Türkiye'de Nesli Tükenen ve Tehlikede Olan Hayvanlar | 2024
Türkiye, binlerce yıllık tarihi ve zengin doğal yaşam alanları ile önemli bir coğrafyaya sahip. Ancak ne yazık ki, son yıllarda doğal yaşam alanlarının yok edilmesi, orman yangınları, avlanma ve kaçak avlanma gibi nedenlerle birçok hayvan türü nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Türkiye'de pek çok hayvan türü artık nesli tükenmiş olarak listeleniyor ve bu durum, doğal dengenin bozulmasına, biyolojik çeşitliliğin kaybedilmesine ve ekosistemin zarar görmesine neden oluyor. Bu içeriğimizde ülkemizde nesli tükenen ve tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan hayvanları listeledik.
Türkiye'de Nesli Tükenen 7 Hayvan
Dünya üzerinde olduğu gibi Türkiye'de de geçmişten günümüze birçok hayvanın nesli tükenmiş ve tükenmeye devam ediyor. İnsanlar kendilerine yaşam alanları oluşturmak için, doğadaki hayvanların yaşam alanlarını yok etmekten vazgeçmiyor. Yaşam alanları yok olan hayvanlar ya başka yerlere göç ediyor ya da yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor. Günümüzde sanayinin hızlı bir şekilde gelişmesi ile birlikte doğadaki birçok hayvan yok olmakla karşı karşıya.
1. Kafkas Bizonu
Kafkas Bizonu, diğer adıyla Avrupa Bizonu olarak adlandırılmaktadır. Kafkas Bizonu türüne eski dönemlerde tüm Avrupa ve Anadolu üzerinde rastlanırken, günümüzde ise sadece Rusya, Ukrayna ve Polonya çevresinde rastlanmaktadır. Görülebilen yerlerin birçoğu da Milli Park’lardır. Türkiye’de ise 16.yy da türünün tükendiği bilinmektedir.
2. Asya Çitası
Çok fazla bilinmese de Anadolu toprakları üzerinde Asya Çitası adı verilen tür yaşamaktaydı. Dünya üzerinde toplamda 50 adet Asya Çitası olduğu belirtilmektedir. Türkiye’de ise en son 19 yüzyılda rastlanan Asya Çitası’nın artık Anadolu topraklarında tükendiği belirtilmektedir.
3. Hubara Kuşu
Hubara Kuşu, dünya üzerinden az rastlanan kuş türleri arasındandır. Bu kuş türünün diğer kuş türlerinden ayrılan özelliği ise neredeyse hiç ses çıkarmamasıdır. Türkiye topraklarında bir dönem yaşayan Hubara kuşu günümüzde Kanarya Adaları, Kuzey Afrika ve Pakistan’da türünü devam ettirmektedir. Türkiye’de ise nesli tükenen bir hayvandır.
4. Asya Aslanı
Asya aslanı, kedigiller familyasında yer alır. Özellikle Hindistan bölgesinde yetişiyor. 19. yüzyıldan önce ülkemizde de yetişen bu hayvanın nesli 19.yy’da tükenmiştir. Tükenmesinin sebebi olarak iklim değişikliklerinden dolayı tükendiği söylenilmektedir. Şimdilerde İran, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş’te yaşamaktadırlar.
5. Anadolu Parsı
Orta Doğu Ve Batı Asya’da yaygın olan İran Leoparları 1980’li yıllar öncesi Anadolu’da da yaşamışlardır. Anadolu Parsının Anadolu’da hâlâ yaşadığı idea ediliyor. Ancak 1974 yılından bu yana bu idea kanıtlanmamıştır. En son olarak 1974 yılında Ankara Beypazarı’nda bir kişi tarafında vurulduğu kabul ediliyor.
6. Asya Fili
Asya’da yaşayan bu iri hayvanın nesli Türkiye’de 19 yüzyılda tükenmiştir. Bangladeş, Hindistan, Endonezya’nın bazı kesimlerinde görülüyor. Asya fili ve Afrika Filini birbirinden ayırmak oldukça kolaydır. Asya fili kısa ve dişleri küçüktür. Afrika fili daha uzun ve dişleri oldukça büyüktür. Evcil bir hayvan olan Asya Fili ormancılıkta, yük taşıyıcılıkta oldukça kullanılır.
7. Hazar Kaplanı
Hazar kaplanları yalnız yaşıyorlar. Sadece çiftleşme mevsiminde dişiler ile birlikte görülür. Çiftleşme genellikle bahar veya kış aylarında gerçekleşir. Kaplanların çiftleşme dönemi yaklaşık 20- 30 gün sürer. Dişi kaplan yaklaşık olarak 100 gün içinde doğurur. Bu hayvanlar doğdukları zaman kördürler on gün içinde ancak gözleri açılır. Ülkemizde çok öncelerde görülen bu kaplanın nesli tükenmiştir.
Dünyada Nesli Tükenmekte Olan Hayvanlar
Türkiye'de Nesli Tükenme Tehlikesi Bulunan Canlılar
Ülkemizdeki değişen iklim koşulları ve yapılan kaçak avlar nedeniyle birçok hayvan türünün nesli ne yazık ki tükenme tehlikesiyle karşı karşıya.
