Ülseratif Kolit Nedir? Neden Olur ve Nasıl Tedavi Edilir?

İnflamatuar bağırsak hastalıklarından birisi olan ülseratif kolit, yanlış beslenmenin de etkisiyle son yıllarda görülme sıklığı artan rahatsızlıklardan birisidir. Bu içeriğimizde ülseratif kolit hastalığı hakkında bilinmesi gerekenlere yer verdik.

Ülseratif Kolit Nedir?

Ülseratif kolit, inflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD) arasında yer alan kronik bir hastalıktır. Kalın bağırsağın (kolon) iç yüzeyini kaplayan mukozanın iltihaplanmasıyla karakterizedir. Hastalık, bağışıklık sisteminin bağırsakları normal olarak algılamaması sonucu ortaya çıkar ve belirtileri zaman zaman şiddetli ataklarla seyredebilir.

Ülseratif kolitin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve bağışıklık sistemiyle ilgili faktörlerin bir araya gelerek hastalığın ortaya çıkmasına yol açtığı düşünülmektedir. Ailesinde ülseratif kolit geçmişi olan kişilerde hastalığın görülme riski diğerlerine göre daha yüksektir. Çevresel etkenler, sigara içme, beslenme alışkanlıkları ve stres gibi faktörlerin de hastalığın seyrini etkileme potansiyeli bulunmaktadır.

Ülseratif Kolit Nedenleri Nelerdir?

Ülseratif kolit, kronik bir inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) olarak kabul edilir ve bağırsakların iç yüzeyini kaplayan mukoza tabakasının iltihaplanması ile karakterizedir. Bu kompleks hastalığın kesin nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, uzmanlar genetik, çevresel ve bağışıklık sistemi ile ilgili faktörlerin bir araya gelerek hastalığın gelişimine katkıda bulunduğunu düşünmektedir. İşte ülseratif kolitin nedenleri hakkında daha fazla bilgi:

Genetik Yatkınlık

Ülseratif kolit, ailesinde IBD geçmişi olan kişilerde daha sık görülmektedir. Genetik faktörlerin hastalığın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Eğer birinci derece akrabanızda (anne, baba, kardeş) ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi IBD varsa, sizin de riskiniz artabilir.

Bağışıklık Sistemi Yanıtı

Ülseratif kolit, bağışıklık sisteminin bağırsaklardaki normal bakteri florasına, gıdalara veya diğer bağırsak içeriklerine normalden daha güçlü yanıt vermesi sonucu ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminin yanıt verirken aşırı iltihaplanma meydana gelir ve bu da bağırsaklarda tahribata ve ülserlerin oluşmasına yol açar.

Çevresel Faktörler

Çevresel faktörlerin, ülseratif kolit gelişiminde etkili olabileceği düşünülmektedir. Sigara içme, batı tarzı diyet, düşük lifli beslenme, aşırı antibiyotik kullanımı gibi faktörlerin hastalığın riskini artırdığı gözlemlenmiştir.

Bağırsak Mikrobiyotası

Bağırsaklardaki mikrobiyota, sağlıklı bir sindirim ve bağışıklık sistemi fonksiyonu için kritik öneme sahiptir. Ülseratif kolitli kişilerde, bağırsak mikrobiyotasındaki dengesizlik veya çeşitlilik eksikliği hastalığın gelişimine katkıda bulunabilir.

Bağışıklık Sistemi Düzensizlikleri

Bağışıklık sistemi, vücudu hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı korurken, bazen aşırı yanıt verebilir ve kendi dokularına zarar verebilir. Bu da ülseratif kolit gibi otoimmün hastalıkların gelişmesine yol açabilir.

Stres ve Psikolojik Faktörler

Stres, bazı IBD hastalarında semptomların şiddetlenmesine katkıda bulunabilir. Stresin bağırsak hareketleri ve bağışıklık sistemi üzerinde etkisi olduğu düşünülmektedir.

Ülseratif Kolit Belirtileri

Ülseratif kolit, bağırsakların iç yüzeyini kaplayan mukozanın kronik iltihaplanması sonucu ortaya çıkan inflamatuar bir bağırsak hastalığıdır. Bu hastalığın belirtileri, kişiden kişiye ve hastalığın şiddetine göre farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde semptomlar hafif ve aralıklı iken, diğerlerinde daha şiddetli ve sürekli olabilir. İşte ülseratif kolit belirtileri hakkında bilmeniz gerekenler:

Karın Ağrısı ve Kramplar

En yaygın belirtilerden biri, sol alt karın bölgesinde ortaya çıkan şiddetli karın ağrıları ve kramplardır. Bu ağrılar genellikle dışkılama sonrası veya bağırsak hareketleri sırasında artabilir.

