Akut Lenfoblastik Lösemi Nedir? ALL Belirtileri ve Tedavisi

Lenfoblastların anormal bir şekilde çoğalması yüzünden ortaya çıkan akut lenfoblastik lösemi, aniden ortaya çıkması sebebiyle oldukça tehlikelidir. Bu yüzden gösterdiği belirtilere dikkat etmek gerekir. Yazımızda akut lenfoblastik lösemi nedir, yaşam süresi ne kadardır, iyileşme oranı nedir, kurtulma şansı ve tedavi süresi ne kadardır gibi soruları cevaplayacağız.

Akut Lenfoblastik Lösemi Nedir?

Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL), löseminin en yaygın çocukluk çağı tipidir. Lenfoblastlar olarak bilinen olgunlaşmamış lenfositlerin anormal şekilde hızlı bir şekilde üremesi sonucunda ortaya çıkar. Bu durum, kemik iliğinde normal kan hücrelerinin üretimini engeller ve olgunlaşmamış lökositlerin (beyaz kan hücreleri) normal kan hücreleri yerine geçmesine neden olur. ALL, çocuklarda sık görülen kanser türlerinden biridir ve erişkinlerde daha nadir görülür.

Akut lenfoblastik lösemi, genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve çoğunlukla 2 ila 5 yaş arasındaki çocukları etkiler. Erkek çocuklarda daha sık görülür. ALL'in belirtileri genellikle hızlı bir şekilde ortaya çıkar ve çocuğun genel sağlığını etkiler. Yorgunluk, solgunluk, ateş, kilo kaybı, kemik ve eklem ağrıları, lenf düğümlerinde şişme, karaciğer veya dalakta büyüme, deri üzerinde morluk veya kanama gibi belirtiler gözlenebilir.

Akut lenfoblastik lösemi tanısı, fizik muayene, kan testleri, kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisinin yanı sıra görüntüleme testleri gibi çeşitli yöntemlerle konulur. Bu testler, kemik iliğindeki olgunlaşmamış lökosit sayısını ve diğer kan hücrelerinin durumunu değerlendirir.

Tedavi, genellikle kemoterapi, kemik iliği transplantasyonu ve radyoterapi gibi çeşitli yöntemleri içeren bir multidisipliner yaklaşım gerektirir. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek ve normal kan hücrelerinin yeniden büyümesini sağlamak için ilaçların kullanılmasını içerir. Kemik iliği transplantasyonu, yüksek doz kemoterapi veya radyoterapi sonrasında sağlıklı kök hücrelerin nakledilmesini içerir. Radyoterapi ise yüksek enerjili ışınların kanser hücrelerini hedeflemesiyle kanser hücrelerinin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.

Akut Lenfoblastik Lösemi Alt Tipleri Nelerdir?

Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL), lenfoblastların anormal bir şekilde hızlı bir şekilde üremesi sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. ALL'in farklı alt tipleri vardır ve bu alt tipler, lösemi hücrelerinin spesifik özelliklerine, hücre tipine ve genetik özelliklere dayanır. ALL alt tipleri, hastalığın seyrini, tedavi yaklaşımlarını ve prognozu etkileyebilir.

B Hücreli ALL

B hücreli ALL, lenfoblastların B lenfositlerinden kaynaklandığı bir alt tiptir. Bu alt tip, ALL vakalarının çoğunu oluşturur. B hücreli ALL'in alt grupları da bulunmaktadır. Örneğin, Burkitt lenfoma gibi bazı alt gruplar, hızlı büyüme eğilimindedir ve kromozom anomalileri taşır.

T Hücreli ALL

T hücreli ALL, lenfoblastların T lenfositlerinden kaynaklandığı bir alt tiptir. T hücreli ALL daha az sıklıkla görülür, ancak B hücreli ALL'den farklı genetik ve moleküler özelliklere sahiptir. T hücreli ALL'de daha sık olarak kemik iliği dışında lenf bezlerinde ve diğer organlarda yayılım görülebilir.

Prekürsör B veya T Hücreli ALL

Prekürsör B veya T hücreli ALL, henüz tam olarak B veya T hücresi olgunlaşmasını tamamlamamış lenfoblastlardan kaynaklanır. Bu alt tipler, lenfoblastların olgunlaşma yolunu takip ederken normal bir aşamada kalmasına neden olan genetik değişiklikler içerebilir.

