Anoreksiya Nervoza Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Model, manken, oyuncu ve sporcularda sıkça görülen rahatsızlıklardan birisi olan anoreksiya nevroza, kişinin yediklerini gün geçtikçe azaltmasına yol açmaktadır. Bu da hem psikolojik hem de fizyolojik birçok probleme neden olmaktadır. İçeriğimizde bu rahatsızlık hakkında bilinmesi gerekenlere yer verdik.

İşte anoreksiya nevroza hakkında her şey...

Anoreksiya Nevroza Nedir?

Anoreksiya nevroza, genellikle sadece anoreksiya olarak da bilinen, bir yeme bozukluğu türüdür. Anoreksiya nevroza, bireyin yiyecek alımını kısıtlaması veya reddetmesi, aşırı kilo kaybı ve düşük beden ağırlığına ulaşma isteği ile karakterizedir. Bu bozukluk, bireyin kendini aşırı şekilde zayıf görmesi ve beden imajıyla ilgili yoğun bir endişe duyması ile birlikte gelir.

Anoreksiya nevroza genellikle ergenlik döneminde başlar, ancak herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir. Bu durum, kadınlarda erkeklere kıyasla daha yaygın görülür, ancak erkekler de etkilenebilir. Anoreksiya nevroza, psikolojik, biyolojik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimi sonucu ortaya çıkar. Genetik yatkınlık, aile içinde yeme bozukluğu öyküsü, düşük özgüven, mükemmeliyetçilik, stresli yaşam olayları ve toplumdaki idealize edilmiş zayıflık algısı gibi faktörler anoreksiya nevroza riskini artırabilir.

Bu bozukluğa sahip olan bireyler, yemek yeme alışkanlıklarını sınırlarlar, yiyecekleri reddederler veya çok az miktarda yerler. Aşırı kalori alımını önlemek için aşırı egzersiz yapabilirler. Vücut ağırlığındaki sürekli düşüşe rağmen, anoreksiya nevroza hastaları kendilerini hala şişman olarak görme eğilimindedir. Bu durum, vücut algısının gerçeklikten sapmasının bir örneğidir ve zihinsel bir hastalık belirtisidir.

Anoreksiya nevroza, ciddi fiziksel ve psikolojik sağlık sorunlarına yol açabilir. Beslenme yetersizliği nedeniyle vücutta hormonal dengesizlikler, kemik yoğunluğunda azalma, kalp sorunları, böbrek hasarı, yorgunluk, halsizlik gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Ayrıca depresyon, anksiyete, yalnızlık, sosyal izolasyon ve intihar düşünceleri gibi ruh sağlığı sorunları da sık görülür.

Anoreksiya Nevroza Neden Olur?

Anoreksiya nevroza, birçok farklı faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkan karmaşık bir yeme bozukluğudur. Anoreksiya nevroza oluşumunda, psikolojik, biyolojik ve çevresel etmenlerin etkileşimi rol oynar. Bu faktörler, bireyin anoreksiya nevroza geliştirme riskini artırabilir. İşte anoreksiya nevroza neden olabilecek bazı ana faktörler:

1. Genetik Yatkınlık

Genetik faktörler, anoreksiya nevroza geliştirme riskini etkileyebilir. Aile içinde yeme bozuklukları öyküsü olan bireyler, anoreksiya nevroza daha yatkın olabilirler. Genetik yatkınlık, bu bozukluğun ortaya çıkmasında rol oynayabilir, ancak tam olarak nasıl etkilediği henüz tam olarak anlaşılamamıştır.

2. Psikolojik Faktörler

Anoreksiya nevroza, düşük özgüven, mükemmeliyetçilik, düşük benlik değeri, kontrol kaygısı, obsesif-kompulsif özellikler ve depresyon gibi psikolojik faktörlerle ilişkilendirilir. Bireyler, vücutlarıyla ilgili yoğun bir endişe duyarlar ve mükemmel bir bedene ulaşma arzusuyla motive olurlar. Bu durum, anoreksiya nevroza geliştirme riskini artırabilir.

3. Toplumsal Baskılar

Medya, moda endüstrisi ve toplumdaki zayıflık algısı gibi etkenler, anoreksiya nevroza gelişiminde rol oynayabilir. Görsel medya, idealize edilmiş zayıflığı teşvik ederken, toplumda zayıf olmanın güzellik, başarı ve mutlulukla ilişkilendirildiği bir algı oluşabilir. Bu baskılar, bireylerde beden imajı ve yeme alışkanlıklarıyla ilgili olumsuz düşünceleri körükleyebilir.

4. Aile ve Çevresel Etkiler

Aile ve çevresel faktörler, anoreksiya nevroza gelişiminde rol oynayabilir. Aile içindeki stresli ilişkiler, aşırı kontrol veya aşırı vurgulanan fiziksel görünüm gibi etmenler, anoreksiya nevroza riskini artırabilir. Ayrıca, çocukluk çağında yaşanan travmalar, aşırı eleştirel bir ortam veya aşırı zayıf bir beden algısı da etkili olabilir.