İshal

Ülseratif kolitli hastalar, genellikle sulu ve sık dışkılama yaşarlar. Dışkıda kan ve mukus bulunabilir, bu da hastalığın tipik belirtilerindendir.

Kanama

Bağırsakların iltihaplanması ve ülserlerin oluşması, dışkıda kan görülmesine neden olabilir. Kan genellikle parlak kırmızı renkte olabilir ve tuvalet kağıdında veya dışkıda fark edilebilir.

Ateş

İltihaplanma süreci, vücudun bir enfeksiyonla mücadele ettiği sırasında ateşe neden olabilir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak, ateş hafiften yükseğe değişebilir.

Yorgunluk ve Halsizlik

Kronik inflamasyon ve sık dışkılama nedeniyle vücutta su ve besin kaybı olabilir. Bu da hastalarda sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi yaratabilir.

Kilo Kaybı

Ülseratif kolitli hastalar, beslenme yetersizliği nedeniyle kilo kaybı yaşayabilir. Hastalığın etkisiyle iştah azalabilir ve besin emilimi bozulabilir.

Deri Problemleri

Ülseratif kolit, ciltte değişikliklere neden olabilir. Aft adı verilen ağız içi ülserleri, ciltte döküntüler ve eklem şişlikleri hastalar arasında sık görülen durumlardır.

Ağızdan Anüse Kadar Süren Tutulum

Ülseratif kolit, tipik olarak rektumdan başlar ve kalın bağırsağın farklı bölgelerine yayılabilir. Bu nedenle, hastalığın tutulumunun uzun bir bölgeye yayılması, farklı belirtilerle kendini gösterebilir.

Ülseratif Kolit Diyeti

Ülseratif kolit, inflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD) arasında yer alan kronik bir hastalıktır. Kalın bağırsağın iç yüzeyini kaplayan mukozanın iltihaplanmasıyla karakterizedir. Bu hastalıkta, beslenme önemli bir rol oynar, çünkü doğru beslenme planı semptomların kontrol altına alınmasına ve hastalığın seyrinin düzenlenmesine yardımcı olabilir. Ülseratif kolitli hastalar için uygun bir diyet, semptomların azaltılması ve yaşam kalitesinin artırılmasına katkıda bulunabilir. İşte, ülseratif kolit diyeti hakkında bilmeniz gerekenler:

Lifli Yiyecekler

Lifli gıdalar, bağırsakların hareketliliğini artırarak sindirimi düzenlemeye yardımcı olabilir. Ancak, bazı ülseratif kolitli hastalar lifli gıdaları tolere edemez ve semptomlarını şiddetlendirebilir. Bu nedenle, kişisel toleransınıza göre lifli yiyecekler tüketmeye özen göstermelisiniz. Pirinç, haşlanmış patates ve beyaz ekmek gibi lifsiz yiyecekler tercih edilebilir.

Protein Kaynakları

Protein, iyileşme sürecine ve kasların korunmasına katkıda bulunur. Izgara tavuk, hindi, balık, yumurta, tofu gibi düşük yağlı ve kolay sindirilebilen protein kaynakları tercih edilebilir. Kırmızı et ve yağlı proteinlerin bazı ülseratif kolit hastalarında semptomları artırabileceği bilinmektedir.

Yumuşak Sebzeler

Pişmiş ve ezilmiş sebzeler, ülseratif kolitli hastalar için sindirimi kolaylaştırabilir. Havuç, patates, kabak gibi yumuşak sebzeler, besin değeri sağlamakla birlikte bağırsakları tahriş etme ihtimali daha düşüktür.

Meyveler

Kabuğu soyulmuş ve pişirilmiş meyveler, ülseratif kolit diyetinde önerilenler arasındadır. Elma püresi, muz, kayısı gibi meyveler genellikle daha iyi tolere edilir. Ayrıca, meyve suyu yerine taze meyve tüketmeye özen göstermelisiniz, çünkü meyve suyu bazı hastalarda şiddetli ishal ve gaz oluşumuna yol açabilir.

Süt Ürünleri

Ülseratif kolitli bazı kişiler süt ve süt ürünlerine karşı hassasiyet geliştirebilir. Bu nedenle, süt yerine laktozsuz alternatifler veya mandıra ürünleri kullanmak daha uygun olabilir.