1. Ala Geyik
Türkiye’de soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan en bilindik hayvan türleri arasında Ala Geyik bulunmaktadır. Günümüzde zaman zaman karşılaştığımız bu hayvan türü, oldukça değerli bir tür olmakla beraber korunma altındadır.
2. Çizgili Sırtlan
Ülkemizin kırsal bölgelerinde yaşayan bu çizgili sırtlanların da soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Hiçbir şekilde evcilleştirilmeye bu tür, gelecek yıllarda ülkemizde herhangi bir soy bulunduramayacaktır.
3. Akdeniz Foku
Ülkemizde ender görülen hayvan türlerinden bir tanesi de Akdeniz Foku’dur. Oldukça uysal olmalarına rağmen tehlike anında sert davranışlar sergileyebilmektedir. Ancak bu hayvan türünün de ülkemizde soyu tükenme tehlikesi yer almaktadır.
4. Telli Turna
Bir dönem şarkılara da konu olan Telli Turna hayvan türü, günümüzde soyunu devam ettiren ancak gelecek yıllarda tükenme tehlikesini yaşayacaklar arasındadır.
5. Bozkır Kartalı
Anadolu’nun bozkır bölgelerinde geçmişte sıklıkla görülen bozkurt kartalı, yakın zaman içerisinde koruma altına alınan ve avlanması yasak olan bir hayvan türüdür. Bütün önemlere rağmen uzmanların açıklamasına göre ileri de soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya kalacaktır.
6. Ulu Doğan
Soğuk iklim bölgelerinde yaşayan ve düşmanına karşı oldukça tehlikeli olan Ulu Doğan hayvan türü, Türkiye’de soyu tükenme tehlikesi yaşayan hayvan türleri arasındadır.
Türkiye'de Nesli Tükenmekte Olan Hayvanlar İçin Yapılan Çalışmalar
Türkiye'de birçok hayvan türü nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Ancak, bazı hayvanların nesli tamamen tükenmemiş olmasına rağmen, sayıları çok azalmış durumda. Bu durumda canlıların doğal yaşam alanlarına geri dönmeleri için çeşitli koruma ve rehabilitasyon çalışmaları yürütülmektedir.
Türkiye'de nesli tükenen hayvan türlerinden bazılarına yeniden yaşama şansı vermek amacıyla, doğal yaşam alanlarının korunması, orman yangınlarına karşı mücadele, kaçak avlanmanın önlenmesi gibi pek çok önlem alınmaktadır. Ayrıca, ülkemizdeki milli parklar, doğal koruma alanları ve doğa yürüyüş parkurları da hayvanların korunması için önemli bir rol oynamaktadır.
Koruma çalışmaları kapsamında, nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan hayvan türlerinin sayılarının artırılması için çeşitli rehabilitasyon ve üreme programları yürütülmektedir. Bu programlar sayesinde, nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bazı hayvan türlerinin popülasyonları arttırılmış ve doğal yaşam alanlarına geri dönmeleri sağlanmıştır. Örneğin, Akdeniz foku, Caretta caretta deniz kaplumbağası, doğan, yaban tavşanı gibi türlerin popülasyonları artırılmıştır.
Ancak, bu hayvanların tamamen koruma altına alınabilmesi için, sadece koruma çalışmalarının yeterli olmadığı da bir gerçektir. Nesli tükenen hayvanların geri dönüşü için, toplumun bilinçlendirilmesi, bilimsel araştırmaların yapılması, doğal yaşam alanlarının korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi gibi pek çok faktörün bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.
Türkiye'de nesli tükenen hayvanların sayısı nedir?
Türkiye'de nesli tükenen hayvanların sayısı tam olarak bilinmemektedir, ancak Anadolu parsı, Akdeniz foku, kelaynak, çengel boynuzlu dağ keçisi ve benekli sırtlan gibi türler dahil olmak üzere birçok tür kaybolma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Nesli tükenen hayvanların kaybolmasının nedeni nedir?
Nesli tükenen hayvanların kaybolmasının birçok nedeni vardır, bunlar arasında insan faaliyetleri, habitat kaybı, kaçak avcılık, iklim değişikliği ve kirlilik yer almaktadır.
Türkiye'de nesli azalan hayvanların korunması için neler yapılıyor?
Türkiye'de, nesli tükenen hayvanların korunması için birçok farklı önlem alınmaktadır. Bu önlemler arasında doğal yaşam alanlarının korunması, habitat restorasyonu, yasal koruma ve bilinçlendirme kampanyaları yer almaktadır.
Nesli tükenen hayvanların yeniden canlandırılması mümkün mü?
Bazı durumlarda, nesli tükenen hayvanların yeniden canlandırılması mümkündür. Ancak, bu oldukça zor ve pahalı bir işlemdir ve genellikle başarı oranı düşüktür.
Türkiye'de nesli azalan hayvanların geri dönüşü için umut verici gelişmeler var mı?
Evet, Türkiye'de bazı nesli tükenen hayvanların geri dönüşü için umut verici gelişmeler vardır. Örneğin, Anadolu parsı için yapılan koruma çalışmaları sayesinde, popülasyonları artmaya başlamıştır. Ayrıca, kelaynaklar ve diğer bazı türlerin sayılarında da artış gözlemlenmektedir.
