Ayak Burkulması Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Ayak Burkulması Nedir?

Ayak burkulması ayak ile bacağı birbirine bağlayan dokuların, ani ve ters hareketlerle bir anda gerilmesi, zedelenmesi veya hasar alması durumudur. Daha çok spor yaparken yaşanan bir olaydır. Burkulma sırasında ve sonrasında çok şiddetli ağrılar hissedilebilir. Genelde ayak bileğinin dış tarafındaki bağlar etkilenir.

Ayağı kemiği ile bacak kemiği arasında ligament denilen dokular bulunur. Bu dokular sayesinde ayak ve bacak birbirine bağlanır ve senkronize hareket eder. Belli bir yere kadar hareket edebilen ligament bağlar, ani hareketler ve dönmelerle fazla zorlanırsa zedelenebilir hatta yırtılabilir. Bu olaya ayak burkulması denir.

Düşme, itilme, olağanüstü bir hareket sonucunda burkulan yer şişer, çoğu defa burkulan bölgede bir iki saat içinde su toplanır. Kanama olursa, bu bölge morarır. Bu morartı zamanla renk değiştirerek dağılır. Eklemlerin aşırı zorlanması ve eklem yüzlerinin birbiri üzerine baskı burkulmayı daha da ağırlaşabilir, hatta kemik kopması bile olabilir.

Şiddetli burkulmalardan sonra eklemde gevşeme ve kaslarda zayıflık olabilir. Bundan dolayı aynı yerden tekrar burkulmalar yaşanabilir.

Ayak Burkulması Neden Olur?

Ayak bileği burkulmasının en büyük nedeni ani yapılan hareketlerdir. Ayak bileğinin döneceği şekilde yere ters basma, düşme, çarpma, zorlanma ve kazalar gibi ayak bileğinin zorlanacağı durumlarda burkulmalar yaşanabilir. Bu burkulmalar geçici ve hafif de olabildiği gibi ciddi yaralanmalara da sebebiyet verebilir.

Genelde zıplama ve koşma gibi aktivitelerin çok olduğu sporlarda burkulmalar sıklıkla görülür. Bazı spor dallarında burkulma riskini azaltmak için özel ayakkabılar da bulunur. Ama çoğu zaman ayak bileğini tamamen korumak mümkün olmaz. 

Yapılan spora göre ayakkabı seçilmemesi, düzgün olmayan zeminde spor yapmak ya da koşmak, topuklu ve rahatsız ayakkabılar giymek, kontrolsüz ve ani hareketlerde bulunmak ayak burkulmasının risklerini artırabilmektedir.

Ayak Burkulması Belirtileri Nelerdir?

Ayak burkulması belirtileri arasında ayak bileğinde şişme, morarma, ayağın üzerine basamama, hareket kısıtlılığı, ayak bileğinde gevşeme ya da sertlik, bileğe dokunulunca hissedilen hassasiyet bulunur. Bu belirtiler görüldüğünde ayak bileği çok fazla oynatılmamalı ve kısa sürede doktora başvurulmalıdır.

Ayak burkulması belirtileri sıklıkla kırık ve çatlaklarla da karıştırılabilir. Bu sebeple diğer sakatlanma risklerini de unutmadan hareket etmek gereklidir. Uzman doktorlar muayene ile ayaktaki sorunu belirleyebilir.

Ayak Burkulması Teşhisi Nasıl Yapılır?

Ayak burkulması teşhisi için fiziki muayenenin ardından röntgen, MR, tomografi ve ultrason gibi görüntüleme cihazlarından faydalanılır. Bu cihazlarla ayak kemiğini bileğe bağlayan dokular net şekilde görülür. Dokudaki hasar, kopma ve yırtılma gibi durumların teşhisi yapılabilir. Veriler ışığında hasta için bir tedavi planı oluşturulur.

Görüntüleme cihazları ayakta burkulma dışında çatlak ya da kırık oluşup oluşmadığını belirlemek için de kullanılır. Eğer bir kırık varsa buna göre hareket etmek önemlidir.

