Adrenal Yetmezlik Nedir? Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Böbrek üstü bezlerin yeteri kadar çalışamaması durumunda ortaya çıkan adrenal yetmezlik, her yaş grubunda görülebilen nadir bir hastalıktır. Bu içeriğimizde Addison hastalığı hakkında bilinmesi gerekenleri bir araya getirdik. Yazımızda adrenal yetmezlik nedir, nedenleri ve bulguları nelerdir, tanısı nasıl yapılır, tipleri nelerdir ve tedavisi nasıldır gibi soruları yanıtladık.

İşte adrenal yetmezlik hakkında bilinmesi gerekenler...

Adrenal Yetmezlik Nedir?

Adrenal bez çeşitli hormonları salgılayarak vücudun dengesini sağlaması açısından önemli rol oynamaktadır. Adrenal yetmezliği böbrek üstü kabuğunun zarar görmesi ve böbrek üstü bezlerinin steroid hormonlarını yeteri kadar üretememesi sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır.

Diğer adı Addison hastalığı olan adrenal yetmezliği her 100.000 kişiden birinde görülen nadir bir rahatsızlıktır. Her yaştaki kadın ya da erkekte görülebilen bu hastalık çoğu zaman günlük yaşamı etkilememektedir. Adrenal yetmezlik hastalığı yaşayan insanlar ilaçlarını aldıkları sürece normal yaşamlarına devam edebilirler.

Adrenal Yetmezliğinin (Addison Hastalığı) Nedenleri Nelerdir?

Adrenal yetmezliğinin oluşmasının nedeni ikiye ayrılmaktadır. Bunlar birincil böbrek üstü bezi yetmezliği ve ikincil böbrek üstü bezi yetmezliğidir.

Birincil Böbrek Üstü Bezi Yetmezliğinin Nedenleri

Glukortikoidlerin uzun süreler boyunca vücuda alınımı, vücutta bulunan bazı enfeksiyonlar, kan sulandırıcılar, kanser ve tümörlerin aşırı büyümesi birincil böbrek üstü bezi yetmezliğin altında yatan nedenlerdir.

İkincil Böbrek Üstü Bezi Yetmezliğinin Nedenleri

İkincil böbrek üstü bezi yetmezliği doktor tavsiyesiyle kullanılması gereken kortikosteroid ilaçların kullanılmaması durumunda görülebilir. Ayrıca kanser hastaları ve tüberküloz hastalarının da Addison hastalığına yakalanma riski vardır.

Adrenal Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Addison hastalığı olan kişilerde birçok belirti görülmektedir. Genel olarak belirtiler ise kronik yorgunluk ve kaslarda zayıflık, deri pigmentleşmesinde artış, kilo kaybı, iştah azalması, sindirim zorluğu, kalp atışlarında ve kan basıncında azalma, düşük kan şekeri, bayılma, ağız bölgesinde ağrılar, tuz isteği, bulantı, kusma, sinirlilik, depresyon, stresle mücadelede zorlanma, sıcak ve soğuğa karşı hassasiyetin artmasıdır.

Yukarıda saymış olduğumuz belirtiler Addison hastalığında görülen ana bulgulardır. Bu bulgulardan birkaçını kendinizde ya da çevrenizdeki bir bireyde görüyorsanız bir an önce doktora başvurmanızı öneririz. Doktorunuz gerekli testleri yaptırdıktan sonra teşhisi koyacak ve tedavi sürecini başlatacaktır.

Adrenal Yetmezliğin Tanısı

Adrenal yetmezliği olan kişiler belirtilerden hastalığı anlamayabilir. Bu nedenle rahatsızlık ilerleyebilmektedir. Adrenal yetmezliğini diğer hastalıklardan ayıran belirgin semptomlar belde, karın bölgesinde veya bacaklarda ani gelişen şiddetli ağrılar, şiddetli kusma, ishali takiben aşırı sıvı kaybı, hızla düşen kan basıncı, bilincin kaybolması ve böbreklerin görevini yapamaz hale gelmesidir.

