Bağırsaklar Nasıl Sağlıklı Olur? Görevleri ve Hastalıkları

Vücudumuzun en önemli organlarından birisi olan bağırsaklar, sindirim sistemimizin en önemli parçasıdır. Gıdalardan besinlerin çıkarımı ve emiliminden sorumlu olan bağırsaklar, düzgün çalışmadığı takdirde birçok probleme sebebiyet verebilmektedir. Bu içeriğimizde bağırsakların bölümlerinden, yapısından, görevlerinden, sağlığından ve hastalıklarından bahsettik.

İşte bağırsak hakkında bilinmesi gereken her şey...

Bağırsak Bölümleri

Bağırsaklarımız kendinden çok söz ettirmese de vücudumuzun işleyişinde önemli rol oynayan organlarımızdandır. Mideden anüse kadar olan bölümde konumlanan bağırsak iki ana kısımdan oluşurken bu iki kısmın kendi içinde de ayrıca bölümleri bulunmaktadır.

Geniş ve kese görünümlü olan kalın bağırsakta rektum, kolon ve çekum bölgeleri bulunmaktadır. Dar ve kıvrımlı olan ince bağırsak ise duodenum, jejunum ve ileum bölgelerinden oluşmaktadır.

Bağırsağın Yapısı

İki farklı yapıda karşımıza çıkan bağırsak uzunluk ve görünüm olarak da farklılık göstermektedir. İnce bağırsağın tam uzunluğu yaklaşık 5-6 metre arasında değişmektedir. Bu uzunluk mideden başlayan ilk parça olan onikiparmak bağırsağında 30 cm, ikinci parçadaki uzunluk 2 metre ve üçüncü parçada ise 3 metre civarında olmaktadır.

Kalın bağırsağın genel uzunluğu ise yaklaşık 1,5 metre civarındadır. Bu kısımda ilk bölüm çekum olurken, geniş bir keseden oluşmuş ve uç kenarında solucana benzer bir çıkıntı ile apandisi oluşturmaktadır. Rektuma kadar olan bölme dört parçalıdır.

Çıkan kolon, transvers kolon, inen kolon ve sigmoid kolon bu parçalı bölümlerdir. Kalın bağırsaktaki bir diğer bölüm anüs kanalına açılan 13 cm'lik boru şeklinde bir bölgedir. En kısa ve son kısım ise 2,5 cm'lik anüs kanalıdır.

Bağırsağın Görevleri

Bağırsak vücuda alınan besinlerin çıkarımından ve emiliminden sorumlu organımızdır. Besinlerin mideye ulaşması ile büyük oranda gıda molekülleri parçalanmış olur. Parçalanan besinler bağırsağa ulaştıklarında bu besinlerin emilimi sağlayıp kana karışması sağlanır.

İnce bağırsak uzun ve kıvrımlı yapısı ile bu besinleri kendi kanalından geçirirken difüzyonu ve bağırsak emilimi için uygun olan yüzey alanını arttırarak işlevin devamına yardımcı olur.

Kalın bağırsak ve kolon bünyesinde birkaç çeşit bakteri tipi bulundurmaktadır. Bu bakteriler yararlı bakteri olarak bilinmesinin yanı sıra vücudun kendi kendine yok edemeyeceği molekülleri yok etme adına da bir görev üstlenmişlerdir.

Bakterilerin birçoğumuz tarafından bilinmeyen bir başka görevi de vücuttaki gaz üretimini sağlamalarıdır. Bir başka deyişle vücuttaki gaz birikiminin sebebi bakterilerdir. Kalın bağırsak ince bağırsağa göre kalın bir yapıya sahip olduğu için kuru dışkı da bu bölgede meydana gelir.

Kalın bağırsaklar yararlı maddeleri azalmış olan besin posasının suyunu ve inorganik tuzlarını emme görevini üstlenmektedir. İşe yaramayan posa ise bu noktada rektumdan geçerek anüsten dışarı atılmaktadır.

Bağırsak Nasıl Sağlıklı Olur?