Ayak Burkulması Nasıl Tedavi Edilir?

Ayak bileği burkulması tedavisinde ağrı kesici kremler, koltuk altı değnekleri ve bandajlar kullanılır. Bandajlarla ayak bileğinin hareket etmesi engellenir, değneklerle ayak bileğinin yorulmaması hedeflenir. Ayak bileği bir süre dinlendikten sonra hareket kabiliyetini artırmak için bazı egzersizler uygulanır. 

Basit burkulmalarda birkaç gün dinlenme, sıcak, ılık pansumanlar tedavi için yeterlidir. Eklem içindeki su kendiliğinden çekilir, şiş iner, hareketlerde ağrı kalmaz. Bazen geçmeyen ödemler için soğuk kompresler de gerekebilir. Eklem şişliğinin dağılması için hafif hareketler, sıcak banyo, sıcak hava, masaj yapmak da faydalıdır.

Şiddetli ayak burkulması yaşayan kişiler uzun bir süre bileklerinde hassasiyet hissedebilir. Ayrıca bilek artık burkulmaya daha yatkın hale gelebilir ve burkulmalar tekrarlanabilir.

Ayak burkulması kaç günde geçer?

Ayak bileği burkulması iyileşme süresi 1 hafta ile 8 hafta arasında değişmektedir. Bazı şiddetli burkulmalarda bu süre daha da uzayabilir. Hafif burkulmalar genelde 1 haftada geçmektedir. Orta ve şiddetli burkulmaların iyileşme süresi tedaviye ve hastanın tedaviye uymasına göre farklılık gösterebilir.

Ayak burkulması ödem tedavisi nasıl yapılır?

Burkulma sonrası geçmeyen şişlik ve ödem tedavisi soğuk kompreslerle uygulanabilir. Soğuk torba ya da beze sarılmış bu küplerinin burulmanın yaşandığı yere konulması gerekir. Bu sayede ayakta toplanan ödem ve sıvı dağılabilmektedir. Ayak bileğini vücuttan yüksekte tutmak da ödemi azaltabilir. Sıcak banyo ve hafif masaj hareketleri de şişliği giderebilmektedir.

Ayak burkulmasına hangi krem iyi gelir?

Ayak burkulmasında ısıtıcı ve ödem dağıtıcı kremler kullanılır. Ancak birçok evde bulunan ve herhangi bir hastalık için kullanılan kremler kesinlikle burkulma tedavisinde kullanılmamalıdır. Bu kremler ağrıyı ve ödemi artırabilir ve tedaviyi daha da zorlaştırabilir. Doktorun önerdiği kremlerin kullanılması daha sağlıklı olacaktır.

Ayak burkulmasında yapılması gerekenler nelerdir?

Ayak burkulmasında ayağın hareket ettirilmemesi ve burkulan ayağın üzerine basılmaması gerekmektedir. Çünkü burkulma kırık ve çatlaklarla da karıştırılabilir, fazla hareket etmek sakatlığı daha da artırabilir. Ağrısı geçmeyen şiddetli bir burkulma yaşandıysa doktora başvurmak önemlidir.

Ayak burkulmasında kırık nasıl anlaşılır?

Ayak burkulması ve kırılması belirtileri hemen hemen benzerlik gösterir. Bu sebeple kişi ayağının kırılıp kırılmadığını kendi başına anlayamaz. Eğer şüphe edilen bir durum varsa uzman doktorlara başvurmak gereklidir. Yapılan test ve görüntüleme işlemlerinin arından kemiğin ve dokuların yapısı ortaya çıkar. Burada kırık olup olmadığı anlaşılır.

Ayak burkulması ne zaman tehlikeli?

Ayak burkulması genelde geçicidir ve herkesin başına gelebilir. Ancak ağrılar birkaç gün geçmesine rağmen düzelmiyorsa, ayakta su toplama ve morarma görüldüyse ve ayağın üzerine basılamıyorsa durum ciddi olabilir. Ayağı daha fazla zorlamadan hastaneye gitmek ve durumun boyutunu öğrenmek gereklidir.