Çocuklarda Okul Stresi Neden Olur ve Nasıl Başa Çıkılır?

Çocuklarda Okul Stresi Nedir?

Çocukların okul döneminde yaşadığı stres, başarı beklentileri, sosyal ilişkiler, sınavlar ve diğer okul ile ilgili kaygılar gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Bu stres, çocuğun dikkatini dağıtabilir, motivasyonunu azaltabilir, huzursuzluk, uyku bozukluğu, düşük benlik saygısı gibi fiziksel ve duygusal sorunlara yol açabilir. Ebeveynler ve okul yöneticileri, çocukların stresini azaltmak için destek verebilir, çocuğun zihinsel sağlığını koruyacak stratejiler öğretebilirler.

Ailesine bağlı ve evde vakit geçirmeyi seven çocuklarda daha sık görülen okul fobisi ve stresi, genellikle anne ve babadan ayrılmak istememenin sonucunda meydana gelmektedir. Okul stresine neden olan bir diğer faktör ise çocuğun okulda başarısız olma korkusudur.

Bu korku, çocuğun okula karşı bakış açısını olumsuz yönde etkilemekte ve okula karşı bir korku ve stres beslemesine neden olmaktadır.

Çocuklarda Okul Stresi Neden Olur?

Okul öncesinde herhangi bir korku veya travma yaşamış çocuklar okula gitmekten kaçınırlar. Geçmişte yaşadıkları korku ve travma nedeniyle okulda kendilerini güvensiz hissederler.

Çocukların okula karşı isteksiz olmalarının bir diğer nedeni ise arkadaş ilişkilerinin çok iyi olmamasıdır. Çok fazla arkadaşı olmayan, arkadaş edinmekten kaçınan çocuklar okula gitmeme konusunda ısrarcı olmaktadırlar.

Okul stresi taşıyan çocuklar genellikle okulda bulundukları saatler içinde anne veya babasının da onlarla birlikte olmasını isterler. Anne veya babasının gitmesi durumunda ağlama krizine girerler ve kesinlikle okulda kalmayı kabul etmezler. Derse odaklanmakta güçlük çeken bu çocuklar öğretmeninin anlattıklarına adapte olamazlar.

Özellikle hiperaktif çocuklar için oldukça zor olan okula adaptasyon süreci, ebeveynlerin adeta korkulu rüyasıdır. Okul öncesinde istedikleri saatte uyuyup uyanmaya alışmış, sokakta veya evde istediği oyunu oynayarak serbest yaşamaya alışmışlardır.

Okul döneminin başlaması ile birlikte uzun süre ders dinleme ve aynı ortamda bulunmakta zorluk çekerler. Bu durumda okul onlar için korkulu bir rüya haline gelir.

Okul Stresinin Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Okul stresi, çocuklar üzerinde hem fiziksel hem de zihinsel sağlıklarını etkileyen önemli bir etkiye sahip olabilir. Çocuklar bunalmış ve stresli hissettiklerinde, öğrenme, okulda iyi performans gösterme ve başkalarıyla sağlıklı ilişkiler geliştirme becerilerine müdahale edebilir.

Okul stresi yaşayan çocuklar baş ağrısı, karın ağrısı veya diğer fiziksel belirtilerden şikayet edebilir. Ayrıca yorgunluk, uyku sorunları ve iştahta değişiklikler yaşayabilirler.

Duygusal bir etki oluşturarak endişeli, sinirli veya depresif hissetmelerine neden olabilir. Çocuklar, akademik performanslarını etkileyebilecek düşük benlik saygısı ve motivasyon eksikliği yaşayabilir.

Okul Stresi Yaşayan Çocuğa Nasıl Davranılır?

Bazı çocukların içine kapanık ve çekingen olmaları okul sürecinde zorlanmalarına neden olmaktadır. Yeniliklere açık olmayan ve içine kapanık çocuklar genellikle çeşitli hastalık bahaneleriyle okula gitmek istemezler. Okula gittikleri zaman ise kendi kendilerine “Acaba annem okuldan almaya gelecek mi, Arkadaşlarım beni sevecek mi?” gibi sorular sormaya başlarlar.

Akşamdan başlayan mide bulantıları, halsizlikler, geçmek bilmeyen karın ağrısı, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi bahaneler türetirler. Okula yeni başlamış çocukların yanı sıra lise çağında dahi bu tip bahaneler üreten öğrencilere sıkça rastlamaktayız.

Okul çağındaki çocukların birçoğunun ortak bahaneleri olarak kabul edilen bu durumda çocuk okuldan alınıp eve götürülmemelidir. Aksi halde ileriki dönemlerde bu durumunu kullanmaya başlayan çocuk ağlama krizlerine girer ve okulda kalmama konusunda aşırı ısrarcı tavırlarını sürdürmeye devam eder.

Çocuğu okula yeni başlamış ve okula gitmeme konusunda ısrarcı davranan ebeveynler öncelikle disiplinli ve tutarlı davranmamalılardır. Çocuklarına okulun güzelliklerinden bahsetmeli ve gerekirse kendilerinin okula ilk başladıkları dönemdeki anılarını anlatmalılardır.

