Vaskülit Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Vaskülit Nedir?

Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanması sonucunda oluşan bir hastalıktır. Vaskülit hastalığının birçok türü bulunmaktadır. Bu hastalık hem atardamar hem de toplardamar da yaşanabilir. Bu durum damar çeperlerine zarar vererek, bunların daralıp tıkanmasına neden olmaktadır. Hastalık nedeniyle kan dolaşımının azalması ya da tamamen durduğu görülebilir.

Bu hastalığa sahip vakaların birbirinden farklı belirti ve nedenleri bulunmaktadır. Kadın ve erkek, her iki cinsiyete de aynı oranda görülür ve her yaşta yaşanabilir. Bazen bir organı bazen bir uzvu etkileyebilir. Hastalığın birçok türü vardır fakat hastalık çeşitlerinin çoğu nadir görülmektedir.

Vaskülit Neden Olur?

Vaskülitin nedenleri tam olarak belli olmasa da hepatit B ve C gibi kan hücrelerine saldıran hastalıklar ile romatit artrit ve lupus gibi bağışıklık sistemi hastalıklarının bu duruma neden olabileceği düşünülmektedir. Kullanılan bazı ilaçlar da vaskülite neden olabilir. Farklı damar hastalıkları da vaskülit oluşumunu tetiklemektedir.

Bağışıklık sistemi bozuklukları vaskülit nedenleri için ön planda tutulur. Bağışılık sistemini bozan ve sistemin kan hücrelerine saldırmasına sebep olan durumlarda vaskülit gelişmektedir. Çünkü bu durumlar damarlarda iltihap birikmesine neden olabilir.

Vaskülit Belirtileri Nelerdir?

Vaskülit belirtilerini sıralayalım; ateş, halsizlik, yorgunluk, öksürük, baş ağrısı, kilo kaybı, genel vücut ağrısı ve eklemlerde ağrı, cilt lezyonları, terleme, döküntü, göz ağrısı ve bulanık görme vaskülit belirtileri arasında yer alır. Sık olarak görülen belirtiler eklem ağrıları ve cilt lezyonlarıdır. Vaskülit çeşitlerine göre farklı belirtiler de görülebilir.

Vaskülit Çeşitleri Nelerdir?

Vaskülitin etkilediği bölge ve oluşum şekline göre birçok çeşidi bulunur. Bunlardan bir çoğu çok nadir görüldüğü için pek bilinmez. Bilinenler ise birçok kişide görülebilir. Vaskülit çeşitlerinin en bilinenlerini sıralayalım.

1. Dev Hücreli Arterit

Dev hücreli arterit vaskülitin şakaklarda görülen türüdür. Şakaklardaki arterlerin iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Baş ağrısı ve hassasiyetiyle birlikte çene ağrısı, bulanık görme ve körlük dev hücreli arteritin başlıca belirtileri arasında yer alır.

2. Buerger Hastalığı

Buerger farklı bir hastalık olarak bilinse de bir vaskülit çeşididir. Vaskülitin el ve ayak parmaklarına giden damarları etkilediği bir durumdur. İltihaplanma ve pıhtılaşma nedenile el ve ayaklarda üslerlerin oluşmasına neden olur.

3. Behçet Hastalığı

Behçet hastalığı da esasında bir vaskülit türüdür. Çünkü bu hastalıkta da kan damarlarında iltihaplanma görülür. Vücudun farklı yerlerindeki damar ve arterlerin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan hastalık genelde ağız yarası ve genital ülserle kendini gösterir. Buna ek olarak göz iltihabı ve lezyonlar da görülebilir.

4. Kawasaki Hastalığı

Kawasaki hastalığı çocuklarda görülen bir damar rahatsızlığıdır. Ateş, ciltte kızarıklık ve göz kanlanması bu hastalığın en karakteristik özelliğidir. Genelde 5 yaşından küçük çocuklarda görülen kawasaki, vaskülitin çocuklarda görülen türü olarak tanımlanabilir.

5. Wegener Sendromu

Vaskülitin kulak, akciğer, böbrek ve sinüsleri etkilediği türüne Wegener Sendromu nedir. Bu hastalık genelde orta yaştan itibaren görülür. Yüksek ateş, terleme, burun kanaması ve kanlı öksürük bu hastalığın en yaygın belirtileri arasındadır.

6. Churg Strauss Sendromu

Churg strauss sendromu astım, alerji ve ciltte değişikliklere neden olan, 30'lu yaşlardan sonra görülen bir hastalıktır. Akciğer, kalp ve böbreklerdeki sinirleri etkiler. Vaskülitin çok nadir görülen bir türüdür.

Vaskülit Teşhisi Nasıl Yapılır?