5. Biyolojik Faktörler

Bazı araştırmalar, anoreksiya nevrozanın beyin kimyası, hormon düzeyleri ve genetik faktörlerle ilişkili olabileceğini göstermektedir. Beyindeki serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin dengesizlikleri anoreksiya nevroza gelişiminde etkili olabilir. Bunun yanı sıra, hormonal değişiklikler, beyin yapısı ve genetik faktörler de rol oynayabilir.

Anoreksiya Nevroza Belirtileri

Anoreksiya nevroza, genellikle belirgin fiziksel ve davranışsal belirtilerle kendini gösteren bir yeme bozukluğudur. Bu belirtiler, anoreksiya nevrozaya sahip olan bireylerde ortaya çıkan yaygın bulgulardır. İşte anoreksiya nevrozanın belirtileri:

Aşırı kilo kaybı

Anoreksiya nevrozaya sahip bireyler, vücut ağırlığını kısıtlamak veya kontrol altında tutmak amacıyla aşırı derecede az yemek yemek veya yiyecek tüketimini reddetmektedir. Bu durum, zamanla hızlı ve belirgin bir kilo kaybına yol açar.

Vücut ağırlığına takıntı

Anoreksiya nevroza hastaları, kendilerini hala kilolu veya şişman olarak görmelerine rağmen, belirgin bir şekilde zayıflamış olabilirler. Bu, vücut imajında gerçeklikten sapmış bir algı olduğunu gösterir.

Beslenme alışkanlıklarındaki sınırlamalar

Anoreksiya nevroza hastaları, belirli yiyecekleri reddedebilir, yemek porsiyonlarını aşırı derecede küçültebilir veya bazı yiyecek gruplarını tamamen keserek aşırı sınırlamalar getirebilirler. Kalori alımını kontrol etmek amacıyla detaylı bir şekilde hesaplamalar yapabilirler.

Aşırı egzersiz

Anoreksiya nevroza hastaları, kalori yakımını artırmak ve kilo vermeyi hızlandırmak amacıyla aşırı düzeyde egzersiz yapabilirler. Yorgunluk veya sakatlanma belirtileri gösterse bile egzersiz alışkanlıklarından vazgeçmeyebilirler.

Vücutta fiziksel değişiklikler

Anoreksiya nevroza hastalarında belirgin fiziksel değişiklikler gözlemlenebilir. Bunlar arasında ekstrem kilo kaybı, zayıflık, halsizlik, saç dökülmesi, cilt problemleri, tırnaklarda kırılma ve cinsel işlev bozuklukları yer alabilir.

Duygusal ve davranışsal belirtiler

Anoreksiya nevroza hastaları genellikle kendilerini sürekli kilo vermek veya zayıf olmak konusunda endişeli hissederler. Düşük özgüven, mükemmeliyetçilik, obsesif düşünceler, sosyal izolasyon, depresyon, anksiyete ve yemeyle ilgili yoğun suçluluk hissi gibi duygusal belirtiler de yaygın olarak görülür.

Anoreksiya Nevrozanın Neden Olduğu Hastalıklar

Anoreksiyanın neden olduğu tüm sağlık sorunlarının başında vitamin ve mineral eksikliği gelmektedir. Bu sebeple kişi kendi farkına varabiliyorsa besinlerden bu bileşenleri mutlaka almalıdır. Aksi takdirde durum git gide ciddileşerek birçok sağlık problemine yol açıyor.

Anoreksiyanın neden olduğu hastalıklar böbrek yetmezliği, kalp krizi, kısırlık, uykusuzluk, kemik erimesi, nefes darlığı, cilt hastalıkları, kabızlık, mide yanması ve çeşitli mide rahatsızlıklarıdır. Bu gibi birçok hastalığa neden olan anoreksiya nevrozanın bir an önce tedavi edilmesi gerekiyor.

Anoreksiya Nevroza Tanı Kriterleri

Anoreksiya nervoza DSM-5 kriterlerine göre hastalığın tanısı 5 farklı kritere göre yapılmaktadır. Bunlar vücut kitle endeksini normal sınırlarda tutmayı reddetme, zayıf olunmasına karşın şişman olduğunu düşünme, kilo alma ve şişmanlıktan aşırı korkma, daha önce düzenli olan adetlerin en az 3 ay kesilmiş olması, hastalığın kabul edilmemesi ve doktora başvurulmamasıdır.

Yukarıda saymış olduğumuz tanı kriterlerine göre hastalığın teşhisi yapılmaktadır. Bunun sonucunda da hastanın tedavisine başlanmaktadır. Ancak ilk olarak hastaya gerekli psikolojik desteklerin verilerek onun yanında olunması gerekiyor. Bu yüzden de aile ve yakınlara büyük görevler düşüyor.