Bazı ebeveynlerin çocuklarının bu ısrarcı davranışları konusunda kaygıya düşmeleri ve kendilerini suçlu hissederek çocuklarını okuldan aldıklarını söyleyebilir. Bu bir yıllık erteleme sürecinde çocuk bu durumu kullanmaya devam eder ve ağlayarak her istediğini yaptırabileceği düşüncesine kapılır. Bu nedenle ebeveynlerin bu konuda oldukça tutarlı ve disiplinli davranmaları önerilmektedir.

Disiplinden kastımız güçlü bir otorite ve baskı değildir. Çocuğunuzun sorumluluklarının farkına varabilmesi adına uygulanan bir eğitim şeklidir. Sorunları konuşarak halletmek, onun fikirlerini almak ve evde belirli bir denge oluşturmak adına kurulmuş mutlak bir düzendir. Böylece çocuğunuz okulun gerekli ve önemli bir yer olduğunu kavramakta güçlük çekmeyecektir.

Ebeveynlere Düşen Görevler Nelerdir?

Okula gitmemekte ısrarcı olan çocukları okuldan almanın yanlış olduğu kadar sürekli olarak ödüllendirmekte oldukça yanlış bir davranış olacaktır. Uzmanlar ceza ve ödül sisteminin sık sık kullanılmasının doğru olmadığını belirtmektedir. Aksi halde çocuk okula her gidişinde elde ettiği ödülü rüşvet olarak algılayacak ve zamanla bu durumu kullanacaktır.

Çocuğun çok sık ödüllendirilmesi gibi çok sık cezalandırılması da okula karşı nefret duymasına neden olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun her okula gitmek istemediği gün içinde onu ağır bir şekilde cezalandırmanız olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Çocuğunuzu basit ve küçük şeylerle ödüllendirebilirsiniz. Ancak bu ödüller oldukça büyük ve pahalı olmamalıdır. Aynı zamanda sürekli çikolata ile ödüllendirilmesi gerek sağlıkları açısından gerekse oluşturulan disiplinin dengesi açısından olumsuz sonuçlar doğuracaktır.

Ebeveynler olarak size düşen en önemli görev, bu süreç içinde oldukça sabırlı davranmaktır. Çocuğunuzla sürekli okulun güzellikleri ve faydası hakkında konuşmalı, gerekirse kendi okul fotoğraflarınızı göstermelisiniz. Birlikte okul alışverişine çıkın ve alışveriş sırasında onunda fikirlerini almayı ihmal etmeyiniz.

Okula gitmemek için üretilen hastalık bahaneleri karşısında evde kaldığı zaman televizyon izleme ve oyun oynama sürelerinin kısıtlı olacağı konusunda uyarılarda bulunun. Hasta olduğu için yatıp dinleneceğini ve bu durumun onun için sıkıcı olacağını belirtin.

Okula gitmenin ve arkadaşları ile teneffüste birlikte vakit geçirmenin daha eğlenceli olacağını belirtmeniz onu bu bahanelerden vazgeçirecektir.

Çocuklarda okul stresinin belirtileri nelerdir?

Çocuklarda okul stresinin en yaygın belirtileri arasında baş ağrısı ve mide ağrısı gibi fiziksel belirtiler, kaygı ve sinirlilik gibi duygusal belirtiler, başkalarından hareket etme veya başkalarından çekilme gibi davranış değişiklikleri ve okulda odaklanma ve dikkat ile ilgili zorluklar yer alır.

Çocuklarda okul stresine ne sebep olur?

Çocuklarda okul stresi, ebeveynlerden ve öğretmenlerden yüksek beklentiler, okul ödevlerinde zorluk, akran baskısı ve daha fazlasını içeren çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Okul stresine katkıda bulunabilecek diğer faktörler arasında aile stresi, sağlık sorunları ve ev hayatındaki değişiklikler yer alır.

Ebeveynler çocuklarının okul stresini yönetmelerine nasıl yardımcı olabilir?

Ebeveynlerin çocuklarının okul stresini yönetmelerine yardımcı olmak için kullanabilecekleri, bir rutin oluşturmak, fiziksel aktiviteyi teşvik etmek, dikkat dağıtıcı şeyleri sınırlamak, hedefler belirlemek, büyüme zihniyetini teşvik etmek ve kişisel bakımı desteklemek dahil olmak üzere çeşitli stratejiler vardır. Ebeveynler ayrıca çocuklarının öğretmeniyle konuşabilir, duygusal destek sağlayabilir ve çocuklarını kendi başlarının çaresine bakması için teşvik edebilir.

Okullar, çocuklarda okul stresini azaltmak için ne yapabilir?

Okullar, olumlu bir okul kültürünü teşvik ederek, destekleyici bir öğrenme ortamı sağlayarak ve öğrencilere kaynak ve destek sunarak çocuklarda okul stresinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Okullar ayrıca okul stresini gidermek ve öğrencilerin akademik ve duygusal olarak başarılı olmalarına yardımcı olmak için ebeveynler ve ailelerle birlikte çalışabilir.