Afazi Nedir? Afazi Belirtileri, Tipleri ve Tedavisi

Kişide konuşma bozuklukları oluşumuna neden olan afazi, günlük hayatımızı derinden etkileyen rahatsızlıklardan birisidir. Çoğu zaman yaşanan travmalar yüzünden oluşan bu rahatsızlık hakkında bilinmesi gerekenlere yazımızda yer verdik. İçeriğimizde afazi nedir, belirtileri ve tipleri nelerdir, neden olur ve tedavisi nasıldır gibi soruların cevabını vereceğiz.

İşte afazi hakkında bilinmesi gerekenler...

Afazi Nedir?

Beynin sol yarı küresinde bulunan dil merkezini doğrudan etkileyen beyin travmaları veya dejenere hastalıklar sonucunda meydana gelen dil bozukluğu afazi olarak adlandırılmaktadır. Yazma, okuma ve anlama becerilerini etkileyen bazı beyin hastalıkları, daha önce edinilmiş dil becerilerinin kaybedilmesine neden olur.

Dil merkezinde meydana gelen hasar sonucunda kişinin yazma, okuma, konuşma, konuşulanı anlama, adlandırma ve tekrarlama gibi becerilerinde de hasar meydana gelir. Antik Yunanca’da "konuşamamazlık" anlamına gelen afazi, genellikle inme ve travma sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Afazi Türleri Nelerdir?

Afazinin derecesi meydana gelen hasarın büyüklüğüyle doğru orantılıdır. Afazi, akıcı ve tutuk olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Akıcı afazi anlama güçlüğüne dayanırken, tutuk afazi ise hastanın kendini ifade etmede zorluk çekmesine dayanmaktadır.

Akıcı Afaziler

Akıcı afizler Wenicke, kondüksiyon ve transkortikal olarak üçe ayrılmaktadır. Wernicke afazi, konuşmanın akıcı ancak anlamsız olması durumudur. Bu tip afazide kişi dili anlamada zorluk çeker. Kelime seçiminde ve dil bilgisinde yapılan yanlışlar kaçınılmaz olabilir. Konuşmada meydana gelen bozulmanın yanı sıra yazmada bozulma ve yazı dilini anlamada zorluk söz konusu olabilir.

Kondüksiyon afazide tekrarlamalarda zorluk çekme söz konusudur. Konuşma akıcıdır ancak hasarın şiddeti ve yerine göre tutukluk meydana gelebilir. Transkortikal afazide ise tekrarlama yetisinde sorunlar görülmektedir. Wernicke afazisiyle benzerlik gösteren transkortikal afazisi nadir olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tutuk Afaziler

Tutuk afaziler broca, transkortikal motor ve global afezi olarak üçe ayrılmaktadır. Broca afazi hastanın dili ifade etmekte zorlanması olarak tanımlanmaktadır. Broca afazi türünde konuşma zorlaşmış ve ritim kaybolmuştur. Hasta yalnızca bazı kelimeleri anlamlı bir şekilde cümle içinde kullanabilir. Bazı broca afazi vakalarında yazı yazma da bozulabilir.

Transkortikal motor afazisinde ise okuma ve tekrarlamada herhangi bir probleme rastlanmamakla birlikte broca afazine benzerliğiyle bilinir. Kişi, spontane konuşma üretemez, kelime oluşturamaz ve ne demek istediğini anlatamaz. Global afazi ise en yaygın afazi türü olarak bilinmektedir. Bu tip afazide hasta konuşulanı anlayamaz ve konuşamazlar.

Afazi Belirtileri Nelerdir?

Afazi rahatsızlığına sahip olan kişilerde bazı belirtiler görülmektedir. Bunlar kısa ve eksik cümlelerle konuşma, anlaşılması zor kelimeler kullanma, anlamsız cümleler kurma, konuşulanı anlamada ve yazmada zorluk çekme, kelimeleri yanlış yazma, yazı yazarken anlamsız kelimeler yazma, kelimeleri hatırlamada ve okumada zorluk çekmedir.

Yukarıda saymış olduğumuz belirtileri kendinizde ya da çevrenizdeki birinde görüyorsanız bir an önce uzman bir doktora başvurmanız gerekiyor. Alanında uzman olan doktor teşhisi koyduktan sonra hastalığın tedavisine başlayacaktır.

Afazi Neden Olur?

