Yenidoğan Sarılığı Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Yenidoğan Sarılığı Nedir?

Bebeklerin büyük çoğunluğunda rastlanılan bir durum olan yenidoğan sarılığı, kandaki bilirubin sayısının atmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Bebeğin cildinin ve göz aklarının sararmasına neden olur. Çoğu bebekte kendiliğinden geçse de ciddi sorunlara yol açma ihtimali de bulunur. Bu sebeple uzman kontrolü önemlidir.

Bilirubin artışı yenidoğan bebeklerde sarılığa neden olmaktadır. Bu sarılıkların birçoğu fizyolojik sarılıktır ve sınırı aşmaması durumunda 1-2 haftalık bir süreç sonrasında kendiliğinden geçer.

Cilde sarı rengini veren maddenin adı bilirubindir. Bilirubinin, kandaki seviyesinin artması ile birlikte deri renk değiştirir. Yüz, gövde, kol ve bacakların arından avuç içleri de sararır. Gözdeki beyaz kısım da sararmaya başlar. 

Genellikle yenidoğan sarılığı 1-2 hafta içerisinde iyileşme gösterir. Ancak bu süreç içerisinde mutlaka bir uzman kontrolü gerekmektedir. Kimi zaman bilirubin seviyesinin aşırı artışı ve tehlike sınırını geçmesi durumunda beyinde çeşitli hasarlar oluşabilir. Bu süreçte ilk 10 gün uzman kontrolü oldukça önemlidir. Ancak son 10 günden sonra kandaki bilirubinin beyne geçmesi vücut tarafından engellenebilir.

Yenidoğan Sarılığı Çeşitleri Nelerdir?

Yenidoğan bebeklerde görülen sarılığın birçok farklı çeşidi bulunur. Bu çeşitlerden bazıları son derece hafifken bazıları ciddiye alınması gereken durumlara neden olabilir.

İşte yenidoğan sarılığı çeşitleri:

1. Fizyolojik Sarılık

Fizyolojik sarılık doğumdan 2 ya da 4 gün sonra başlayan, belirtileri hafif olan ve genelde doğumdan sonraki 10. güne kadar düzelen sarılıklardır. 2-3 gün içinde bebeğin karaciğerinin gelişmesi ile birlikte sarılığa neden olan bilirubin maddesinde de azalma olur. Bu durum bebeğin karaciğer gelişimi ile bağlantılı olduğundan geçici sarılık olarak adlandırılır.

2. Prematüre Sarılık

Prematüre sarılık fizyolojik yani normal sarılığın erken doğan bebeklerde görülen türüdür. Normal doğan bebeklerde bu sarılık sorun yaratmazken, prematüre bebeklerdeki sarılık ciddi sorunlara yol açabilir. Çünkü bebeğin vücudu henüz güçsüzdür. 

3. Anne Sütü Sarılığı

En az görülen sarılık türlerinden biri olan anne sütü sarılığı, anne sütündeki bazı maddeler nedeniyle ortaya çıkar. Bu tip sarılıklar genelde tehlike oluşturmaz doğumdan 12 hafta sonra kendiliğinden düzelebilir. Bu süreçte anne sütünün kesilmesi de önerilmez.

4. Emzirme Sarılığı

Emzirme sarılığı bebeğin anne sütünden yeteri kadar faydalanamadığı durumlarda ortaya çıkan yenidoğan sarılığı çeşididir. Bu sarılık türü annenin emzirme hakkında bilinçlendirilmesi ve anne sütünün sık sık bebeğe verilmesi ile düzelebilir.

5. Patolojik Sarılık

Patolojik sarılık en çok ciddiye alınması gereken sarılık türüdür. Doğumdan sonraki 24 saat içerisinde ortaya çıkar. Genelde kan uyuşmazlığı gibi ciddi nedenlere dayanmaktadır. Bu duruma karşı doğumdan önce önlem alınmalı, kan uyuşmazlığı gibi sorunların tedavisi yapılmalıdır.

Yenidoğan Sarılığı Belirtileri Nelerdir?

Yenidoğan sarılığı belirtileri arasında cildin sarı renge bürünmesi, göz akının beyazlığını kaybederek sararması, tene bastırılınca sarı rengin daha çok ortaya çıkması, bebeğin sürekli uyumak istemesi ve süt emmede zorluk yaşaması bulunur. Belirtiler genelde doğumdan sonraki 2-3 gün içinde ortaya çıkmaktadır.

İlk önce yüzde başlayan sarılık, sonrasında göğüs, karın, kol ve bacaklar olmak üzere vücutta yayılma gösterir. Bebekteki sarılığı anlamanın en iyi yolu bebeğin tenine beyaz ışık, yani florasan veya gün ışığında bakmaktır.