Anoreksiya Nevroza Tedavisi

Anoreksiya nevroza, ciddi bir yeme bozukluğu olarak kabul edilir ve uygun tedavi gerektirir. Tedavi süreci, multidisipliner bir yaklaşımı içerir ve bireyin fiziksel, psikolojik ve sosyal iyilik halini desteklemeyi amaçlar. Anoreksiya nevroza tedavisi genellikle uzman bir sağlık ekibi tarafından yönetilir ve bireyin ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilir. İşte anoreksiya nevroza tedavisi için yaygın olarak kullanılan yöntemler:

Beslenme Rehabilitasyonu

Anoreksiya nevroza tedavisinin temel adımlarından biri, bireyin yeterli ve dengeli beslenmeyi yeniden öğrenmesini sağlamaktır. Beslenme uzmanları, bireye uygun bir beslenme planı oluşturarak kilo kazanma ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesi konusunda destek verirler. Tedavi sürecinde beslenme alışkanlıklarının yavaşça normalleştirilmesi hedeflenir.

Psikoterapi

Anoreksiya nevroza tedavisinde psikoterapi, bireyin düşünce, duygu ve davranışlarını anlamasına yardımcı olan önemli bir bileşendir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) en sık kullanılan terapi yaklaşımlarından biridir. Terapi süreci, anoreksiya nevrozanın altında yatan psikolojik faktörleri ele alır, beden imajıyla ilgili yanlış inançları sorgular ve olumsuz düşünceleri değiştirmeye odaklanır.

İlaç Tedavisi

Bazı durumlarda, anoreksiya nevroza tedavisinde ilaç tedavisi de kullanılabilir. Psikiyatristler, bireyin belirli semptomlarını yönetmek veya eşlik eden psikiyatrik durumları tedavi etmek için uygun ilaçları reçete edebilir. Antidepresanlar, anksiyolitikler ve antipsikotikler gibi ilaçlar kullanılabilir, ancak ilaç tedavisi her birey için kişiselleştirilir.

Aile Terapisi

Anoreksiya nevroza tedavisinde aile terapisi önemli bir rol oynar. Aile üyeleri, bireye destek olurken, hastalığı anlamak ve etkili bir şekilde iletişim kurmak konusunda da eğitim alır. Aile terapisi, aile içi ilişkileri güçlendirir, destek sağlar ve tedavi sürecini destekleyen bir ortam yaratır.

Anoreksiya nevroza semptomları nelerdir?

Anoreksiya nevrozanın bulguları kilo almaktan aşırı korkma, vücudunun görüntüsünden şikayetçi olma ve yemek yemenin sürekli kısıtlanmasıdır. Hastalık saymış olduğumuz semptomlarla kendisini göstermektedir.

Anoreksiya nevroza kimlerde görülür?

Bu rahatsızlık en çok ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde değişen güzellik algısı kişileri bu hastalığa itebilmektedir. Ayrıca erişkinlerde de görüldüğü olabilmektedir. Çoğu zaman hastalık 15-25 yaş arasındaki bireylerde görülmektedir.

Anoreksiya ve bulmia nervoza arasındaki fark nedir?

Anoreksiya hastalığı besin tüketiminin azaltılmasına denmektedir. Bulmia hastalığı ise aşırı yemek yedikten sonra yediklerini kusmayla ifade edilmektedir.

Anoreksiya nevroza ilerlerse ne olur?

Bu hastalık ortaya çıktığı zaman tedavi edilmezse hayat boyunca sürebilecek bir problem haline gelebilmektedir. Ayrıca rahatsızlık kemik erimesine, böbrek hasarına ve kalp hastalıklarına neden olabilir. Bunlar da kişinin ölümüne dahi sebebiyet verebilir.

Anoreksiya nevroza geçer mi?

Anoreksiya nervoza tedavi edilmeden kendi kendiliğine geçebilecek bir rahatsızlık değildir. Bu sebeple bu rahatsızlığa sahip olduğunuzu düşünüyorsanız bir an önce doktora başvurmalısınız.

Anoreksiya nevroza kilo verdirir mi?

Beslenme bozukluğuna yol açan bir psikolojik rahatsızlık olan anoreksiya nevroza, kişide aşırı kilo kaybına neden olmaktadır. Dolayısıyla bu hastalığın sağlıksız bir şekilde kilo vermeye yol açtığını söyleyebiliriz.

Anoreksiya hastaları bir günde kaç kalori alır?

Normal bir insan günde 1400-1800 kalori almaktadır. Ancak anoreksiya hastalarında bu sayı 600-800 kaloriye düşmektedir. Oldukça az yemek yiyen bu kişilerin kalori alımı da bu yüzden düşüktür.