Philadelphia Pozitif ALL

Philadelphia pozitif ALL (Ph+ ALL), kromozom 9 ve 22'de bir gen değişimi olan Philadelphia kromozomuna sahip olan bir alt tiptir. Bu gen değişimi, B hücreli ALL'in yaklaşık %20-30'unu etkiler ve tedaviye dirençli olabilir. Ph+ ALL'de hedefe yönelik tedaviler kullanılır ve bu tedaviler, hedeflenen molekülleri inhibe ederek kanser hücrelerini hedefler.

Akut Lenfoblastik Lösemide Risk Faktörleri Nelerdir?

Nedeni tam bilinmeyen akut lenfoblastik lösemide bazı risk faktörleri öne çıkmaktadır. Erkek cinsiyeti, beyaz ırk, 70 yaşın üzerinde olmak, daha önce kemoterapi ve radyoterapi tedavilerinin uygulanması, iyonize radyasyona maruz kalmak, genetik geçişli hastalıklara sahip olmak ve tarım ilaçları gibi toksik maddelere maruz kalmak bu löseminin risk faktörleridir.

Yapılan araştırmalara göre yukarıda yer verdiğimiz risk faktörlerinin akut lenfoblastik lösemi oluşmasında etkili olduğu düşünülmektedir. Bu risk faktörleriyle bağlantılı olarak oluşan lösemi örnekleri mevcuttur.

Akut Lenfoblastik Lösemi Belirtileri Nelerdir?

Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL), çocuklarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Bu hastalığın belirtileri, lösemi hücrelerinin normal kan hücrelerinin yerini alması ve vücutta yayılması nedeniyle ortaya çıkar. İşte Akut Lenfoblastik Lösemi'nin yaygın belirtileri:

Yorgunluk ve Halsizlik

Akut lenfoblastik lösemi, normal kan hücrelerinin yerini alırken vücutta kansızlığa (anemi) neden olabilir. Bu da yorgunluk, halsizlik ve enerji kaybı gibi belirtilere yol açabilir.

Solgunluk

Kan kanseri olan kişilerde, kansızlık nedeniyle deri, tırnaklar ve gözaltı gibi bölgelerde solgunluk görülebilir. Bu durum, kansızlıkla ilişkili düşük oksijen seviyelerinden kaynaklanır.

Ateş ve Enfeksiyonlar

ALL, bağışıklık sistemini etkileyebilir ve vücudu enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirebilir. Sık sık ateşlenme, tekrarlayan enfeksiyonlar (örneğin, kulak enfeksiyonları, solunum yolu enfeksiyonları) ve dirençli enfeksiyonlar, akut lenfoblastik löseminin belirtileri arasında yer alabilir.

Kanama ve Morarmalar

Kan kanserleri, kanın normal pıhtılaşma yeteneğini etkileyebilir. Bu nedenle, akut lenfoblastik lösemi olan kişilerde aşırı kanama, burun kanamaları, dişeti kanaması ve deride kolay morarmalar görülebilir.

Kemik ve Eklem Ağrıları

Akut lenfoblastik lösemi, kemik iliği içinde hızla büyüyen lösemi hücreleri nedeniyle kemik ağrılarına yol açabilir. Özellikle bacaklarda ve eklemlerde ağrılar hissedilebilir.

Şişmiş Lenf Düğümleri

Lenf düğümlerindeki lenfoblastların birikmesi, şişmiş lenf düğümlerine neden olabilir. Bu, boyunda, koltuk altında veya kasık bölgesinde fark edilebilir.

Karaciğer ve Dalak Büyümesi

Akut lenfoblastik lösemi, karaciğer ve dalakta anormal hücre birikimine yol açabilir. Bu durum, karın bölgesinde şişlik veya ağrıya neden olabilir.

Akut Lenfoblastik Lösemi Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Akult lenfoblastik löseminin tanısı için ilk olarak bireyin geçmişindeki hastalıklar ve aldığı tedaviler öğrenilir. Daha sonra fizik muayene ile büyümüş karaciğer ve dalak, morluk, deride kanama odakları ve ateş yüksekliği gibi belirtilerin olup olmadığına bakılır.

Fiziksel muayeneden sonra kan sayımı yapılır. Kan hücrelerinin çeşitleri, oranları, sayıları ve hücrelerin şekillerinde değişiklikler saptanır. Hemoglobin miktarı ölçüldüğünde de kansızlık ve trombosit düşüklüğü genellikle görülmektedir. Kesin tanı için kemik iliği örneği alınır ve incelenir. Ayrıca kromozom inceleme testlerinin de istenebileceğini söyleyelim.

