Amfizem Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Amfizem Nedir?

Amfizem, akciğerde yer alan alveol duvarlarının harap olduğu, böylece kana oksijen taşıyan alanın esnekliğini yitirdiği ve görevini tam olarak yerine getiremediği bir hastalıktır. Çevresel faktörler ve kötü alışkanlıklar nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Aynı zamanda KOAH gibi akciğer hastalığı durumunda görülen kronik bronşitle birlikte de gelişebilir.

Her akciğerde yüz milyonlarca alveol bulunur ve bu yapılar hava torbası formundadır. Kasılıp gevşeyerek içerisine oksijen ve karbondioksit alır. Bu keseler amfizem hastalığıyla birlikte işlevini yitirir ve esnekliğini kaybeder. Esneklik kaybolunca hava keseleri kapanamaz ve içinde önceden alınan hava kalır. Bu durum yeni havanın keselere dolmasını engeller.

Hava keselerinin işlevini yitirmesiyle kandaki oksijen miktarı azalır, vücuttan atılması gereken karbondioksit miktarı da düşer. Bu durum çeşitli sağlık sorunlarıyla birlikte nefes darlığına yol açmaktadır.

Amfizem Nedenleri Nelerdir?

Genellikle amfizem nedeni olarak sigara kullanımı ve kirli hava gösterilir. Nadir neden ise vücutta alfa1-antitripsin adlı bir kimyasalın genetik eksikliğidir. Tütün kullanımı ve diğer hava kirleticiler akciğerdeki alveol duvarlarına zarar verir. AAT denilen alfa1-antitripsin proteinin kişiyi bu hasara karşı koruduğu düşünülür. AAT eksikliği bu hastalığa yakalanma ihtimalini artırır.

AAT eksikliği olduğu takdirde, kişi amfizemden çok daha kötü etkilenir. Hasar başlangıçta hafif olsa da, ağır içicilerde giderek kötüleşir ve alveoller patlayarak daha az sayıda, daha büyük, oksijen ve karbondioksit alışverişini bozacak daha küçük yüzey alanı olan keseler oluşturmak için birleşirler. Zamanla etkinliğini daha da azaltacak şekilde, akciğerler daha az elastik hale gelir.

Amfizem Belirtileri Nelerdir?

Amfizem belirtileri arasında öksürük, hırıltılı nefes, göğüs sıkışması, çabuk yorulma, nefes darlığı ve nefes almakta zorluk çekme bulunur. Hastalığın ilerleyen döneminde parmak uçlarında morarma, dudak kenarlarında soluklaşma, iştahsızlık ve alveollerin aşırı büyümesi görülür. Bu belirtiler başka hastalıklarla da karıştırılabilir.

Hastalığın başlangıcında belirti yoktur fakat hastalık ilerledikçe ve akciğerler hasar aldıkça artan bir nefes darlığı görülür. Bununla birlikte kronik bir öksürük ve hafif bir hırıltı oluşabilmektedir. Kandaki oksijen seviyesi düşmeye başlar. Bazı vakalarda kor pulmonere (kalbin sağ kısmında büyüme ve gerilme) neden olan pulmoner hipertansiyon oluşur.

Amfizem Tanısı Nasıl Konur?

Amfizem hastalığının tanısı konulurken hastanın belirti ve işaretleri, göğüs muayenesi ve değişik testler göz önünde bulundurulur. Kandaki oksijen ve karbondioksit yoğunluklarını ölçmek için bir arterden alınacak kan örneği analiz edilebilir. Kan oksijen seviyeleri alternatif olarak oksimetre kullanılarak da ölçülebilir ve aynı zamanda bozukluğa dair bir aile hikayesi varsa alfa1-antitripsin eksikliği için kan testi yapılabilir.

Göğüs röntgeni çekilerek belirtilerden sorumlu olabilecek bir akciğer hastalığını ekarte etmek amaçlanır ve akciğerlerin ne kadarlık bir alanının etkilendiği belirlenir. Aynı zamanda akciğer fonksiyon testleri yapılarak solunum kapasitesi ve alveollerin gaz alışverişindeki etkinliği denetlenir.