Baharat ve Acı Yiyecekler

Baharatlı ve acı yiyecekler, bazı ülseratif kolit hastalarında bağırsakları tahriş edebilir ve semptomların artmasına neden olabilir. Bu nedenle, acılı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak veya sınırlamak iyi bir fikir olabilir.

Lif Takviyeleri

Bazı durumlarda, lif takviyeleriyle bağırsak hareketliliği ve dışkılama düzenlenebilir. Ancak, lif takviyelerini kullanmadan önce bir uzmana danışmak önemlidir.

Ülseratif Kolit Tedavisi

Kronik bir hastalık olan ülseratif kolit, tedavinin yarıda bırakılması veya hastanın tedaviyi düzenli olarak uygulamaması durumunda yeniden tekrarlayabilir. Tedavide hastanın sürekli olarak doktor kontrolünde olması oldukça önemlidir.

Hastalığın seyri ve şiddetine bağlı olarak ilaç tedavisine başlanır. İlaçlar ağız yoluyla alınabileceği gibi makat yoluyla da uygulanabilir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak kullanılan ilaçlar damar yoluyla verilebilir veya hastanın hastaneye yatırılması söz konusu olabilir.

Eğer uygulanan tedaviler sonucunda beklenen başarı elde edilemiyorsa cerrahi müdahale söz konusu olabilir. Hastalığın tamamen çözüme kavuşturulması adına kalın bağırsağın tamamı alınabilir. Tedavi sürecinde en önemli unsur hastanın ilaçları yarıda kesmemesidir. Tedavi sürecinde ilaç alımı ve bırakımı doktor kontrolünde olmalıdır. Hastalığın yeniden tekrarlamaması için doktorun önerilerine tam anlamıyla uyulmalıdır.

Ülseratif kolit ne demek?

Kalın bağırsağın iç yüzünü döşeyen tabakada ülser ve iltihap oluşmasına ülseratif kolit denmektedir. Genellikle rektumdan başlayan bu ülser ve iltihaplar, kalın bağırsağın başlangıcına doğru ilerlemektedir. Ayrıca hastalığın tedavisinin yapılmadığı takdirde kalın bağırsak kanseri oluşabileceğini söyleyelim.

Ülseratif kolit bulguları nelerdir?

Bu hastalık birkaç belirtiyle kendisini göstermektedir. Kanlı ishal oluşumu, karın ağrısı, halsizlik, yorgunluk, kansızlık, iştahsızlık ve kilo kaybı hastalığın göstermiş olduğu en yaygın bulgulardır.

Ülseratif kolit tehlikeli mi?

Ülseratif kolit hastalığı uzun yıllar boyunca bireyde bulunuyorsa kanser riski yüzünden oldukça tehlikelidir. Aktif olarak 8 yıl ve üzerinde ülseratif kolit hastalığına sahip olan bireylerde kanser ortaya çıkma riski yüksektir. Hastalığın kişide bulunduğu he yıl kanser gelişme riski %1 oranında artmaktadır.

Ülseratif kolit kansere çevirir mi?

Rektum ve kolonda iltihaplanmaya, ülser gelişmesine sebebiyet veren ülseratif kolit hastalığı ortaya çıktığı zaman kesin olarak kansere yakalanmazsınız. Ancak bu hastalığın kanser riskini arttırdığı biliniyor.

Ülseratif kolit kimlerde olur?

Cinsiyet fark etmeksizin karşımıza çıkan bu hastalık en çok 2 yaşındaki çocuklarda ve 15-30 yaş aralığındaki bireylerde görülmektedir.

Ülseratif kolit hastaları ne yememeli?

Ülseratif kolit hastalarının uzak durması bazı yiyecek ve içecekler bulunuyor. Bireylerin yağlı kırmızı eti, paketli gıdaları, çerezleri, mısırı, çiğ soğanı, sarımsağı, kafeinli gıdaları, yağlı kızarmış besinleri, asitli ve şekerli içecekleri tüketmemesi gerekmektedir.

Ülseratif kolit ameliyatla geçer mi?

Bu hastalık ameliyatla geçebilecek bir rahatsızlıktır. Tüm kalın bağırsağın ve rektumun çıkarılmasından oluşan bu ameliyat sonucunda hastalık tamamen ortadan kalkar.

Ülseratif kolit atakları nasıl olur?

Ülseratif kolit atakları ishal, acil dışkılama ihtiyacı hissetme, karın krampı ve sol tarafta ağrı şeklinde kendini göstermektedir. Çoğu zaman tüm kolonları etkileyen bu ataklar, şiddetli ishal nöbetleri ve diğer belirtilerin yanı sıra ciddi anlamda kilo kaybına sebebiyet verir.