Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi Hakkında Kısaca Bilgi

Atatürk İlke ve İnkılapları Nelerdir?

Türkiye Cumhuriyet Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından ortaya konulan ilkeler, inkılaplar doğrultusunda oluşturulmuştur. Kısaca belirtmek gerekirse Atatürk İlke ve İnkılapları bir bütündür. Ortaya atılan ve hayata geçirilen bu fikirler 1923 yılında temelleri atılan Türkiye Cumhuriyet’in temel yapı taşlarıdır.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün İlke ve İnkılapları oluşturmasında ki en büyük amacı; Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaş ve gelişmiş batı devletleri karşısında durabilmesidir.

Yukarıda da belirttiğimiz üzere Atatürk İlkelerinin oluşumu yine Atatürk İnkılaplarına bağlıdır. İşte, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bugüne etkili olan ve devletin temel yapı taşlarını oluşturan Atatürk İlke ve İnkılapları…

Atatürk İlkeleri – Atatürk İnkılapları

İçeriğimizin bu bölümünde Atatürk ilklerini verirken, bu ilkleri oluşturan inkılapları da aynı anda vermenin daha faydalı olacağını düşündük. Çünkü ortaya sunulan inkılaplar, kendi arasında bir nevi ilkeleri oluşturmaktadır. Bu sayede Atatürk İlke ve İnkılapları hakkında bilgi sahibi olurken, hangi inkılapları hangi ilkeleri oluşturduğunu da daha iyi anlayabiliriz.

Öncelikle belirtmemiz gerekir ki, Atatürk İlkeleri 6 farklı kola ayrılmaktadır. İşte, Atatürk'ün İlkleri ve İnkılapları;

1. Cumhuriyetçilik İlkesi

Atatürk İlkeleri arasında ilk sırada olmasının yanı sıra en önemlilerinden de bir tanesidir. Cumhuriyetçilik İlkesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda değiştirilemez, hatta değiştirilmesi teklif dahi edilemez maddeleri arasındadır. Cumhuriyet, tek bir kesim ya da grubu değil millete ait olan bir yönetim şeklidir. Halkın, kendisini yönetecek kişiyi hiçbir baskı altından kalmadan özgür iradesiyle seçme hakkı tanır. Bunun yanı sıra bireylerin aynı zamanda seçilebilme hakkını ortaya çıkarmıştır.

Cumhuriyetçilik İlkesi, Cumhuriyet’in ilelebet yaşatılmasını ve korunmasını amaçlamaktadır.

Cumhuriyet İlkesi Amacıyla Gerçekleştirilen Atatürk İnkılapları

• TBMMnin açılması (23 Nisan 1920)
• Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922)
• Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)
• Siyasal partilerin kurulması
• 1921 ve 1924 Anayasalarının hazırlanması
• Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması (5 Aralık 1934)
• Ordunun siyasetten ayrılması

2. Milliyetçilik İlkesi

Atatürk milliyetçiliği, Türkiye Cumhuriyeti vatanını seven ve onu kollayanların yanı sıra diğer ulusların toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı duyan bir ilkedir. Kendisini Türk olarak görmek ve Türk vatanını sevmek, başlı başına Atatürk milliyetçiliğidir. Atatürk Milliyetçiliği, içerisinde büyük bir hoşgörü barındıran ve tüm milletlerin bağımsızlığına saygı duyan bir anlayışa sahiptir.

Milliyetçilik İlkesi Amacıyla Gerçekleştirilen Atatürk İnkılapları

• Yeni Türk Devletinin kurulması
• Türk Tarih Kurumunun kurulması
• Türk Dil Kurumunun kurulması
• İzmir İktisat Kongresinin toplanması
• Milli bir Türk devletinin kurulması
• TBMM’nin açılması
• Kapitülasyonların kaldırılması
• Kabotaj Kanununun çıkarılması
• Yeni Türk harflerinin kabul edilmesi
• Okullarda derslerin Türkçe okutulması
• Yabancıların kurduğu bazı işletmelerin millileştirilmesi
• Türk Parasını Koruma Kanununun çıkarılması

3. Laiklik İlkesi

Laiklik , kelime anlamı olarak din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır. Atatürk İlkleri arasında yer alan Laiklik ilkesi, bireylerin din, ibadet ve vicdan özgürlüğünün sağlanmasını ifade etmektedir. Bunun yanı sıra, devleti oluşturan düzenin ve kurallarının dine değil de bilime, akla dayandırılmasıdır. Burada dine bir kısıtlama söz konusu değildir. Tam tersine, bireyin din özgürlüğünü yaşaması amaçlanmaktadır. Aynı zamanda Laiklik, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Laiklik değiştirilmez maddeler arasındadır. Bu sayede vatandaşların din ve ibadet özgürlükleri garanti altına alınmıştır.

