Demir Eksikliği Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bazı bileşenler vardır. Bu bileşenlerden biri de demirdir. Eksikliği durumunda günlük aktivitemizi kısıtlayabilen demirin düzenli olarak takviye edilmesi gerekiyor. Bu içeriğimizde demir eksikliği nedir, belirtileri nelerdir ve tedavisi nasıldır gibi soruların cevabını vereceğiz.

İşte demir eksikliği hakkında bilinmesi gereken her şey...

Demir Eksikliği Nedir?

Demir eksikliği, vücudumuzda bulunan kırmızı kan hücrelerinin eksikliğinden kaynaklanan ve kanla birlikte vücuttaki oksijen eksikliğine neden olan bir rahatsızlıktır. Demir eksikliği yaşayanların %20'sini kadınlar, %50'sini hamileler, %3'ünü de erkekler oluşturmaktadır.

Demir Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliğinin belirtileri bazen kişinin günlük aktivitesini kısıtlayacak kadar şiddetli, bazen de hafif geçirecek şiddette olabilir. Belirtiler hafif olarak başlasa da vücudun demir ihtiyacı arttıkça, belirtiler de şiddetlenmeye başlar. İşte demir eksikliğinin genel olarak görülen belirtileri;

1. Halsizlik

Sebepsiz yere oluşan halsizlik demir eksikliğinin en büyük belirtilerinden bir tanesidir. Vücuda giden oksijen seviyesi azaldıkça kişinin enerjisi de tükenir ve kendini sürekli halsiz, yorgun hisseder. Kişi ayrıca sinirli bir yapıya da bürünebilir.

2. Solgun Cilt

Vücuttaki kan hücrelerinin azlığından kaynaklı olarak, kişinin cildi olması gerekenden soluk görünür. Özellikle dudaklar, ağız içi ve diş etlerinin rengi soluk görünür.

3. Nefes Darlığı

Vücutta oluşan oksijen azlığı nedeniyle nefes darlığı çekmeniz çok olağandır. Oksijen yetersiz olduğu için kişi sürekli nefes alma ihtiyacı duyar. Normalde nefes alıp verişinizi zorlamayacak olan aktiviteler, demir eksikliğinden dolayı nefes darlığı yaşamanıza neden olur.

4. Çarpıntı

Demir eksikliğinin belirtilerinden bir tanesi de çarpıntıdır. Sebebi ise kalbin oksijen için normalden daha çok çalışmasıdır.

5. Yenmeyecek Şeyleri Yeme İsteği

Yenilmeyecek şeylere karşı oluşan yeme isteği, demir eksikliğinin en büyük belirtilerindendir. Yenmeyecek şeyleri yeme isteğinin altında demir eksikliği olabildiği gibi psikolojik nedenler de olabilir.

6. Artan Kaygı

Kanda azalan oksijen miktarı, sinir sistemini olumsuz olarak etkiler. Sebepsiz yere oluşan kaygı ve sinirlilik hali demir eksikliğinin belirtileri arasındadır.

7. Saç Dökülmesi

Saç dökülmesi demir eksikliğinin ileri halinde yani demir eksikliği anemisinde ortaya çıkan belirtidir.

8. Konsantrasyon Eksikliği

Demir mineralinin eksik olduğu durumlarda, konsantrasyon eksikliği ve hafızanın zayıflaması gibi durumlar meydana gelebilir.

9. Zayıf ve Kırılgan Tırnaklar

Demir eksiliği tırnakların kırılması veya şekil bozukluğunun başlıca sebebidir. Kolay kırılan tırnaklar demir eksikliğinin belirtilerinden biridir. Bu yüzden yeteri kadar demir almayan tırnaklarımıza bakım yapmak da sorunu düzeltmeyecektir. Eğer yeteri kadar demir yoksa kökten gelen tırnaklar zayıf ve bozuk bir şekilde çıkacaktır.

10. İştah azlığı

Yemekten içmekten kesilmeye kadar götüren demir eksikliği, vücudu adeta bitkin düşürerek zayıflamamıza neden olur. En büyük belirtilerinden biri olan halsizlik de yeterli beslenememekten kaynaklıdır. Günden güne aran iştahsızlığa birçok etken sebep olabileceği gibi bir anda baş gösteriyorsa sebebi demir eksikliğidir.