Amfizem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Amfizeme bağlı akciğer hasarı bir kez oluştuğu zaman bunu geri döndürebilecek bir tedavi yoktur ama sigara kullanımını azaltmak akciğerlerin bozulma hızını önemli ölçüde azaltır. Kalan akciğer dokusunun etkinliği artırmak için bronkodilatör ilaçlar verilebilir. Antibiyotik tedavileriyle akciğer dokuları rahatlatılabilir ve hasta daha rahat nefes alabilir.

KOAH'nın belirtilerinin alevlenmesinin önüne geçmek için kortikosteroid içeren bir aerosol verilebilir. Alfa1-antitripsin eksikliği olan hastalarda bunu yerine koyma tedavisi uygulanabilir.

Enfeksiyon geliştiği takdirde antibiyotik ilaçlar verilebilir ve ödem varsa diüretik ilaçlar idrar çıkışının artmasına neden olarak vücuttaki sıvı miktarını azaltmakta rol oynayabilir. Eğer kan oksijen seviyesi düşükse evde oksijen tedavisi uygulanabilir.

Diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen hastalar için cerrahi operasyon gerekebilir. Akciğerinde sınırlı bir alanda amfizemi olan kişilere, kalan akciğer dokusunun tekrar genişlemesine imkan tanımak için etkilenmiş doku alanının çıkarılabilir. İleri derece bir hasar varsa ve hayati tehlike söz konusuysa buna alternatif olarak akciğer nakli yapılabilir.

Amfizem ilerlerse ne olur?

Amfizem ilerleyebilen bir hastalıktır ve tedavi edilmezse nefes darlığı artabilir, akciğerin önemli bir bölümü zarar görebilir ve tedavi zorlaşabilir. Tedavi zorlaştığında tek çözüm cerrahi operasyonlar olabilir. Bunun için erkenden önlem alınması ve sigara gibi kötü alışkanlıkların bir an önce bırakılması gerekir.

Amfizem KOAH mıdır?

Amfizem ile KOAH aynı hastalıklar değildir. Amfizem akciğerdeki alveollerin hasar almasıdır. KOAH ise alveollere giden bronş yollarının daralmasıdır. İki hastalık da akciğer hastalığı olsa da akciğerdeki farklı bölümleri etkiler. Bu sebeple amfizem ve KOAH farklı hastalıklardır. Ancak KOAH amfizem hastalığına sebebiyet verebilir.

Akciğer amfizem iyileşir mi?

Akciğer amfizemi tamamen iyileşmez. Sadece hastalığın ilerlemesi durdurulabilir. Belirtilerin azaltılması ve hastanın yaşam kalitesinin artırılması için tedavi yöntemleri uygulanır. Hasta ömür boyu kendine dikkat eder, nefes egzersizleri yapar ve sigara kullanmazsa daha rahat nefes alarak hayatını sürdürebilir.

Sigara amfizem yapar mı?

Sigara kullanımı amfizem hastalığının başlıca nedenidir. Uzun süre ve çok fazla sigara tüketimi akciğerdeki alveollerin hasar görmesine neden olur. İşlevini yerine getiremez hale gelen alveoller kana gerekli oksijeni iletemez ve nefes darlığı sorunları ortaya çıkar. Buna amfizem hastalığı denir.

Sigarayı bıraktıktan sonra akciğer temizlenir mi?

Sigarayı bıraktıktan uzun bir süre sonra akciğer kendini bir yere kadar temizleyebilir. Eğer amfizem hastalığı gibi kalıcı bir hasar kalmadıysa akciğer fonksiyonlarını geri kazanabilir. Bu temizlenmeyi spor ve nefes egzersizleriyle destekleyerek daha temiz ve sağlıklı bir nefes alabilirsiniz.

Amfizem öldürür mü?

Amfizem çok ilerlerse hastayı ölüme götürebilir. Hasar alan hava kesecikleri işlevini tamamen yitirirse hasta nefes almakta güçlük çeker, bu durum ilerlediğinde farklı sağlık sorunları da ortaya çıkabilir ve hayati riskler doğabilir. Bu sebeple ciddi sorunların yaşanmaması için erkenden müdahale önemlidir.