Buerger Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Buerger Hastalığı Nedir?

Tromboanjiitis Obliterans bir diğer adıyla buerger hastalığı, bir çeşit vaskülit ve periferik damar hastalığıdır. Damarların tıkanması ve hasar alması sonucu el ve ayaklarda yara, kangren ve doku kaybı oluşmasıyla ortaya çıkar. Genelde atardamarı etkileyen hastalık, toplardamarda da görülebilir.

Buerger hastalığı, genellikle 20-50 yaş aralığında görülmektedir. Sigara bağımlıları bu hastalığın risk grubunu oluştururlar. El ve ayak damarlarının iltihabi pıhtı ile tıkanması sonucunda kan akımı azalarak şiddetli ağrılara neden olur. Bu ağrıların yanı sıra ağrılı açık yaralar oluşurken kangren riskinde de artış gözlemlenir. Özellikle ayaklarda oluşan bu yaralar hastaların yaklaşık %70’inde gözlemlenir.

Tedavi edilmeyen buerger hastalığında şiddetli ağrı veya kangren nedeniyle uzuvların kesilmesi söz konusu olabilir. Bu nedenle buerger hastalığının bir an önce tedavi edilmesi önerilmektedir.

Buerger Hastalığı Neden Olur?

Buerger hastalığının oluşumunda temel faktör sigara kullanımı olarak belirtilmektedir. Buerger hastalarının büyük çoğunluğunun sigara tiryakisi olduğu ifade edilmektedir. Bu nedenle buerger hastalarının sigara tüketiminden kaçınmaları önerilmektedir. Bazı görüşlere göre ise hastalık genetik yatkınlık nedeniyle oluşmaktadır.

Bazı genetik bozukluklarda bağışıklık sistemi sağlıklı dokulara da zarar verebilir. Bu anormal tepkiden dolayı da buerger hastalığı gibi çeşitli vaskülit hastalıklar ortaya çıkabilmektedir.

Soğuk havadan travmalara kadar birçok unsurun etkili rol oynadığı buerger hastalığının bilimsel nedeni henüz kesin olarak bilinmemektedir. Soğuk hava ve travmaların (çarpma, vurma, kaza vs.) yanı sıra kalsiyum ve kolin metabolizması bozuklukları buerger hastalığı nedenleri arasında sıralanmaktadır.

Buerger Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Buerger hastalığı belirtileri arasında el ve ayakta ağrı, bu ağrıların giderek şiddetlenmesi, cilt renginin kırmızı, mavi ya da soluk görünmesi, el ve ayakta üşüme, uyuşma ve karıncalanma hissi, etkilenen uzuvlarda açık yaralar, iltihaplanma ve kangrenler görülür. Çok ileri vakalarda uzuv kaybı görülebilir.

Her hastalıkta olduğu gibi buerger hastalığında da erken teşhis büyük önem taşımaktadır. Belirtiler aniden ortaya çıkabileceği gibi sinsi olarak da ilerleme gösterebilir. Hafif seyreden buerger hastalığı ortalama olarak 1-2 yıl içinde belirti gösterirken; hızlı ilerleyen buerger hastalıklarında 1-2 ay içinde belirtiler ortaya çıkmaktadır.

Buerger hastalığı yürüme veya el işi gerektiren uygulamalar sırasında el ve ayakta ağrıya neden olurken bu ağrılar dinlenme ile hafiflemektedir. Çoğu kez klasik ağrı kesiciler fayda göstermez. İlerleyen zamanlarda ağrılı ve açık yaralar gözlemlenirken kangren oluşumu da söz konusu olabilir.

Belirtiler öncelikle bir veya iki bacakta hissedilen soğukluk hissi ile başlar. Parmaklar, ayağın üst bölümü, topuk ve baldırlarda hissedilen sızılar daha sonra şiddetli ağrılara dönüşür. Tırnak kesme, ayakkabı vurması veya çarpma gibi günlük hayatta sıkça karşılaşılan basit yaralar buerger hastalığında iyileşmemekle birlikte ağrıların daha da artmasına neden olur.

Buerger Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Her hastalıkta olduğu gibi buerger hastalığında da erken teşhis oldukça önemlidir. Hastalığın seyrinin kontrol altına alınması ve ilerlemesinin önlenmesi açısından erkenden tedaviye başlanması gerekmektedir. Ayakta soğukluk, ayak renginde değişiklik, yürürken hissedilen ağrı ve sızı gibi belirtilerin gözlemlenmesi durumunda bir an önce doktora başvurulmalıdır.