11. El ve Ayaklarda Soğukluk

Vücut direncinin düşmesi ile birlikte yeterli kan basıncı ve enerji üretimi olmadığı için vücudun en uzak noktaları olan parmaklar üşümeye başlar. Hiçbir hastalık yokken parmaklarınız üşüyorsa sebebi demir eksikliğidir.

12. Baş Dönmesi

Halsizlik, yorgunluk ve diğer belirtilerle birlikte demir eksikliği baş dönmesine de sebep olur. Ancak bunun asıl sebebi vücudun yorgun düşmesidir. Demir eksikliğinin ortaya çıkardığı rahatsızlıklar zincirleme olarak birbirini tetikler.

13. Bacaklarda Oluşan Karıncalanma Hissi

Gerekli beslenme olmadığı zaman vücudumuz üretmesi gereken enerjiyi üretemez ve bitkin düşeriz. Herhangi bir iş yaparken bizlere gerekli olan şeyler ise güç ve dayanıklılıktır. Ancak vücutta demir kaybı yaşandığı zaman dayanıklılık en aza inecektir. Bununla birlikte de bacaklarda hissizlik ve karıncalanma yaşanacaktır.

14. Huzursuz Bacak Sendromu

Huzursuz bacak sendromu, bacaklarımızda oluşan hafif titremelerle birlikte gelen ayakta duramama hissidir. Bu sendroma yakalanmanın birden çok sebebi olabileceği gibi en büyük nedenlerinden biri de demir eksikliğidir.

15. Dil Ağrısı

Tat alma duyusunun azalması ve dilde oluşan ağrılar demir eksikliğinin olduğunu gösterir. Yediğiniz besinlerden tat almamanız da iştah bozukluğuna sebebiyet verebilir.

Demir Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Demir eksikliği rahatsızlığı bulunan birçok hasta "demir eksikliğine ne iyi gelir" sorusunu sürekli olarak merak etmektedir. Demir eksikliğini önlemek için yapılması gerekenlerin başında demir bakımından zengin besinleri tercih etmek gelir. İşte demir eksikliğine iyi gelen bitkisel çözümler.

1. Elma

Demir eksikliğine iyi gelen besinlerin başında elma gelmektedir. Elma, anemi tedavisinde oldukça sık kullanılan bir besindir. Her yetişkin günde ortalama 2-3 adet elma tüketmelidir. Mümkünse yeşil elma tüketilmesini tavsiye ederiz.

2. Bal

Demir eksikliğini gideren besinlerden bir tanesi de baldır. Bal, mükemmel bir anemi ilacıdır. Bir çorba kaşığı bal ile limon suyu ve elma sirkesini karıştırın. Demir eksikliğine bire bir fayda eden bir özelliğe sahip olduğu için günlük olarak kullanmayı ihmal etmeyin.

3. Frenk Üzümü (Kurutulmuş)

Frenk üzümünün içerisinde büyük oranda demir ve C vitamini bulunuyor. Ortalama 10 adet kurutulmuş siyah Frenk üzümünü akşamdan suda beklettikten sonra sudan çıkarın ve çekirdeklerini çıkartın. Kahvaltıdan önce yemek, demir eksikliğine iyi gelmektedir.

4. Pancar

Belki de içerisinde en fazla demir bulunduran besinlerin başında pancar gelir. İçerisinde bol miktarda lif, kalsiyum, potasyum, sülfür ve vitamin bulunduran pancar, demir eksikliğini kapatmasının yanı sıra vücudu da temizlemektedir. Bu sayede vücutta vücutta dolaşan kan miktarı artar.

5. Ispanak

İnsan vücudunda yer alan demir eksikliğini ortadan kaldıran ıspanak, içerisinde bulunan B12 vitamini ile folik asit bakımından iyi bir besin kaynağıdır. Ispanak tüketimi ortalama demir eksikliğinin yüzde 40'ını gidermektedir.

Demir eksikliğini yukarıdaki besinlerle kapatabilirsiniz. Bu besinlerle alakalı daha detaylı bilgi için "Demir Eksikliğini Önleyen Besinler" adlı içeriğimize göz atabilirsiniz.