Laiklik İlkesi Amacıyla Gerçekleştirilen Atatürk İnkılapları

• Saltanatın kaldırılması
• Cumhuriyetin ilanı
• Halifeliğin kaldırılması
• Şeriye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması
• Tevhid-i Tedrisat kanunu
• Tekke ,zaviye ve türbelerin kapatılması
• Medeni Kanunun kabulü
• Şapka inkılabının yapılması
• 1924 Anayasasından Devletin dini İslamdır maddesinin çıkarılması.
• 1924 Anayasasına laiklik ilkesinin girmesi
• Milletvekillerinin yemin şeklinin değiştirilmesi
• Maarif Teşkilatı hakkındaki kanunun kabulü
• Medreselerin kapatılması
• Kılık Kıyafet Kanununun kabulü (Peçe ve Çarşaf giyilmesinin yasaklanması)

4. Halkçılık İlkesi

Halkçılık ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kalkınmada, yönetimde, ulus ve devlet imkanlarının vatandaşlar üzerinde kullanılmasını amaç edinmektedir. Kısaca belirtmek gerekirse, ülke sınırları içerisinde yaşayan farklı sosyal grupların refahını artırma amacını gütmektedir. Halkçılık, bütün millet bireylerinin birbiri karşısında eşit olması gerçeğine dayanır. Halk eşitliği ön plan tutulmaktadır. Milliyetçilik ve Cumhuriyetçilik ilkesi, bir nevi Halkçılık ilkesini ortaya çıkarmıştır.

Halkçılık İlkesi Amacıyla Gerçekleştirilen Atatürk İnkılapları

• Cumhuriyetin İlanı
• Kılık-Kıyafet Kanununun Kabulü
• Aşar Vergisinin kaldırılması
• Medeni Kanunun kabulü
• Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi
• Soyadı kanunu
• Yeni Türk Harflerinin Kabulü
• İlköğretimin zorunlu hale getirilmesi
• Millet mekteplerinin açılması
• Sosyal hizmet kurumları ve sağlık örgütlerinin kurulması (Çocuk Esirgeme Kurumunun açılması, devlet hastanelerinin açılması, dispanserlerin açılması, Kızılayın güçlendirilmesi)
• Devlet Demir Yollarının kurulması

5. İnkılapçılık İlkesi

İnkılapçılık ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin çağın yeniliklerini toplumun faydasına olacak şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla ortaya çıkarılmıştır. Atatürk, bu ilke sayesinde çağı bitmiş ve tükenmiş kurumları kapatıp, yerine Türk Devleti’ni ileriye taşıyacak kurumları açmasını sağlamıştır. İnkılapçılık bir nevi, modernleşmeyi esas almaktadır. Atatürk’e göre, Türk Milleti, her daim kendisini yenilemelidir ve çağa ayak uydurmalıdır. Bu yüzden İnkılapçılık ilkesini çıkarmıştır.

İnkılapçılık İlkesi Amacıyla Gerçekleştirilen Atatürk İnkılapları

• Şapka Kanununun çıkarılması
• Kılık-Kıyafette yapılan değişiklikler
• Latin Alfabesinin kabulü
• Latin Rakamlarının kabulü
• Takvim, saat, ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesi
• Hafta tatilinin Cuma gününden Pazar gününe alınması

6. Devletçilik İlkesi

Devletçilik ilkesinin amacı, ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda kalkınmasını sağlamak amacıyla oluşturulan bir ekonomi politikasıdır. Devletçilik ilkesi sayesinde, hem devlet kurumları hem de özel sektör, topyekün bir kalkınması mücadelesi vermek amaçlanır. Ekonomik kalkınma, yatırım, üretim, kalkınma planı ve sermaye gibi genel kalkınma kavramları Devletçilik ilkesi ile alakalıdır.

Devletçilik İlkesi Amacıyla Gerçekleştirilen Atatürk İnkılapları

• Birinci ve ikinci Beş Yıllık Kalkınma Planlarının hazırlanması ve uygulamaya konulması
• Etibankın kurulması
• Denizbankın kurulması
• Sümerbankın kurulması
• Milli Koruma Kanununun çıkarılması
• Özel girişimcilere ait kurumların millileştirilmesi

Önerilen İçerik: Mustafa Kemal Atatürk'ün En Güzel Sözleri