Yumuşama Dönemi Türk Dış Politikası TÜRK – SSBC İlişkileri
Yumuşama Dönemi’nde Türkiye, dış politikalarında yeni kararlar almak zorunda kaldı. . 5 Haziran 1964 Johnson mektubu ve 1975 -1978 ambargosu, Türk-ABD ilişkilerinde ciddi sorunların yaşanmasına neden olurken Türkiye kendi menfaatlerini gözetmek için Sovyetlerle bozuk olan arasını düzeltme çabasına girmek zorunda kaldı. Ancak iki ülke arasındaki ilişki de çoğu zaman yıprandı.
1961-64 yılları arasında yaşanan Kıbrıs sorununa kadar Türkiye ile SSCB arasındaki ilişki belirli bir çizgi üzerinde yürümüş ancak herhangi bir gelişme göstermemişti. Fakat Kıbrıs meselesinin başlamasından sonra Türk-Sovyetler ilişkilerinde yeni bir dönemin başlamasını tetikledi. SSCB, Kıbrıs sorunu boyunca Rumlara desteğini sürdürmesi, Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahalesini zorlaştırdı.
Türkiye ile SSCB arasında yaşanan sorunun asıl kaynağı, Türkiye’nin adayı alması durumunda Kıbrıs’ın NATO üssü haline gelmesi idi. Bundan dolayı SSCB, Kıbrıs Türkleri ile Rum kesiminin arasında yaşanan sorunu kendilerinin çözmesini istiyordu.
Bir süreliğine iki ülke arasındaki ilişkilerin soğuk geçmesi, Türkiye açısından gerilemelere neden olmuştu. 1964 yılına kadar iki ülke arasındaki gerilim zaman zaman tırmanmış, bazen de durağan bir hale gelmiştir. Dışişleri Bakanı Feridun Erkin′in Ekim 1964 yılında gerçekleştirdiği Moskova ziyareti ile birlikte Türk-Sovyetler ilişkilerinde yeni bir döneme girildi. Yumuşama Dönemi’nde önemli bir adım olarak kabul edilen bu ziyaretten sonra 1965′te iktidara gelen Adalet Partisi hükümeti sırasında Sovyet yönetimi ile yapılan anlaşmalarla İskenderun Demir Çelik, İzmir Aliağa Rafinerisi, Seydişehir Alüminyum gibi tesislerin yapımına başlandı.
Yumuşama Dönemi’nde Türk dış politikası sürekli olarak değiştirilmek zorunda kalındı. Sovyetlerle olan ilişkiler de zaman zaman iyi olsa da bazen bozulmaya doğru gidiyordu. 1965 yılından 70’li yıllara kadar Türk-Sovyet ilişkilerinde ılımanlaşma olsa da bu dönemde iki ülke arasındaki ilişkiler yeniden bozulmaya başladı ve Sovyet basını Türkiye aleyhine yayınlar yapmaya başladı.
İki ülke arasındaki ilişkide soğuma devam ederken 1974 Kıbrıs Harekatı’ndan sonra Sovyetler, Türkiye’nin adadaki askerlerini geri çekmesini istedi. Bundan önceki dönemlerde ABD ile arası soğuk olan Türkiye’ye uygulanan silah ambargosu, Sovyetler tarafından da desteklendi ve ambargonun kaldırılmasına ABD gibi karşı çıktı.
Yumuşama Dönemi’nde Türkiye’nin dışarıda bazı sorunlarla karşı karşıya kaldı. Bu sorunları maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz.
* Ege Adaları Sorunu
- Ege adalarının silahlandırılması
- Kıta sahanlığı sorunu
- Yunanistan’ın kara sularını 12 mile çıkartmak istemesi.
* Kıbrıs sorunu
* Ermeni sorunu
* Ortadoğu’da Arap-İsrail Savaşı.