Akut Lenfoblastik Lösemi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektiren karmaşık bir süreçtir. Tedavi planı, hastanın yaşı, alt tipi, genetik özellikleri, hastalığın evresi ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir. ALL tedavisinde genellikle birkaç yöntem bir arada kullanılır. İşte Akut Lenfoblastik Lösemi tedavi yöntemlerinin bir özeti:

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini kontrol altına almak için ilaçların kullanılmasıdır. ALL tedavisinde kullanılan kemoterapi rejimleri, yüksek dozlar ve farklı ilaç kombinasyonları içerebilir. Kemoterapi protokolleri, genellikle birkaç aşamadan oluşur: indüksiyon tedavisi, konsolidasyon tedavisi, remisyon elde etmek için devam eden tedavi ve idame tedavisi.

Kemik İliği Transplantasyonu

Yüksek riskli ya da tekrarlayan ALL vakalarında kemik iliği transplantasyonu düşünülebilir. Bu prosedürde, kemik iliği nakliyle hastaya sağlıklı kök hücreler verilir. Kemik iliği transplantasyonu, yüksek doz kemoterapi veya radyoterapi sonrasında uygulanabilir.

Hedefe Yönelik Tedaviler

Bazı ALL vakalarında hedefe yönelik tedaviler kullanılabilir. Örneğin, Philadelphia pozitif ALL'de (Ph+ ALL) hedefe yönelik ilaçlar kullanılır. Bu tedaviler, kanser hücrelerindeki spesifik hedef molekülleri inhibe ederek kanser hücrelerinin büyümesini durdurmayı amaçlar.

Radyoterapi

Radyoterapi, yüksek enerjili ışınların kullanılmasıyla kanser hücrelerini hedefleyen bir tedavi yöntemidir. Akut lenfoblastik lösemi tedavisinde, radyoterapi genellikle merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) veya vücudun diğer bölgelerindeki kanser hücrelerini hedeflemek için kullanılır.

Destekleyici Bakım

ALL tedavisi sırasında destekleyici bakım önemlidir. Bu, yan etkilerin yönetilmesini, enfeksiyon riskinin azaltılmasını ve hastanın genel sağlığının korunmasını içerir. Kan transfüzyonları, antibiyotik tedavileri, anti-mide bulantı ilaçları ve diğer destekleyici tedaviler bu aşamada kullanılabilir.

Akut Lenfoblastik Lösemi Tedavi Aşamaları

ALL hastalığının tedavisi aşama aşama yapılmaktadır. Bu aşamalar remisyon indiksiyonu, remisyon sonrası tedavi, merkezi sinir sistemi koruyucu tedavisi ve idame tedavisidir.

1. Remisyon İndüksiyonu (İyileşmenin Sağlanması)

Tedavinin ilk aşaması olan bu aşamada kandaki ve kemik iliğindeki lösemi hücreleri öldürülmeye çalışılır. Hastaneye yatırılan hastaya 4-8 hafta boyunca kemoterapi uygulanır. Bu dönemde ilaçların yan etkileri ortaya çıkabilir.

2. Remisyon Sonrası Tedavi

İyileşme sağlanmış olan hastada kemik iliği ve kan sayımında saptanamasa da kalan az sayıda blastların yok edilmeye çalışıldığı aşamada aynı zamanda ileride oluşabilecek nüks etmenin önüne geçilmeye çalışılır.

3. Merkezi Sinir Sistemi Koruyucu Tedavisi

İlaçların ulaşamadığı beyin ve omurilikte saklanan blastların nüks etmesinin önüne geçmek amacıyla özel iğneler vurulur. Beyin omurilik sıvısı içine doğrudan ilaçların verildiği bu aşamada genellikle başa ve omurgaya radyoterapi uygulanılır.

4. İdame tedavisi

İdame tedavisi daha hafif kemoterapilerin 2-3 yıl daha sürdürülmesidir. Hasta, bu tedaviyi evinde alabilir ve ilaçların dozları belirlenir. Hasta belli sürelerle kemik iliği biyopsileri ve bazı testlerle takip edilir. Beş yıl içinde hastalık nüks etmezse tedavi başarılıdır diyebiliriz.

