Uykunun Evreleri Nelerdir?

Uyku Nedir?

Yaşamımızın yaklaşık üçte birini değişik bilinç durumlarından biri olarak bilinen uykuda geçiririz. Tarih boyunca kültürler uykuya ve onun bir parçası olan rüyalara değişen derecelerde değer vermişlerdir.

Bazı toplumlarda insanlar, uykuda evrensel gerçeklerin ortaya konulduğuna inanmışlar; bazı toplumların üyeleri ise uykuya gerekli olmasına karşın, üretken olmayan bir etkinlik olarak görmüşlerdir.

Sadece son zamanlarda, uyku araştırmacıları, uykunun hayret verici karmaşıklığını, işlevlerini ve onun psikolojik ve biyolojik değerini analiz etmeye başlamışlardır. Diğer birçok biyolojik işlev gibi uyku ve uyanıklık da günlük sirkadyen bir döngü izlemektedir. Uykuda ve uyanık olarak geçirdiğimiz zaman, güneşin etkilediği 24 saatlik bir döngüye bağımlıdır.

Uyku-uyanıklık döngüleri, mevsimlere bağlı olarak gün uzayıp kısaldıkça değişir. Metabolizma, midedeki asit düzeyi, uyarılmışlık, vücut ısısı, kan basıncı ve hormonların düzeyi de gün boyunca yordanabilir bir şekilde değişmektedir. Genellikle, bu ritimlerin hepsine birden biyolojik saat adı verilmektedir. Bütün beden döngüleri aynı örüntüyü izlemez.

Örneğin, bedenin uyarılmış bir hale gelmesine neden olan epinefrin hormonunun düzeyi, sabahın geç saatlerinde bir tepe noktasına ulaşır ve daha sonra gece yarısına kadar düzenli bir şekilde azalma gözeterek, aniden çok düşük bir düzeye iner ve sabaha kadar bu düzeyde kalmaya devam eder. Bunun aksine, uykunun başlangıcında ortaya çıkan melatonin düzeyi gece boyunca artar ve gün boyunca düşer.

Uykunun Evreleri Nelerdir?

Uyku örüntüleri üzerine yapılan araştırmalar, normal uykunun birkaç evreden oluştuğunu göstermektedir. Düzensiz, düşük voltajlı alfa dalgaları ve gevşemiş uyanıklık durumuyla tanımlanan başlangıçtaki "alacakaranlık" evresinin ardından, kişi uykunun 1. evresine girer. Nabzın yavaşlaması, kasların gevşemesi ve gözün bir taraftan hareket etmesiyle tanımlanan bu evre, sadece birkaç dakika sürer.

Kişi uykunun 1. evresindeyken kolayca uyandırılabilir. İkincil ve 3. evreler yavaş yavaş derinleşen uyku olarak tanımlanmaktadır. Bu evrelerde, kişinin uyandırılması güçtür ve kişi ışık ya da sese karşı tepki vermez. Kalp atış hızı, kan basıncı ve vücut ısısı düşmeye devam eder.

Uykunun 4. evresi sırasında kalp atış ve solunum hızları, kan basıncı ve vücut ısısı gece boyunca ulaşabileceği en düşük noktadadır. İlk uykuya dalışından yaklaşık bir saat sonra, kişi diğer evreleri tekrar geçerek uykunun 1. evresine doğru yükselmeye başlar. Bu süreç yaklaşık 40 dakika alır.

Uyku döngüsünün bu evresinde, kalp atış hızı ve kan basıncı artar; kaslar döngüdeki herhangi bir evreye göre daha fazla gevşemiş bir hale gelir ve gözler, kapalı olan göz kapaklarının altında hızla hareket etmeye başlar. Uykunun bu evresine adını veren de bu hızlı göz hareketleridir(REM).

REM uykusu paradoksal uyku olarak da adlandırılır, çünkü beyin faaliyeti ve diğer fizyolojik belirtiler uyanık bilinç sırasında kaydedilenlere benzerken, kişi derin uykuda olarak görünür ve vücudun istemli kaslarının paralize olmasından dolayı hareket etme yeteneğinden yoksundur. REM DIŞI ya da REM uyku, uyku döngüsü sırasında REM evreleriyle yer değiştiren uykunun, hızlı göz hareketleri dışındaki evrelerini ifade etmektedir.

Normal uyku nasıl olmalıdır?

Yatağa yatıp ışıkları kapattıktan sonra kişi ortalama 10 ile 30 dakika arasında uykuya dalar. Uykunun yaklaşık yarısı yüzeyel uykuda geçirilirken yarısı bedenimizin ve zihnimizin yenilendiği derin uyku ile rüya gördüğümüz REM evresinden oluşmaktadır. Gece boyunca bu evreler 120 dakika 4 ile 5 dönem halinde tekrarlanabilir.

Uyku evreleri nelerdir?

Uyku temel olarak iki evreden oluşur. Bilimsel olarak isimleri; REM (Rapid Eye Movement) yani (Hızlı Göz Hareketleri) ve Non-REM (Non Rapid Eye Movement) yani (Hızlı Göz Hareketleri Olmayan)'dir.

Rem uykusu derin uyku mu?

REM uykusunda kan basıncı ve kalp atış hızı artar. Vücudun onarıldığı evre REM evresidir. Bu evre kişi çok zor uyanmaktadır. 120 dakika kadar sürecek olan bu süreç bittikten sonra kişinin uyanması kolaylaşır. En derin uykunun olduğu evre REM evresidir.

Hafif uykudan derin uykuya geçiş nasıl olur?

Birinci evrede uyanık ve uykuda olmak arasında bir durum yaşanır. İkinci evrede daha derin bir uykuya geçiş yapılır. Vücut ısısı bu evrede düşer. Üçüncü aşamada solunum yavaşlar ve kaslar gevşer. En derin uykunun yaşandığı aşamalardan birisidir. REM uykusunda ise rüyaların çoğunu görebilirsiniz, gözleriniz kapalı bir şekilde hareket eder.