Genel bağırsak sağlığı için spor, ilaç ya da benzeri uygulamalara gerek yoktur. Hastalığa yakalanmama ya da iyileşmesi sürecinde doğru ve düzenli beslenme yeterlidir. Günde 2 litre civarında su tüketmeli, bir kase yoğurt yemeli, posa bakımından zengin yiyecekleri tüketmeli ve öğünlerinizi parça parça yemelisiniz. Bu önerileri uyguladığınız takdirde bağırsak sağlığınızın olması gereken seviyede kalmasını sağlayabilirsiniz.

Birçok enfeksiyon ve hastalığın bağırsak yolu ile vücuda karıştığı ve önemli hasarlara yol açtığı düşünülürse sağlıklı yaşamanın temel unsurlarından biri de bağırsaklarımıza iyi bakmak olmalıdır.

İnsanlar genelde birçok besini aynı anda tüketir ancak beslenme anında ayrıştırılmaz. Örneğin unlu ya da yağlı besinlerin yanında şeker ve proteinli gıdalar aynı anda tüketildiğinde sindirim sistemimizde bu besinler birbirine karıştırılarak öğütür.

Sindirim sistemimiz her ne kadar bu besinleri ayrıştırmaya çalışsa da bütünü ile bu işlevi yerine getiremez. Tabi sonraki adımda besinler bağırsaklara tam olarak sindirilmeden taşınmış olur. Başkalaşımını tamamlayamayan besinler bağırsakta olması gereken işleme tabi tutulamaz ve emilim eksik meydana gelir.

Bağırsak Hastalıkları

Bağırsağa bağlı birçok hastalık türü vardır. Mide ile anüs arasına konumlandırılmış bağırsaklarımızda oluşan bu rahatsızlıklar arasında kabızlık, ishal, çölyak hastalığı ve iltihaba bağlı hastalıklar bulunmaktadır.

Kabızlık

Her bireyin günde 1 veya 2 defa dışkılama yapması gerekir. Bu normal seyrinde olan bir bağırsağın rutin görevlerindendir. Bir takım yeme alışkanlıkları ile bu rakam hafta 3-4 defaya kadar normal kabul edilebilir. Ancak bu rakam haftada 1 veya 2'ye düşmüşse burada kabızlıktan bahsedilebilir.

Kabızlık bir hastalığa bağlı ya da nedensiz olarak bağırsak fonksiyonlarının yavaş çalışması sebebiyle ortaya çıkabilir. Hastalığa bağlı olan türlerde genelde şeker, nörolojik rahatsızlıklar, ilaçlar ve lifsiz yiyeceklerin tüketimi bu sonucu doğurmaktadır. Yapılan bir araştırma sonucunda depresyonun da kabızlığı tetiklediği yönünde görüşler bildirilmiştir.

İshal

İshal dışkılamanın sulu ve hızlı gerçekleşen halidir. İshalin sebepleri arasında bağırsakta emilemeyen maddeler, hormon bozuklukları, parazitler ve gıdaların yeterince sindirilememesi gösterilmektedir.

İshallerin sebebini dışkı tahlili ya da endoskopik yöntem ile bulmak mümkündür. Örneğin akut olan bir hasta genelde parazit kaynaklı bir rahatsızlık yaşıyordur ve bu dışkı tahlili ile görülebilir. Bu tip tedaviler ise genelde antibiyotik kullanılarak yapılmaktadır.

Çölyak Hastalığı

Çölyak hastalığının tam açıklaması bağırsaklardaki emilim bozuklukları olarak geçmektedir. Küçük yaşlarda ya da 30’lu yaşlarda ortaya çıkabilir. Glutene karşı oluşan duyarlılık sonrası ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Bu hastalıkta gluten içeren besinlerden uzak durmak gerekir. Tüketildiği takdirde birkaç saat sonra karın ağrısı, şişkinlik, halsizlik ve ishal gibi tepkimeler ortaya çıkabilir.

Çölyak hastalığının tedavi şekli de medikal ve beslenme üzerinedir. Endoskopik yöntemler ile teşhis konulabilen bu hastalığa yakalanmamak için gluten ihtiva eden besinlerden kaçınmak gerekir.

