Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir, Neden Olur? Tedavisi

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?

Bireylerin yaşadığı bir olay sonrası mağdur olması durumudur. Hayatlarının belirli bir evresinde travmatik olaylara maruz kalması sonucunda meydana gelmektedir. Travma sonrası stres bozukluğu, bireyin dehşet yaşadığı, çaresiz kaldığı olağan dışı olayların gerçekleşmesi nedeniyle yol açtığı etkilere ruhsal travma denilmektedir. 

Bu durumlar sonrasında toparlanmak bazı vakalarda kısa sürse de, bazı vakalarda daha uzun zaman almaktadır.

Mağdurların %10 ya da 15'i kısa bir zamanda olayların etkisinden kurtulabilmektedir. Olayların yarattığı etkilerle başa çıkabilir. Bu vakalar genellikle lider rolü üstlenmektedir. Yaklaşık %70'i ise olaylardan aşırı etkilenmektedir.

Aşırı tepkiler ve stres tepkileri göstermektedir. Geriye kalan %10 ya da 15'lik bir bölümü ise travmatik olaylardan uzun süreli olarak etkilenmektedir. Bu tür vakalara gerekli destek sağlanmaktadır.

Özellikle psikososyal destek çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Yaşanan olaylar olağanüstü olarak algılanmaktadır. Bu durumda stres tepkileri anormal ve normal tepkiler olarak görülmektedir.

Tepkilerin ardından ise ciddi boyutta psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkmaktadır. Yaşanan olaylar sonrası oluşan travma, tüm vakalarda tedavi görülmediği takdirde 6 ila 16 ay arasında ortadan kalkabilmektedir. Bu tür olayları yaşamış vakaların daha sonra kriz durumlarıyla başa çıkmayı öğrendikleri görülmektedir.

Olumsuz ve yaralayıcı olaylara karşı iyileşebildikleri görülür. Bu durum kendilerine olan güvenlerinin artmasına yardımcı olmaktadır. Bu tür olaylar, insanların kendi küçük topluluklarını daha yakın ve birbirine destek olabilen bir sosyal yapı haline dönüştürmektedir.

Bireylerin hayattaki önceliklerini, hedeflerini ve değerlerini gözden geçirmelerine fırsat tanımaktadır. Kişisel gelişimlerine katkıda bulunduğunu düşünenler bulunmaktadır. Bu düşünce yapısı, bu tür olayları yaşayan kişilerin hızla iyileşmesini sağlamaktadır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Neden Olur?

Travma sonrasında stres bozukluğu cinsel saldırı, taciz, çocuklukta yaşanmış olan taciz, aile içi şiddet görme, işkenceye maruz kalma, trafik kazaları, ani ölümler ya da kayıplar, terör saldırısı, deprem, sel vb. doğal afetler gibi nedenlerden dolayı oluşabilmektedir. Travma sonrası stres bozukluğunu çözmenin en iyi yolu nedene inmektir.

Her yaşta travma sonrasında stres bozukluğu yaşanabilir. Uzmanlar bazı kişilerin travma sonrası stres bozukluğunun neden dolayı kaynaklandığından emin olamamışlardır. Çoğu akıl sağlığı probleminde olduğu gibi travma sonrası stres bozukluğunda da çeşitli durumların karışımından dolayı meydana gelme durumu söz konusudur.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Riskini Artıran Faktörler

Bazı faktörler travma sonrası stres bozukluğu riskini artırabilir. Uzun süreli travma yaşamak, çocuklukta istismara uğramak, askerliğe gitmek, emniyet teşkilatı tarafından sorguya alınmak, ambulans içerisinde hastaneye götürülmek, travmatik olaylara maruz kalma riskini artıran işte çalışmak, aşırı uyuşturucu ve alkol kullanımı, ailede akıl sağlığı sorunları olan bireylerin olması gibi durumlar travma sonrası stres bozukluğunun gelişmesine yol açar.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Neye Yol Açar?

Travma sonrası stres bozukluğu günlük aktivitelerde, iş hayatında, diyaloglarda bozukluklara neden olabileceği gibi diğer akıl sağlığı sorunlarıyla karşı karşıya kalma riskini de artırır. Son derece dikkate alınması gereken bir konudur. Depresyon, anksiyete, ihtihar düşünceleri ya da eylemleri travma sonrası stres bozukluğu yaşayan bireylerde görülebilir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri

Travma sonrası stres bozukluğunda belirtiler genelde 1 ay içerisinde başlasa da bazı durumlarda yıllar sonra da kendini gösterebilir. Bu belirtiler iş hayatında ve sosyal hayatta önemli sorunlara neden olur. Ayrıca birey günlük yaşantısını sürdüremez hale gelir.

Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri kendi içerisinde ayrılır. Yeniden yaşama, kaçınma, aşırı uyarılma, ruh halindeki olumsuz değişiklikler, fiziksel ve duygusal tepkilerde değişmeler olarak karşımıza çıkar. Belirtiler zaman içerisinde değişebilir, kişiden kişiye farklılık gösterir.

Yeniden Yaşama

Yeniden yaşamada kişi yaşadığı travmatik olay hakkında rüyalar ya da kabuslar görebilir. Travmatik olayı hatırlatacak bir nesneye veya bireye karşı ani tepkiler gösterebilir. Birey, travmatik olayı tekrar yaşıyormuş gibi hisseder.

Kaçınma

Kaçınma belirtilerinde kişiye travmatik olayı hatırlatan durumlardan, kişilerden veya yerlerden kaçınma ya da travmatik olay hakkında düşünmekten, konuşmaktan kaçınmaya çalışma görülmektedir.

Aşırı Uyarılma

Aşırı uyarılma belirtilerinde hafıza sorunları, umutsuzluk, bir zamanlar zevk aldığı aktivitelerden artık zevk alamama, arkadaşlarından, ailesinden kopuk hissetme, olumlu duyguları deneyimlemede zorluk, duygusal hissedememe, bireylerle yakın ilişki sürdürememe, sürekli olumsuz düşünce hali görülür.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi

Bu tür vakalar mutlaka doktora başvurmalıdır. Bireyler kendi istekleri olmasa da dahi yakın çevresinin desteği ile psikiyatriye başvurmalıdır. Gereken tedavi yapılmalıdır. Rahatsızlığın teşhisi için bireyin yaşadığı belirtiler, sergilediği tavırlar ve yaşadığı olaylar yeterlidir. Bu durumlar sonucunda kişiye teşhis konulmaktadır.

Bunların yanı sıra ayrıntılı bir muayene gerekmektedir. Bazı görüntüleme yöntemleri ve tahliller de yapılmaktadır. Travma sonrası stres bozukluğu tedavisinde ilaç ve psikoterapiler uygulanmaktadır. Bu iki tedavi türü de başarılı sonuçlar elde etmektedir.

İlaç tedavisinde genellikle antidepresanlar kullanılmaktadır. İlaçların etkileri genellikle 2 ila 4 hafta arasında görülmektedir. İlaçlar kişide rahatlama sağlamaktadır. Belirgin bir düzelme sonrasında 6-9 ay daha tedavi süresi devam etmektedir.

Uygulanan psikoterapiye destek amaçlı ilaçlar da eklenmektedir. İlaç ve psikoterapi uzman kişinin önerisi sonucunda son bulmaktadır. Kişilerde iyileşme görülmektedir. Bu şekilde bireyler sağlığına kavuşmaktadır.

Travma sonrası stres bozukluğu kaç ay sürer?

Travma sonrası stres bozukluğu her yaşta ortaya çıkabilen bir sorundur. Bazı bireylerde aylarca süren bu durum bazılarında yıllarca sürebilmektedir. Travma sonrası stres bozukluğunun geçmesi kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu dönemde psikolojik tedavi almak en doğru seçenektir.

Travma sonrası stres bozukluğu kendiliğinden geçer mi?

Travma sonrası stres bozukluğu zamanla geçebilir. Eğer ani bir ölümle karşı karşıya kalıp travma yaşadıysanız zamanla yas dönemi geçer, acılarınız azalır, hayat normale döner. Çoğu birey travmatik yaşanan olaylardan sonra iyileşir fakat bazı bireyler yaşadığı olaylardan sonra yıllar geçse dahi iyileşmeyebilir. Bu durumun geçip geçmemesi kişiden kişiye değişir.

Travma sonrası stres bozukluğu nedir?

Travma sonrası stres bozukluğu, bireyi aşırı derecede korkutacak, dehşet içerisinde bırakacak, çaresizlik yaratacak, çoğu zaman beklenmedik bir şekilde gerçekleşen olaylar sonucunda oluşan bir ruh sağlığı durumuna denmektedir.

Travma Sonrası stres bozukluklarının belirtileri nelerdir?

Travma sonrası stres bozukluğu birçok sebepten dolayı yaşanabilir. Tecavüze uğrama, ani ölümler, trafik kazaları, aile içi şiddet gibi sorunlar travma sonrası stres bozukluğunu doğurabilmektedir.

Travma sonrası stres bozukluğu tedavi edilmezse ne olur?

Travma sonrası stres bozukluğu son derece riskli bir durumdur. Bazı travmalardan 6 ay sonra bu durum ortadan kalkar. Bazılarında ise bu durum devam eder, kişinin iş, sosyal ve aile hayatı olumsuz etkilenir. Eğer böyle şeyler yaşanıyorsa bireyin tedavi görmesi gerekir. Aksi taktirde ruhsal durum bozukluğu yıllar boyunca devam edecektir.