Üçüncü Sinema Nedir? Tarihi, Temelleri ve Özellikleri
Üçüncü Sinema’nın Doğuşu
Üçüncü Sinema, II. Dünya Savaşı sonrası Üçüncü Dünya ülkelerinin antiemperyalist mücadelelerinden doğmuş bir sinema anlayışıdır. Bu kavram, yalnızca Üçüncü Dünya ülkelerini değil, ezilen ve sömürülen tüm ulusların sinemasını kapsar. Üçüncü Sinema, politik bir duruş sergileyerek, Hollywood’un eğlence odaklı ve Avrupa sinemasının birey odaklı yaklaşımlarına karşı bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır.
Üçüncü Sinema’nın Temelleri
Bu sinema anlayışının temel özellikleri şunlardır:
- Politik ve militan bir duruş: Ezilen halkları bilinçlendirmeyi ve harekete geçirmeyi amaçlar.
- Seyircinin aktif katılımı: Seyirciyi pasif bir izleyici yerine gösterimin bir parçası haline getirir.
- Anti-sistem yaklaşımı: Hem Hollywood’un ticari sineması (Birinci Sinema) hem de Avrupa’nın birey odaklı sineması (İkinci Sinema) ile mücadele eder.
Üçüncü Sinema’nın Tarihi Gelişimi
Üçüncü Sinema, Solanas ve Getino’nun “Üçüncü Bir Sinemaya Doğru” adlı manifestosuyla tanımlanmıştır. İşte Üçüncü Sinema’nın tarihi gelişiminde önemli dönüm noktaları:
- İlk olarak Brezilya’da Yeni Sinema hareketiyle temeller atılmıştır. Glauber Rocha, Ruy Gerra ve Nelson Pereira dos Santos gibi yönetmenler kırsal yaşamı ve köylülerin zorluklarını konu alan filmler çekmiştir.
- Arjantinli yönetmenler Solanas ve Getino, 1968 yılında "Kızgın Fırınların Saati" (La Hora de Los Hornos) filmini gizli koşullarda çekmiş ve Üçüncü Sinema manifestosunu kaleme almıştır.
- Bu manifesto, Üçüncü Sinema’nın devrimci bir mücadele aracı olarak işlev görmesini sağlamıştır.
Üçüncü Sinema’nın Öncüleri
Üçüncü Sinema’nın gelişiminde öne çıkan yönetmenler ve akımlar şunlardır:
- Glauber Rocha: Brezilya kökenli yönetmen, kırsal yaşam ve toplumsal sorunları ele almıştır.
- Solanas ve Getino: “Kızgın Fırınların Saati” filmiyle Üçüncü Sinema’nın temelini atan Arjantinli yönetmenlerdir.
- Yeni Gerçekçilik ve Yeni Dalga: İtalya ve Fransa’da ortaya çıkan bu akımlar, Üçüncü Sinema üzerinde büyük etkiler bırakmıştır.
Üçüncü Sinema ve Seyirci
Solanas ve Getino’ya göre Üçüncü Sinema’nın en önemli özelliği seyirciyi aktif bir katılımcı haline getirmesidir. Hollywood sineması seyirciyi eğlendirmekle sınırlarken, Avrupa sineması birey odaklı bir dil kullanmıştır. Ancak Üçüncü Sinema, seyirciyi filmin bir parçası yaparak devrimci bir bilinç oluşturmayı hedefler.
Üçüncü Sinema’nın Amacı
Üçüncü Sinema, filmi bir araç olarak kullanarak şu hedeflere ulaşmayı amaçlar:
- Kitleleri politik olarak bilinçlendirmek.
- Devrimci mücadeleyi desteklemek ve harekete geçirmek.
- Sömürülen ve ezilen halkların sorunlarını dünya gündemine taşımak.
Üçüncü Sinema, yalnızca bir sinema teorisi değil, aynı zamanda toplumsal değişim için bir araçtır. Ezilen halkların sesini duyurmayı hedefleyen bu sinema anlayışı, devrimci ruhuyla sinema tarihindeki en önemli akımlardan biri olmayı başarmıştır.
Kaynak: Duygu FURUNCU / neoldu.com
