Yanık Tedavisi

En sık yaşanılan ev kazalarının başında şüphesiz ki yanıklar gelmektedir. Buhar yanıkları, sıcak sıvı yanıkları, kimyasal yanıklar ve sıcak katı maddeler yanık oluşumuna neden olmaktadır. Birçok yanık çeşidi olduğu gibi bu yanıkların tedavilerileri de birbirinden farklıdır. Aynı zamanda oluşan yanığın şiddetine göre farklı derecelendirilirler.

YANIK DERECELERİ

Birinci Derece Yanık : Yaklaşık 48 saat içerisinde iyileşme görülen bu yanıklarda kızarıklık, ağrı ve ödem oluşur.

İkinci Derece Yanık : Derinin su topladığı ve ağrının olduğu yanık çeşitidir. Deri zaman içinde kendini yenileyerek iyileşme gösterir.

Üçüncü Derece Yanık : En şiddetli yanıklardan biridir. Derinin tüm tabakalarını etkileyerek kas, damar ve sinirler üzerinde tahribata yol açar. Bu nedenle ağrı görülmez. Yanık olan bölgede siyahlaşmaya varan aşamalar görülebilir.

YANIK SIRASINDA YAPILMASI GEREKENLER

Öncelikle sakin olunmalı ve yanık oluşan bölge soğuk su ile serinletilmelidir. 15-20 dakika yanan ve dolayısıyla ısı seviyesi yükselen deriyi serinleterek acının azalması sağlanır. İleri derece ciddi yanıklarda su ile serinlettikten sonra 10 dakika buz kompresi yapılabilir.

Yüksek Isı Sonucu Meydana Gelen Yanıklar

• Hastanın yanmanın etkisiyle panik yaparak koşması ve yuvarlanması engellenir.

• Kişinin panik yapması engellenir ve ödem oluşabileceğinden yüzük, bileklik ve kolye gibi aksesuarlar çıkarılır.

• Çok ciddi bir yanık söz konusu ise hastanın solunumu kontrol edilir.

• Yanık bölgenin serinletilmesi ve acının en aza indirilmesi adına yaklaşık 20 dakika soğuk su ile bölgeye kompres yapılır. Ancak yanık vücutta büyük bir bölümü kaplıyor ise soğuk su tedavisi önerilmez.

• Yanık sonrasında kıyafetler kesinlikle çekilerek ve kaydırılarak gelişi güzel çıkarılmamalıdır. Bir makas yardımıyla kesilerek çıkarılmalıdır.

• Özellikle 2. Derece yanıklarda su toplaması sıklıkla görülmektedir. Su toplayan bölgeler patlatılmamalıdır.

• Yanık oluşan bölgenin üzeri temiz bir bez ile örtüldükten sonra hastanın üzeri battaniye ile örtülür.

• Mutlaka 112’yi arayarak tıbbi yardım isteyiniz. Ancak sağlık kuruluşunun uzak olması ve ulaşımın zor olması durumunda hastada kusma gibi belirti ve durumlar yoksa hastaya sıvı şeyler verilmelidir. Böylece hastadaki sıvı kaybı önlenmelidir.

Kimyasal Yanıklar

• Herhangi bir kimyasal madde deride yanık oluşturduysa kimyasal madde bir an önce ciltten uzaklaştırılmalıdır.

• Bölgeye 10-15 dakika su tutulmalıdır. Ancak su kesinlikle tazyikli olmamalıdır.
• Hastanın üzerindeki kıyafetler çıkarılmalıdır. Çıkarılması zor olan kıyafetler makas ile kesilmelidir.
• Mutlaka tıbbi yardım istenmelidir.

Elektrik Yanıkları

• Elektrik çarpması birçok kişinin başına gelen ve sıkça rastlanılan bir durumdur. Bu durumda panik yapmamalı ve sakin olunmalıdır.

• Elektrik çarpması durumunda elektrik akımı bir an önce kesilmelidir. Bunun için bir ip ve tahta gibi cisimlerden yardım alınabilir.
• Diğer yanıklarda olduğu gibi su ile müdahale edilmemelidir.
• Hastada elektrik çarpması meydana gelen yanık bölge temiz bir bez ile örtülerek 112 aranmalı ve tıbbi yardım istenmelidir.

• Bu süreçte hasta çok fazla hareket ettirilmemelidir.

BİTKİSEL TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Meydana gelen yanıklarda ilk yardım uygulandıktan sonra çeşitli bitkisel tedavi yöntemleri de kullanılmaktadır. Birçok alanda ve hastalıkta fayda sağlayan bitkisel tedaviler yanıklarda da mümkün.

Cilt sağlığı üzerine etkisini bildiğiniz aloe vera, yanık tedavisinde de olumlu sonuçlar veriyor. Aloe vera küçük yara ve yanık tedavisinde itihabın azaltılması ve ağrının en aza indirilmesini sağlamaktadır.

Balın faydaları saymakla bitmez. Doğal bir antibiyotik olan bal, yara ve yanık tedavisinde de kullanılmaktadır. Yanık bölgeye su uygulandıktan sonra yanığın üzerine bal dökülür ve üzeri gazlı bez ile kapatılır.

Kantaron bilindiği üzere antibakteriyel ve dezenfektan özellikleriyle yanık tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Kantaron bitkisi yanmış derinin yenilenmesine yardımcı olurken aynı zamanda bölgede bakteri ve enfeksiyon oluşumunu engellemektedir.

Bir avuç kantaron otu 1 su bardağı sıcak su ile demlenir ve soğutulur. Daha sonra temiz bir gazlı bez ve hazırladığınız  su ile bölgeye kompres uygulanır.

Yanık tedavisinde uygulanan bir diğer yöntem ise yumurta tedavisidir. Yanan bölgeye soğuk su uygulaması yaptıktan sonra bölgeye çırpılmış yumurta akı sürülür. Özellikle şiddetli yanıklarda yumurta akının sürülmesiyle birlikte yanık bölge üzerinde deride kuruma ve yumurta akında film şeklinde tabakalaşma görülür. 1 saat sonrasında ise yanık nedeniyle oluşan ağrı kesilir. Aynı zamanda yumurta akı tedavisi yanık bölgede iz kalmasını engeller.

Cansu YAVAŞ / NeOldu.com