Buerger hastalığının tedavisinde ilaçlar, kan akışını hızlandıran yöntemler, bypass ve cerrahi işlemler kullanılır. Hangi tedavi yönteminin seçileceği hastalığın ilerleme durumu ve ciddiyetine göre değişiklik gösterir. Hafif vakalarda ilaç tedavisi işe yarayabilir. Bununla birlikte kişi sigara kullanıyorsa bu alışkanlığını bırakması şarttır.

İlaç tedavisinde kan akışının iyileşmesi ve damarların açılması sağlanır. Böylece doku ve uzuvlara yeniden kan akışı olur, ancak çok hasar gören ölü dokular varsa bunlar geri düzelmez. Hiperbarik oksijen tedavisi de buerger hastalığı için kullanılabilir. Lokal kan akışı hızlandıran bu tedavi ile dokulara daha fazla kan ve oksijen taşınması sağlanır.

Eğer ilaç tedavileri yeterli olmazsa etkilenen damarların açılması için bypass uygulanabilir. Ancak hastalık çok ciddi boyutlara ulaştıysa etkilenen bölgenin ampüte edilmesi gereklidir. Çünkü ölen ve kangren olan dokular alınmazsa hasar yayılabilir ve daha büyük doku kayıplarına sebebiyet verebilir.

Buerger hastalığı kimlerde görülür?

Buerger hastalığı 25 ile 40 yaş arasındaki özellikle de sigara içen kişilerde görülmektedir. Yoğun sigara kullanımı bu hastalığın riskini fazlasıyla artırmaktadır. Erkeklerde daha fazla görülen hastalığa Türkiye'de sıklıkla rastlanmaktadır. Kadınlar tüm vakaların yalnızca yüzde 2'sini oluşturur. Bu durumun nedeni erkeklerin daha fazla sigara kullanmasına bağlanabilir.

Buerger hastalığı kadınlarda görülür mü?

Buerger hastalığı daha çok erkeklerde görülse de kadınlarda da görülebilmektedir. Özellikle çok sigara içen ya da sigara içilen ortamlarda fazla kalan kadınlar da bu hastalığa yakalanabilir. Sadece sigara değil farklı nedenlerden dolayı da bu hastalık ortaya çıkabilmektedir. Son yıllarda kadın vakaların sayısı da artmaktadır.

Buerger hastalığı hangi damarları tutar?

Buerger hastalığı el ve ayaklardan geçen küçük damarlarda meydana gelir. Bu damarlardaki iltihap ve tıkanma yüzünden parmak uçları, el ve ayaklara yeterli miktarda kan gitmeyebilir. Bu durum ağrılara, cilt renginin değişmesine ve kangren gibi ciddi sorunlara neden olabilir.

Buerger hastalığı iyileşme süresi ne kadardır?

Buerger hastalığı bazı durumlarda geçici olarak ortaya çıkabilir. Bu hafif seyirli rahatsızlık sigara kullanımını bıraktıktan birkaç hafta sonra iyileşme gösterebilir. Ancak bazı durumlarda buerger hastalığı kalıcı ve kronik bir hal alabilir. Bu tipte seyreden hastalıkta tedavilerle birlikte iyileşme yıllar sürebilir.

Buerger hastalığı iyileşir mi?

Buerger hastalığı eğer başlangıç aşamasındaysa iyileşme gösterebilir. Bunun için erken tedavi ve tanı önemlidir. Ayrıca hastanın da doktorun önerilerine uyması gerekir. Ancak hastalık çok ilerlemişse ve doku ölümleri yaşanmışsa bunun geri dönüşü olmaz. Dokular yeniden canlanamaz ve kalıcı uzuv kayıpları yaşanabilir.

Buerger hastalığı için hangi doktora gidilir?

Buerger hastalığı bir damar hastalığı olduğu için bu hastalığa sahip olanların hastanelerin kalp ve damar cerrahisi bölümlerine başvurmaları gerekir. Uzman doktorlar hastalığın etki ettiği damarları inceleyerek durumun ciddiyetini belirler ve buna göre bir tedavi planı oluşturur.