Bu belirti ve semptomların görüldüğü kişiler derhal doktora başvurmalıdır. Doktor belirti ve semptomları sorduktan sonra fiziksel olarak test uygular. Potasyum ve sodyum seviyelerini ölçer. Ayrıca hormon seviyelerini de tespit etmektedir. Tüm bunlar sonucunda hastalığın tanısı konulur.

Adrenal Yetmezliğin Tedavisi

Adrenal yetmezlik, böbrek üstü bezlerinde üretilen hormonların eksikliğinden kaynaklandığı için hastalığın tedavisi bu eksik hormonlara takviye yapılması şeklinde gerçekleşir. Bu nedenle hidrokortizon steroid hormon tabletleri alınmaktadır.

Bu tabletler hastalığın durumuna göre günde 1 ya da 2 tane alınmaktadır. Bazı durumlarda tabletler aldosteron fludrokortizon asetat isimli sentetik steroidle değiştirilebilmektedir. Bu ilaçların dozları doktor önerisiyle stres, ameliyat, enfeksiyon ya da sakatlık gibi durumlardan dolayı arttırılabilmektedir.

Adrenal yetmezliğin tedavisinde ilaçlarla her zaman başarılı sonuçlar alınmaktadır. Tedavilerin düzenli olarak devam etmesi gerekmektedir. Ancak ilaçların tek bir dozunu bile kaçırmak tehlikeli durumlara yol açabilir. Bu nedenle hastalar hayat boyu hiçbir şekilde aksatmaksızın ilaçlarını kullanmalıdır.

Adrenal yetmezlik ne demek?

Adrenal yetmezlik böbrek üstü bezlerinin olması gereken şekilde çalışmamasına denmektedir. Yaş ya da cinsiyet fark etmeksizin herkeste görülebilen bu hastalık oldukça nadir bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Adrenal yetmezlik nasıl anlaşılır?

Addison hastalığının var olduğunu anlamak için göstermiş olduğu bulgulara bakmamız gerekiyor. Aşırı yorgunluk, düşük tansiyon, bayılma, kilo kaybı ve iştah azalması gibi belirtiler adrenal yetmezliğin göstermiş olduğu semptomlardır. Bu semptomlar kişide varsa adrenal yetmezlikten şüphelenilmelidir.

Adrenal yetmezliği neden olur?

Adrenal yetmezliği böbrek üstü bezlerinin korteks bölümünün zarar görmesi ve gereken miktarda adrenokortikal hormon üretememesi durumudur. Çoğu zaman bir otoimmun rahatsızlık nedeniyle bağışıklık sisteminin kendisine saldırması sonucunda bu hastalık ortaya çıkar.

Adrenal yetmezlik tipleri nelerdir?

Addison hastalığının tipleri patolojinin seviyesine göre değişmektedir. Bu hastalık primer, sekonder ve tersiyer olmak üzere üç farklı tipe sahiptir. En sık görülen tipi ise otoimmün adrenal yetmezlik sonucunda oluşan primel adrenal yetmezliktir.

Adrenal krizde ne yapılır?

Adrenal yetmezliği olan kişilere kriz geçirdikleri sırada doktor tarafından reçeteli olarak yazılmış tuz, sıvı ve glukokortikoid hormonları hızlı bir şekilde enjeksiyon yöntemi ile verilmelidir. Bu sayede kriz atlatılır.

Adrenal yetmezliğe ne iyi gelir?

Adrenal yetmezlik hastalığını iyileştirmek için kan şekerini düzene sokmalı, daha sık beslenmeli, protein ve mineral yoğunluklu beslenme düzenine geçmelisiniz. Bu önerileri uyguladığınız takdirde Addison hastalığının etkilerini azaltmanız mümkündür. Ancak doktor tarafından verilen ilaçların aksatılmadan kullanılması gerektiğini hatırlatalım.

Addison hastalığı uyku yapar mı?

Adrenal yetmezlik düşünme güçlüğü, bellek sorunları, sinirlilik, dikkat kaybı, karakter değişmesinin yanı sıra uyku eğilimine de neden olmaktadır. Dolayısıyla Addison hastalığına yakalanan birinin sürekli uykusunun gelmesi oldukça normaldir.