Trigeminal Nevralji Nedir, Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir?

Trigeminal Nevralji Nedir?

Delirten hastalık olarak da anılan trigeminal nevralji, yüzdeki duyu hislerini beyne taşıyan trigeminal sinirin zarar görmesiyle ortaya çıkan, yüzde şiddetli ağrı ve acılara neden olan sinirsel bir hastalıktır. Kısa süren ağrılar hafif etkenlerle bile ortaya çıkabilmekte ve sürekli tekrarlamaktadır.

Nöropatik ağrı türlerinden biri olan trigeminal nevraljide hasar gören veya zedelenen sinirlerin beyne yanlış bilgi iletmesi sonucunda sürekli tekrarlayan şiddetli ağrılar meydana gelir. Hastalar bu ağrıyı; “yanma, batma, uyuşma, karıncalanma, donma, elektrik çarpması ve bıçak saplanması” gibi ifadelerle anlatırlar. Kısa süren bu şiddetli ağrılar çiğneme, konuşma, tıraş olma, soğuk ve sıcak yiyecekler gibi faktörlerle de tetiklenebilir.

Trigeminal nevralji, genellikle 50 yaş sonrasında görülür. Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülmektedir.

Trigeminal Nevralji Neden Olur?

Trigeminal nevraljinin nedeni yüzdeki hisleri beyne ileten trigeminal sinirin çeşitli nedenlerle baskı görmesi ve bunun sonucunda işlevinin bozulmasıdır. Bozulan sinir, beyne yanlış sinyaller göndermeye başlar. Sinirin baskı görme nedenleri arasında beyin tümörü, MS gibi beyne hasar veren hastalıklar, yüz bölgesine alınan travmalar, felç ve hatalı cerrahi müdahaleler bulunur.

Zarar gören sinirlerin yanı sıra bu sinirlere komşuluk yapan damarsal oluşumlardaki yapısal bozukluk ve farklılıklar da trigeminal nevraljinin diğer nedenlerindendir. Aynı zamanda kemik yapısındaki farklılıklar da bu nedenlerden bir diğeridir.

Trigeminal nevraljide ağrılar yemek yeme, konuşma, esneme, gülme, soğuk/sıcak yiyecekler, soğuk veya sıcak hava gibi faktörlere bağlı olarak tetiklenebilir. Bu nedenle hastaların kendilerini çok soğuk veya çok sıcak havalardan sakınmaları gerekmektedir. Özellikle klima veya havalandırma karşısında oturmak ağrıyı tetikleyen başlıca unsurlardandır.

Trigeminal Nevralji Belirtileri Nelerdir?

Trigeminal nevralji belirtileri arasında yüz, üst ve alt çene bölgesinde aniden ortaya çıkıp kaybolan şiddetli ağrılar, ağrıların kendi kendine ya da bir tetikleyici ile ortaya çıkması ve ağrıların zonklama, elektrik çarpması şeklinde görülmesi bulunur. Ağrı atakları başta uzun aralıklarla ortaya çıkar, daha sonra aralıklar kısalır.

Ağrılar yüz yıkandığında, diş fırçalandığında ya da yüze dokunulduğunda bile ortaya çıkabilir. Özellikle bu belirtileri önemlidir ve hastalığı diğer hastalıklardan ayrıt etmek için kullanılabilir. Çünkü birçok trigeminal nevralji hastası yüz ağrılarını diş ağrılarıyla karıştırır. Şiddetli ağrılar nedeniyle dişçilere başvuran ve dişini çektiren hastalar da bulunur. Bu sebeple hastaya tanı konulması gecikir.

Trigeminal Nevralji Tanısı ve Teşhisi Nasıl Yapılır?

Trigeminal nevralji tanısındaki en önemli unsur hastanın anlatım şeklidir. Öncelikle hasta ağrının oluşum şekli, sıklığı ve şiddetine dair tüm bilgileri detaylı bir şekilde doktor ile paylaşmalıdır. Ağrıyı anlatırken kullandığı terimleri dikkatlice seçmeli ve meydana gelen ağrıyı en iyi şekilde tanımlamalıdır.

Trigeminal nevraljide fizyolojik ve nörolojik muayenenin yanı sıra geliştirilmiş beyin MR görüntülemeleri yapılır. MR görüntüleri ile hastalığın nedeninin MS ya da tümör gibi başka bir hastalık olup olmadığı gözlenir. Belirtiler ve test sonuçları ışığında hastaya tanı konabilir.

Trigeminal Nevralji Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavinin öncelikli amacı ağrıları en aza indirmektir. Ancak tedaviye başlamadan önce tedavinin seyrini etkileyen en önemli unsur hastanın yaşı, sağlık durumu ve altta yatan nedendir. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak öncelikle ilaç tedavisine başlanır. Ağrı tamamen kontrol altına alınana kadar devam eden ilaç tedavisinde uygulanan ilaç dozu zamanla arttırılır. Uygulanan ilaç tedavisinde hastaya düşen en önemli görev, tedaviye sadık kalmaktır. İlaçların dozunun doktora sormadan değiştirilmemesi ve ilaçların düzenli olarak kullanılması tedavinin seyrinde oldukça önemlidir.