Akut Lösemi Tedavileri Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) tedavisi süreci, hastalar için zorlu bir dönem olabilir. Tedavi sürecinde, hastaların ve ailelerinin bazı önemli noktalara dikkat etmesi gerekmektedir. İşte Akut Lenfoblastik Lösemi tedavisi sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

İyi bir Tıbbi Takip

ALL tedavisi sürecinde, düzenli ve sıkı bir tıbbi takip çok önemlidir. Doktorların ve sağlık ekibinin önerdiği randevulara düzenli olarak gitmek, kan testleri ve diğer tetkikleri zamanında yaptırmak, tedaviye uyum sağlamak ve sağlık durumu hakkında bilgilendirmek, tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir.

İlaçları Doğru ve Düzenli Kullanmak

ALL tedavisi sırasında kullanılan ilaçları doğru ve düzenli bir şekilde kullanmak çok önemlidir. Tedavinin etkinliğini artırmak ve yan etkileri en aza indirmek için, ilaçları doktorun önerdiği şekilde ve zamanında almak, doz atlamamak veya dozları değiştirmemek gerekmektedir.

Beslenme ve Hidrasyon

ALL tedavisi sürecinde sağlıklı beslenme ve yeterli hidrasyon önemlidir. Dengeli bir diyetle vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri almak, bağışıklık sisteminin güçlenmesine ve tedaviye yanıtın iyileşmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, bol miktarda su içmek de vücudun hidrasyonunu sağlamak için önemlidir.

Hijyen ve Enfeksiyon Kontrolü

ALL tedavisi sırasında hastaların bağışıklık sistemi genellikle zayıflar. Bu nedenle, enfeksiyonlardan korunmak için hijyen ve enfeksiyon kontrolüne dikkat etmek önemlidir. Elleri sık sık yıkamak, kalabalık ortamlardan kaçınmak, enfeksiyon belirtileri gözlendiğinde hemen doktora başvurmak ve aşı takvimine uygun şekilde aşıları yaptırmak enfeksiyon riskini azaltabilir.

Duygusal ve Sosyal Destek

ALL tedavisi sürecinde hastalar ve aileleri için duygusal ve sosyal destek büyük önem taşır. Psikolojik destek almak, destek gruplarına katılmak, aile ve arkadaşlarla iletişimi sürdürmek, moral ve motivasyonu yüksek tutmak için önemlidir. Tedavi sürecek olarak, ALL tedavisi sürecinde hastaların dinlenmeye ve stresi azaltmaya zaman ayırması da önemlidir. İyi bir uyku düzeni oluşturmak, stresle başa çıkmak için gevşeme tekniklerini kullanmak ve hastalık sürecinde kendilerine zaman ayırmak, iyilik halini destekleyebilir.

Akut lenfoblastik lösemi ne demek?

Akut lenfoblastik lösemi tek bir kök hücrenin DNA'sına gelen bir hasar sonucunda lenfoblastların kontrolsüz ve aşırı miktarda çoğalmasına denmektedir. Bir kanser türü olan ALL, ilk olarak kemik iliğinde çoğalır. Buradan da kana ve beyin-omurilik benzeri diğer organlara yayılım gösterirler.

Akut lenfoblastik lösemi semptomları nelerdir?

ALL'nin semptomları halsizlik, ciltte morluklar, kemik ağrıları, diş eti ve burun kanamaları, çabuk yorulma, ateş, nefes darlığı, karaciğerin, dalağın ve lenf bezlerinin büyümesidir.

Akut lenfoblastik lösemi iyileşir mi?

Akult lenfoblastik lösemi gerekli tedavinin uygulanması durumunda iyileşmektedir. Genel olarak erişkinlerin %85'lik bir kısmı bu tedaviler sırasında bir noktada tam remisyona ulaşmaktadır.

Akut lenfoblastik lösemi hastası ne kadar yaşar?

Akut lenfoblastik lösemi çocuk lösemi hastalarının %80'nini bünyesinde barındırmaktadır. Yetişkinlerde ise bu oran %20 civarındadır. Yapılan araştırmalara göre ALL hastasının 5 yıllık sağkalım oranı %68'tir.

Akut lenfoblastik lösemi tekrarlar mı?

Bu kanser türü bazı durumlarda tekrarlayabilmektedir. Akut lösemi tedavisinde verilen yüksek doz kemoterapi ile hastalık baskı altına alınır. Ancak çoğu hasta yüksek risk grubuna girdiği için bir yıl içerisinde lösemi tekrarlayabilir.

Lösemi akut mu kronik mi?

Aniden ortaya çıkan ve hızla ilerleyen lösemiye akut lösemi denmektedir. Sinsi ve yavaş ilerleyen lösemiye ise kronik lösemi denmektedir. Kronik lösemi yıllar sonra dahi ortaya çıkabilmektedir.