Demir Eksikliğinin Zararları Nelerdir?

Bebeklerde görülen demir eksikliği sonucunda normal aktivite ve hareketler yavaşlar. Hamilelik döneminde görülen demir eksikliğinde ise düşük kilolu ve erken doğum görülebilir. Bu yüzden özellikle hamile olan kişilerin bu duruma çok daha dikkat etmesi gerekiyor. Demir eksikliğinin zararları her yaştan insana ayrı şekilde etki etmektedir. Eğer bu tarz bir rahatsızlığınızın olduğunu düşünüyorsanız ilk olarak doktorunuza başvurmanızı öneririz.

Günlük Ne Kadar Demire İhtiyaç Duyarız?

Demir eksikliği zararlarının ortadan kaldırılması için günlük demir katkısını almanız gerekmektedir. Günlük demir ihtiyacı 6 aylığa kadar olan bebeklerde 0,27 mg, 7-12 aylık bebeklerde 11 mg'dır.

Çocuklarda ise bu durum 1-3 yaş arası 7 mg, 4-8 yaş arası 10 mg, 9-13 yaş arası 8 mg ve 14-18 yaş arası 11 mg'dır. Yetişkinler için ise 19-30 yaş arası erkeklerde 8 mg kadınlarda 18 mg, 31-50 yaş arası erkeklerde 8 mg kadınlarda 18 mg ve 51 yaş üstü herkeste 8 mg'dır. Hamile olanlar için ise günlük demir ihtiyacı 27 mg'dır. Aynı şekilde emziren kişilerde ise 9 mg'dır.

Demir Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?

Demir eksikliğinin pek çok nedeni olabilmektedir. Bu nedenleri 2 ana kategoride toplayabiliriz.

1. Artan Demir İhtiyacı

Hayatın her evresinde demire ihtiyaç duyarız. Özellikle çocuklar için büyüme çağında demir ihtiyacı çok önemli ve gereklidir. Çocuklar için demir ihtiyacı sadece beslenme ile karşılanamayabilir. Bunun sonucunda da demir eksikliği görülme riski artar.

Hamilelik dönemindeki kadınlarda her zamankinden daha çok demir ihtiyacı görülür. Adet dönemini çok ağır kanamalı şekilde geçiren kadınlarda da demir eksikliği görülür. Demir eksikliğini ortaya çıkaran nedenlerden bir tanesi kan kaybıdır çünkü kan kaybı sonucu demir ihtiyacı daha çok artar.

2. Beslenme Şekli

Hayvansal ürünlerden alınan demir vücut tarafından emilir. Bu yüzden vejeteryan insanlarda daha çok demir eksikliği görülmektedir. Et tüketmeyen kişiler en azından demir bakımından zengin olan besinleri tüketmelidir. Ayrıca reflü ve ülser tedavisinde kullanılan ilaçların demir eksikliğine neden olabileceği belirlenmiştir. Bu ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Demir Eksikliği Tanısı Nasıl Konur?

Kendinizde demir eksikliği belirtilerini görüyorsanız, doktor sizden kanınızdaki demir miktarını ölçmek için birtakım testler isteyecektir. Bu testleri Hemoglobin testi, Hematokrit testi, tam kan sayımı, serum ferritin testi ve serum demir testi olarak sıralayabiliriz.

Demir Eksikliği Tedavisi

Doktor tarafından istenen testlerin sonucunda hastada demir eksikliği çıkarsa, demir eksikliğinin altında yatan nedenler araştırılmalıdır. Bunun sebebi, demir eksikliğine neden olan faktörlere göre tedavi yönteminin de değişiklik göstermesidir.

Doktor, beslenme eksikliği olarak demir eksikliği teşhisini koyduysa bu durumda hastaya demir takviye ilaçları verebilir. Bunun dışında demir destekli bir beslenme programı da verebilir. Demir eksikliği tedavisinde ilk önce doktor kontrolünde hangi hastalığın demir eksikliğine sebebiyet verdiği anlaşılmalıdır. Teşhis konduktan sonra da demir eksikliği tedavisine başlanmalıdır.