

Mesajlaşırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Saygılı Dil: Aşağılayıcı, kaba veya küfürlü ifadeler kullanmaktan kaçının. Kibar dil, mesajlaşma ortamını daha keyifli hale getirir.
• Anlaşılır İletişim: Aceleyle yazılmış ya da karışık cümleler yerine net ve düzgün ifadeler kullanın. Böylece karşı taraf mesajınızı daha kolay anlar.
• Zamanında Cevap: Uzun süre cevap vermemek, iletişimde kopukluk yaratabilir. Yoğun olduğunuzda karşınızdakine bunu bildirin.
• Özel Bilgileri Paylaşma: Mesaj uygulamalarında gizlilik kurallarına dikkat edin. Kişisel veya hassas bilgilerinizi sadece güvendiğiniz kişilerle paylaşın.

Görüntülü Aramada Uyulması Gereken Kurallar

• Uygun Ortam Seçimi: Sessiz, düzenli ve aydınlık bir mekânda görüşme yapmaya özen gösterin. Arka planda dikkat dağıtacak unsurların olmamasına dikkat edin.
• Kamera ve Mikrofon Kontrolü: Görüşme başlamadan önce kameranın doğru açılandığından ve mikrofonunuzun net ses ilettiğinden emin olun.
• Göz Teması: Mümkün olduğunca kameraya bakarak karşı tarafla etkili iletişim kurmaya çalışın. Ekrandaki görüntünüze fazla takılmak yerine göz kontağına önem verin.
• Saygılı Davranış: Karşı taraf konuşurken araya girmemeye, söz kesmemeye dikkat edin. Aktif dinleme ve anlayışlı bir tutum, görüşmeyi daha verimli kılar.

Sosyal Medyada Paylaşım ve Yorumlama Adabı

• Kaliteli İçerik Oluşturma: Fotoğraf ve videolarınızın net, anlaşılır ve ilgi çekici olmasına özen gösterin. Gerektiğinde düzenleme veya filtre kullanarak görselleri iyileştirebilirsiniz.
• İlgili Etiket Kullanımı: Etiketlerin içeriğinizle doğrudan ilişkili olmasına dikkat edin. İlgisiz etiket ekleyerek spam yapmaktan kaçının.
• Yorumlara Karşı Tavır: Olumlu veya olumsuz her yoruma saygılı şekilde cevap verin. Negatif yorumları yapıcı bir dille yanıtlamaya çalışın, saldırganlık veya hakaret içermesin.
• Gizlilik ve Güvenlik Önlemleri: Kişisel bilgilerinizi ifşa etmeden paylaşım yapmaya dikkat edin. Konum bilgisi, yüz tanıma etiketleri gibi konularda da tedbirli davranın.

Günah Keçisi: İletişim Araçları ve Kullanıcı Bilincinin Önemi

Sıkça Sorulan Sorular

• Sosyal medyada paylaşım yaparken nelere dikkat etmeliyim?
  Sosyal medyada mahremiyete saygı göstermeli, kibar dil kullanmalı ve içeriğinizi dikkatli seçmelisiniz. Başkalarının rızası olmadan fotoğraf veya video paylaşmaktan kaçınmalı, etiket kullanımını abartmamalısınız.
• Grup selfie çekerken nasıl hareket etmeliyim?
  Öncelikle herkesten izin almak, eşit görünümü sağlamak ve gerektiğinde paylaşım için de onay almak önemlidir. Kimseyi rahatsız etmeden, saygılı bir ortamda selfie çekmeye dikkat edin.
• Mesajlaşırken hangi görgü kurallarına dikkat etmeliyim?
  Kısa, net ve anlaşılır cümleler kurun, olumsuz ifadelere yer vermeyin, zamanında cevap verin. Kişisel veya hassas bilgileri herkese açık kanallarda paylaşmaktan kaçının.
• Görüntülü aramalarda ne yapmam gerekiyor?
  Sessiz ve düzenli bir ortam seçin, kamera ve mikrofon ayarlarını kontrol edin. Karşı tarafı dinlerken söz kesmeyin, göz teması kurmaya özen gösterin. Saygılı ve nazik bir üslupla konuşarak iletişimi sürdürün.
• Paylaşımlarda kimlik veya IBAN bilgisi vermek güvenli mi?
  Açıktan IBAN gibi finansal bilgileri paylaşmak büyük risk taşır. Mutlaka özel mesaj veya güvenilir kanalları tercih edin ve sadece doğruluğuna emin olduğunuz kişilerle bu bilgileri paylaşın.