Afaziler beyindeki dil merkezinde meydana gelen hasar sonucunda oluşmaktadır. Bu hasarlar genellikle inme ve travmaya bağlı olarak oluşmaktadır. Beynin bir bölümünün kansız kalması sonucunda meydana gelen inme, afazinin temel nedenlerinden biridir.

Beynin oksijensiz ve kansız kalması durumunda etkilenen bölgedeki hücrelerin ölümü gerçekleşir. İnme ve travmanın yanı sıra kafaya alınan şiddetli darbeler, beyin tümörleri, beyin enfeksiyonları ve beyni etkileyen diğer hastalıklar afazi nedenleri arasında yer almaktadır.

Afazinin Neden Olduğu Sorunlar Nelerdir?

Afazi rahatsızlığı birçok probleme neden olmaktadır. Konuşmada bozukluk, konuşmanın akıcı ancak anlamsız olması, kelime haznesinde gerileme, gramersiz konuşma, kelimeleri hatırlamada, yazı yazmada ve konuşulanları anlamada güçlük, aynı kelimeyi cümle içinde gereksiz yere tekrarlama, benzer anlamlı kelimelerin karıştırılması, kelimeleri yanlış yazma ve cümle kuramama afazi rahatsızlığına sahip olan kişilerin yaşadığı problemlerdir.

Afazi Tedavisi

Afazi tedavisinde standart bir tedaviden bahsetmek mümkün değildir. Afazinin şiddeti, yaygınlığı, kişinin eğitim düzeyi ve cinsiyetine bağlı olarak farklı rehabilitasyon yöntemleri uygulanmaktadır. Afazinin şiddetine bağlı olarak kısmen veya tam iyileşme sağlanabilir.

Modern tıp sayesinde afazi sorununa karşı önemli ilerlemeler elde edilmiştir. Meydana gelen inme veya kafa travmaları sonucunda hastanın hastanede tedavi görmesi oldukça önemlidir. Bu süreçte uygulanan dil ve konuşma terapisi de afazi tedavisinde önemli bir yere sahiptir.

Özellikle ilk 6-12 ayda uygulanan terapilerde daha hızlı bir gelişim sağlanmaktadır. Afazi tedavisinde etkilenen bölgeye göre ayrı tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Bu nedenle öncelikle hastada konuşma, yazma ve okuma gibi yetilerden hangisinde sorun olduğu belirlenmeli ve buna uygun olarak bir terapi uygulanmalıdır.

Afazi nedir ne demek?

İnme veya beyin kanaması gibi rahatsızlıklar yüzünden beynin konuşma bölümünde hasar oluşmasına afazi denmektedir. Bireylerde iletişim problemlerine, konuşma bozukluklarına, algıda ve verilen cevaplarda tutarsızlığa neden olan bu problem günlük hayatımızı ciddi anlamda etkilemektedir.

Afazi olan hastalar iyileşir mi?

Afazi rahatsızlığına sahip olan hastaların %40'ı gerekli tedaviyi olduktan sonra bir yıl içerisinde düzelmektedir. Ancak görece iyileşme çoğu zaman iki yılı aşkın bir süre devam etmektedir.

Afazi kimlerde görülür?

Afazinin kimlerde görüleceği sorusunun cevabı herkestir. Afazi, çocuklar dahil olmak üzere her yaş grubunda görülebilecek bir rahatsızlıktır. Ancak orta ve ileri yaşlı kişilerde daha fazla görüldüğünü söyleyebiliriz.

Afazi semptomları nelerdir?

Afazi rahatsızlığı görülen kişilerde bazı semptomlar karşımıza çıkmaktadır. Bunlar dil bozukluğu, okuma, yazma, konuşma, konuşulanı anlama, tekrarlama, ifade etme ve adlandırma güçlükleridir. Rahatsızlığa sahip olan kişilerde bu semptomlar görülmektedir.

Afaziye neden olan hastalıklar?

Afazi rahatsızlığı bazı durumlarda hastalıkların da belirtisi olabiliyor. Bu hastalıklar beyin kanamaları, beyin tümörleri, kafa travması, enfeksiyon hastalıkları ve beyin damar hastalıklarıdır.

Afazi tipleri nelerdir?

Afazi rahatsızlığı kişinin sahip olduğu dil bileşenlerinin zayıf ve güçlü özelliklerine göre dayanmaktadır. Temelde tutuk ve akıcı olmak üzere ikiye ayrılan afazi, daha sonra alt türlere ayrılmaktadır.