Vaskülit teşhisi ve tanısında fiziksel muayenenin ardından laboratuvar testleri yapılır. Ardından gerekli görülürse biyopsi yapılarak hastalığın görüldüğü alandan parça alınır ve incelenir. Buna ek olarak anjiografi ile kan damarları incelenir. Bu iki testin verileri ve hastada görülen belirtiler ışığında vaskülit tanısı konulabilir.

Vaskülitin teşhisi genellikle kolay değildir, çünkü belirtileri diğer daha sık görülen çeşitli hastalıklarla benzerlik gösterir. Tanı, klinik belirtilerin ve eğer mümkünse kan, idrar ve görüntüleme (ultrasonografi, röntgen, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ve anjiyografi gibi) tetkik sonuçlarının bir uzman tarafından değerlendirilmesine dayanır.

Vaskülit hastalığın teşhisi her hastalıkta olduğu gibi erken olması gerekir. Erken teşhis her zaman önemlidir çünkü hastalığın ilerlemesini engelleyerek daha hızlı iyileşmeyi sağlar.

Vaskülit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Vaskülit tedavisinde genellikle ilaç yöntemi uygulanmaktadır. Hastalığın türüne ve şiddetine göre iltihap giderici ya da bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanılabilir. İlaçların dozu ve etki gücü de yine hastalığın durumuna göre farklılık göstermektedir. Hafif vaskülit türlerinde düşük dozdaki ilaçlar yeterlidir, ağır vakalarda yüksek dozlu bağışıklık baskılayıcılar kullanılabilir.

Hastalığın erken teşhis ve tedavisi önem taşımaktadır. Eğer kontrol altına alınmaz ise hastalık ilerleyerek daha da kötü durumlara neden olabilir. Aynı zamanda vakülit çeşidinin de belirlenmesi çok önemlidir. Çünkü tedavi yöntemleri hastalığın çeşidine göre de farklılık gösterebilir.

Eğer kan damarlarındaki iltihap ciddi sonuçlara yol açmış ve bazı organlar etkilemekteyse cerrahi operasyonlara da başvurulabilir. Operasyonlarla iltihaplanan ve etkilenen kan damalarındaki kan akışının yeniden sağlanması hedeflenir.

Vaskülit için hangi doktora gidilmeli?

Vaskülit bir damar hastalığıdır ve bundan dolayı hastalık için hastanelerin kalp ve damar cerrahisi bölümlerine başvurulabilir. Eğer belirtilerin nedeni tam olarak bilinmiyorsa iç hastalıkları bölümüne de gidilebilir. Gerekli testlerin ardından uzman doktorlar hastayı farklı doktorlara yönlendirebilir.

Vaskülit tehlikeli mi?

Vaskülit tedavi edilmezse tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Özellikle vaskülitin ciddi semptomlar gösteren türlerinde kan damarları giderek daha çok iltihaplanır ve bu durum organ hasarları ve doku kaybına neden olabilmektedir. Böyle durumlar acil müdahale gerektirebilir. Belirtiler görüldüğünde erken teşhis için vakit kaybedilmemelidir.

Vaskülit kendiliğinden geçer mi?

Geçici vaskülit de denilen lökositoklastik vaskülitler genelde kendiliğinden geçmektedir. Ancak vaskülitin sık görülen diğer çeşitleri kendiliğinden geçmeyebilir. Yaşadığınız vaskülit türünü bilemeyeceğiniz için doktorlardan yardım almanız şarttır. Uzman doktorlar yapılan test ve muayenelerle vaskülitin ciddiyetini belirleyebilir.

Vaskülit ilerlerse ne olur?

Vaskülit ilerlerse vücuttaki akciğer ve böbrek gibi hayati önem taşıyan organların hasar almasına sebebiyet verebilir. Kanda pıhtılaşma görülmesiyle birlikte inme ve anevrizma gibi ciddi komplikasyonların riski yükselebilir. Bunun yanı hastalık sıra kalıcı görme kayıplarına neden olabilir. Bu durumların yaşanmaması için erken teşhis önemlidir.

Vaskülit genetik mi?

Vaskülitin kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak vaskülitin bazı türlerinin genetik yapıyla alakalı olabileceği düşünülmektedir. Ailede böyle bir hastalık ve yatkınlık varsa kişide de vaskülit görülebilir. Genelde hastalık, genetik yapının aksine farklı rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Vaskülit öldürür mü?

Vaskülitin bazı çeşitleri hayati riske neden olan ciddi komplikasyonlar oluşturabilir. Doku ve organ hasarlarıyla birlikte hasta hayatını kaybedebilir. Yani vaskülit ölümcül bir hastalık haline gelebilir. Bunun için hastalık erken teşhis edilmeli ve vakit kaybetmeden tedaviye başlanması gerekir.