Üçüncü Dünya ve Üçüncü Sinema

Üçüncü Sinema, Üçüncü Dünya’dan kaynaklanan belki de tek sinema teorisidir. Kökleri II. Dünya Savaşı sonrası Üçüncü Dünya ülkelerinin gerçekleştirdikleri antiemperyalist mücadeleye dayanır. Günümüzde ise Üçüncü Sinema sadece Üçüncü Dünya ülkelerinin sineması değildir. Ezilen, sömürülen ulusların sineması olduğu için tüm dünyayı kapsayıcı niteliktedir.

Üçüncü Sinemacılar, Hollywood’un eğlenceye yönelik, Avrupa’nın ise birey odaklı sinemasını işlevsiz hatta zararlı gördüklerinden bunun yerinde daha politik ve militan bir sinemayı savunmuşlardır. İlk başlarda çok dikkat çekmemelerine rağmen 1980’lerden sonra sinemanın politik işlevine yaptıkları vurgu ile daha çok dikkat çekmeye başlamışlardır.
II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’da Hollywood tarzının dışına çıkabilen filmleri savunan İtalya’da Yeni Gerçekçilik, Fransa’da Yeni Dalga gibi çeşitli akımlar ortaya çıkmıştır. Bu akımlardan, özellikle Yeni Gerçekçilik akımı Üçüncü Sinema üzerinde önemli etkilerde bulunmuştur.

Üçüncü Sinema kavramının öncüsü olarak Brezilya kökenli Yeni Sinema hareketini gösterebiliriz. Glauber Rocha, Ruy Gerra ve Nelson Pereira dos Santos gibi yönetmenler Yeni Dalga’nın üslup ve teknik özelliklerinden etkilenmekle birlikte kırsal hayat, köylülerin yaşam tarzı gibi konularda filmler çekmişlerdir.

Üçüncü Sinema terimi, ilk olarak Solanas ve Getino’nun ünlü ‘’Üçüncü Bir Sinemaya Doğru’’ adlı manifestolarında kullanılır. Manifestoya, henüz yeni tamamladıkları ‘’Kızgın Fırınların Saati’’ (La Hora De Los Hornos – 1968) filminden yola çıkmışlardır. Üçüncü Sinema manifestosunu tetikleyen bu film, Arjantin’de 1966’daki askeri darbenin ardından gelen baskıcı dönem sonrası 2 yıl içinde gizlilik içinde çekilmiş ve takip eden yıllar boyunca gizli olarak gösterilmiştir.

Solanas ve Getino, Üçüncü Dünya Sineması’nın en belirleyici özelliği seyirciyi aktif bir katılımcı haline getirmiştir olmasıdır. Hollywood sinemasını Birinci Sinema olarak tanımlarken, İkinci Sinemayı Avrupa’daki Yeni Dalga, Yeni Sinema gibi akımları koyar. Bunlar Hollywood sinemasından farklı olarak sinemaya yeni bir dil katmıştır. Üçüncü Sinema ise sistemden tamamen ayrılarak gerçek bir muhalefet yaratmış ve devrimci mücadelenin bir parçası olarak İkinci Sinema’dan ayrılır. Üçüncü Sinema’da seyirci tamamen gösterimin bir parçasıdır

Üçüncü Sinema, filmi politik ve militan güçlerin yönetiminde kitleleri bilinçlendirmeyi ve harekete geçirmeyi amaçlamaktadır.

Duygu FURUNCU/ neoldu.com