İltihaba Bağlı Bağırsak Hastalıkları

İltihaba bağlı bağırsak hastalıkları, sindirim sistemi kanalının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durumu Crohn ve Ülseratif Kolit olarak ikiye ayırabiliriz. Hastalık genelde 20-40’lı yaşlar arasında baş gösterir fakat 55-65 yaşları arasında da görülebilir. Bu iki hastalık da alevlenme ve mayınlama şeklinde meydana gelir. Bir süreç ateşli ve sancılı geçerken bir sonraki süreç sorun yokmuş gibi geçebilir.

Ülseratif kolit sadece kalın bağırsağı ve rektumu himayesine alır ve bu bölgede etkili olur. Ancak hastaların çoğunda sadece rektum bölgesinde etkinlik görülmektedir. Kalın bağırsağın tamamının etkilenmesi ancak %10’luk dilimde meydana gelmektedir. Crohn hastalığı ise ağırdan anüse kadar sindirim kanalının herhangi bir kısmını etkisi altına alabilir. Genelde ince bağırsaklar ve anüs çevresi bu hastalıktan etkilenir.

İltihaba bağlı bağırsak hastalıklarında görülebilecek belirtiler arasında kanlı ishal, dışkıda sümük benzeri akıntı görülmesi, sıklıkla tuvalete gitme isteği, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı ve kansızlık yer alıyor.

İltihabik bağırsak hastalıkları iki şekilde tedavi edilir. Bunlar ilaç tedavisi ve cerrahi klinik operasyonlardır. İlaç tedavisinde iltihabın kurutulması ve bağırsak fonksiyonlarının düzene girdirilmesi amaçlanır. Cerrahi tedavide ise hastalığın kontrol altına alınması ya da giderilmesi için ameliyat gibi klinik yöntemler kullanılır.

Bağırsaklarda bir problem olduğu nasıl anlaşılır?

Bağırsaklarda bir problem olduğu ortaya çıkan belirtiler sayesinde anlaşılmaktadır. Bu belirtiler arasında ishal, kabızlık, şişkinlik ve mide bulantısı en çok karşılaşılanlardır. Ayrıca gaitada kan görmek, kilo kaybı ve yüksek ateş de bağırsaklarda bir problem olduğunu haber vermektedir.

Bağırsak ağrısı nerelere vurur?

Bağırsaklarda yaşanan herhangi bir problem vücudumuza direk etki etmektedir. Bu problemler mideye, bele veya sırta vurabilir. Bu bölgelerin acımasına sebebiyet veren bağırsak ağrısı, katlanılması zor durumlar oluşturabilir.

Bağırsak sorunları nelerdir?

Bağırsaklarda oluşan birçok hastalık ve rahatsızlık olunuyor. En çok karşılaşılan bağırsak sorunları kolon ve rektum polipleri, ülseratif kolit, Crohn hastalığı, gaz, stoma, irritabl bağırsak sendromu, divertiküler hastalık ve bağırsak tıkanmasıdır.

Bağırsakları boşaltmak için evde ne yapılabilir?

Bağırsaklarınızı boşaltmak için evde de yapabileceğiniz elma sirkesi ve bal karışımını öneriyoruz. Bu iki gıdayı karıştırarak macun kıvamına getirin. Dolapta muhafaza edebileceğiniz bu karışımdan her sabah 1 kaşık tüketin. Bu sayede bağırsaklarınızı kolay bir şekilde temizleyebilirsiniz.

En sık görülen bağırsak problemleri nelerdir?

Gün geçtikçe daha fazla kişi bağırsaklarında problem yaşamaktadır. Bu problemler arasında en sık karşılaşılanları ise bağırsak tıkanması, divertiküler hastalık, huzursuz bağırsak sendromu, Stoma, gaz, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, kolon ve rektum polipleridir.

Bağırsakta iltihap olduğu nasıl anlaşılır?

Bağırsak enfeksiyonunu gösteren belirtiler ani başlayan sulu ishal, karın ağrısı, kramp, bulantı ve kusmadır. Kendinizde bu belirtileri görüyorsanız bağırsaklarınızda iltihap oluşumundan şüphelenebilirsiniz.