Sarılık şüphesi ve belirtisi olması durumunda mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Bu süreçte doktor kontrolü oldukça önemlidir.

Bebekteki bilirubin oranının aşırı artması beyninde çeşitli hasarlara yol açabilir. Bu durumda bebekte tiz sesle ağlama ve havale gibi durumlar gözlemlenebilir. Bu durum ilerleyen zamanlarda bebekte zeka geriliği, işitme kaybı ve görme sorunları gibi birçok probleme neden olabilir.

Yenidoğan Sarılığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yenidoğan sarılığı tedavisinde önce bebeğin kilosu ve kanındaki bilirubin seviyesi belirlenir. Veriler yüksekse ve sarılık geçmiyorsa bebeğe fototerapi denilen özel ışık tedavisi uygulanır. Bu tedavide bebek, özel dalga boylarına sahip ışığın altına konulur. Işık sayesinde sarılığa neden olan bilirubin çözülerek idrarla vücuttan atılır.

Fototerapi adı verilen bu yöntem bebeğe herhangi bir zarar vermemektedir. Ancak fototerapi sırasında her türlü ihtimale ve olası bir soruna karşı bebeğin gözleri kapatılır. Tedavinin yan etkisi olarak bebekte bir süre sulu dışkılama ve kırmızı deri döküntüleri görülebilir.

Birçok yenidoğan bebekte böyle bir tedaviye gerek kalmaz. Yenidoğan sarılıkları genellikle 1-2 hafta içinde kendiliğinden iyileşme göstermektedir. Ancak bu süreçte doktor kontrolü oldukça önemlidir. Bilirubin seviyesindeki artış veya düşüş mutlaka bir uzman kontrolünde takip edilmelidir.

Yenidoğan sarılığı kaç gün sürer?

Birçok bebekte görülen yenidoğan sarılığı doğumdan sonraki 2 ile 4 gün arasında ortaya çıkar ve genelde 10'u güne kadar kendiliğinden iyileşir. Bu süreçte bebeğin yeterli beslenmesi ve doktor kontrolünde gözetim altında olması önemlidir. Önlemler alındığında olumsuz durumlar yaşanmaz.

Yenidoğan sarılığı ne zaman tehlikeli olur?

Yenidoğan sarılığı uzun süre geçmediğinde ve kandaki bilirubin miktarı riskli seviyelere çıktığında tehlikeli bir hal alabilir. Bu sebeple yenidoğan sarılığı için sık sık doktor kontrolü önerilmektedir. Doktorlar kandaki bilirubin seviyelerini ölçerek sarılığa karşı önlem alabilir ve riskli durumların ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir.

Yenidoğan bebekte sarılığa ne iyi gelir?

Yenidoğan sarılığına iyi gelen en önemli şey anne sütüdür. Sarılığı olan bebeklerin sık sık emzirilmesi önemlidir. Anne sütündeki yararlı besinler bebeğin daha çok güçlenmesine ve sarılığın daha kısa sürede düzelmesine yardımcı olabilir. Ayrıca emzirme, bebeğin sarılığa neden olan bilirubin maddesini idrarla atması için de önemlidir.

Sarılığın bittiği nasıl anlaşılır?

Bebeklerde sarılığın bittiği derisinin rengi yavaş yavaş kendine gelmesiyle anlaşılır. Yüz, kol, bacak ve gövdeden sonra eller ve avuç içleri düzelir. En son olarak göz akı normal beyazlığına kavuşur. Bebek normal uyuma düzenine kavuşur ve sağlıklı bir şekilde anne sütü emmeye başlar.

Sarılık olan bebekler çok uyur mu?

Sarılık olan bebeklerde çok uyuma belirtisi sıklıkla görülür. Sarılık olan bebeği uyandırmak için altının açılması, kıyafetlerinin çıkarılması ve masaj yapılması gibi yollar denenebilir. Bebek normalden fazla uyutulmamalı çünkü bu süreçte bebeğin iyi beslenmesi önemlidir.

Bebeğe sarı giydirmek sarılığı önler mi?

Bebeğe sarı giydirilmesiyle sarılığın önlenebilmesi gibi inanışlar son derece yanlıştır. Sarılık bebekte bulunan bilirubin maddesinin artışı ile meydana gelir. Kıyafet gibi etkenlerle bu maddenin düşürülebilmesi mümkün değildir. Bu hastalık kendiliğinden, beslenme yoluyla ya da ışık tedavisi gibi yöntemlerle geçebilir.