Trigeminal nevraljinin tedavisinde sıkça epilepsi ilaçları kullanılmaktadır. Ancak bazı vakalarda bu tedavi yöntemi yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle çeşitli ilaç tedavileri ile destek uygulanmaktadır. İlaç tedavisinden sonuç alınamaması durumunda cerrahi işlemler uygulanabilir. Trigeminal nevraljiyi tedavi etmek için birçok cerrahi işlem bulunur.

Trigeminal nevralji tedavisinde kullanılan cerrahi işlemler şu şekildedir:

1. Mikrovasküler Dekompresyon

Mikro cerrahi yöntemiyle yapılan mikrovasküler dekompresyon işleminde hasta genel anestezi ile uyutulur. Trigeminal sinire ulaşmak için hastanın kulak arkasındaki bir bölgeden 2 cm'lik kesik açılır. Buradan trigeminal sinire ulaşan cerrahlar sinirin üzerine baskı yapan damar gibi oluşumları düzeltir, sinir ile baskı yapan engel arasına bir tabaka yerleştirilir. Genelde başarılı olan bu operasyon hastanın sağlıklı sinirleri için de daha güvenlidir.

2. Radyofrekans Termal Lezyon Prosedürü

Radyofrekans termal lezyon prosedürü denilen yöntemde cerrah bir iğne yardımıyla trigeminal nevralji ağrılarına neden olan siniri bulur. Elektrotlar yardımıyla bu sinirler yakılır. Bu yöntem sonrasında hastaların yüzünde his kaybı oluşabilmektedir. Giderilen ağrı ise yıllar sonra yeniden ortaya çıkabilmektedir.

3. Perkütanöz Balon Kompresyon

Trigeminal nevralji tedavisinde kullanılan balon yönteminde cerrahlar bir iğne yardımıyla sinirleri bulur ve sinire balon gönderir. Bu balon basınçla şişirilir ve ağrı sinyalleri bu yolla engellenir. Ağrıların başarılı olarak kontrol edildiği balon yönteminde yüzde geçici bir uyuşma yaşanabilmektedir.

4. Gamma Knife Radyocerrahi

Stereotaktik radyocerrahi adı verilen gamma knife yönteminde yeri belirlenen sinirler gamma ışınları ile yok edilir. Nokta atış diyebileceğimiz kadar doğru yapılabilecek bu yöntemle hedeflenen sinirler yok edilir. Böylece sağlıklı sinirlerin zarar görme riski azaltılmış olur.

Trigeminal nevralji tehlikeli mi?

Trigeminal nevralji, oluşum nedeninin altında başka tehlikeli bir hastalık bulunmadıkça ölüm riski olan tehlikeli bir rahatsızlık değildir. Yalnızca kişinin günlük yaşamını ve yaşam kalitesini oldukça etkilemektedir. Uzun aralıklarla ortaya çıkan ağrılar zamanla kısa aralıklarla kendini gösterir. Bu artık hasta için dayanılmaz bir hal alabilir.

Trigeminal nevralji psikolojik midir?

Trigeminal nevraljinin ortaya çıkış nedeni psikolojik ya da stres kaynaklı olabilmektedir. Ancak ağrılar gerçektir ve sinir baskısı gerçekten vardır. Bu sebeple trigeminal nevraljinin tedavisi için nöroloji uzmanlarına başvurmak gereklidir.

Trigeminal nevralji MR'da çıkar mı?

Trigeminal nevraljide MR taraması genelde hastalığı tetikleyen başka bir hastalığın olup olmadığını görmek için yapılır. Çünkü sinirlere zarar veren MS gibi çeşitli beyin hastalıkları ve beyin tümörleri trigeminal nevraljiye neden olabilmektedir. MR taramalarında bu tür durumların olum olmadığı kolayca saptanabilir.

Trigeminal nevralji tedavi edilmezse ne olur?

Trigeminal nevralji tedavi edilmezse ağrıların ortaya çıkış süresi gittikçe kısalır. Hasta artık her an ağrı yaşamaya başlayabilir. Şiddetli ve dayanılmaz olan bu ağrılar kişide dalgınlık ve mutsuzluk yaratır. Aynı zamanda uyku düzeni ve kalitesini de etkileyerek kişinin tüm dengesini bozar. Bu hastalıkla erken müdahale de önemlidir. Bu sebeple bir anca önce doktora başvurulması gerekir.

Trigeminal nevralji hangi doktor bakar?

Trigeminal nevralji beyinde yer alan sinirlerin baskı altında kalması sonucu oluşur. Bu sebeple trigeminal nevralji için hastanelerin nöroloji bölümlerine başvurmak gerekir. Önce ilaç tedavisi ile hasta rahatlatılmaya çalışılır. Sinir ve beyin cerrahları gerekli gördüğü durumlarda hastaya cerrahi müdahale yapabilir.

Trigeminal nevralji göze vurur mu?

Trigeminal nevralji yüz duyularına giden çeşitli dallarda görülebilir. Hastalığın hangi siniri etkilediği ağrı bölgesini de değiştirebilir. Hastalık genelde ilk iki sinirin baskı görmesiyle oluştuğu için ağrılar yüz bölgesinde meydana gelir. Üçüncü sinir de baskı altındaysa trigeminal nevralji ağrıları göz bölgesinde de görülebilir.