Çölyak Hastalığı Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Diyeti

Kişinin yaşam tarzının değişmesine neden olan çölyak hastalığı, sindirim sistemimizin bazı besinlere karşı gösterdiği alerjik reaksiyondur. Kişinin glüten içeren besinleri tüketmesi sonucunda oluşan bu reaksiyon, karında ağrıya ve ishale sebebiyet vermektedir. Bu içeriğimizde çölyak nedir, neden olur, belirtileri nelerdir, geçer mi, tedavisi nasıldır ve diyeti nasıl olmalı gibi soruların cevabını vereceğiz.

İşte çölyak hastalığı hakkında her şey...

Çölyak Nedir?

Çölyak hastalığı yaşam boyu diyet gerektiren bir rahatsızlıktır. Kişi yaşam boyu glüten içermeyen besinler tüketmek zorundadır. Çocukluk dönemlerinde başlar ve yaşam boyu devam eder. İlaç ya da cerrahi tedavi yöntemi olmayan bu hastalıkta kişi yaşam boyu glütensiz gıdalar tüketerek bir diyet uygulamak zorundadır.

Çölyak hastalığı ince bağırsakta hasar oluşturan bir alerjik sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hastalığa sahip olan kişiler arpa, buğday ve çavdarda bulunan glüten isimli proteini içeren besinleri tükettiklerinde vücutları anormal bir tepki gösterir. Bu da ince bağırsakların bu besinlerin emilimini engellemesine neden olur.

Çölyak Nedenleri Nelerdir?

Çölyak hastalığı glüten isimli bir maddeye vücudun bağışıklık sistemi tarafından verilen anormal yanıt sonucunda karşımıza çıkmaktadır. Bu hastalığa buğday üretimi ve işlenişindeki farklılıkların yanı sıra astım, alerji ve çevresel faktörlerin de neden olduğu söyleniyor.

Çölyak hastalığı nadir olarak hepatitten siroza kadar çeşitli hastalıklara neden olabilmektedir. Kalsiyum ve D vitamini yeterince emilemediği için kemik yumuşaması gibi kemiklerin yapısında bozuklukların yanı sıra böbreklerde kalsiyum okzalat taşlarının oluşmasına da sebebiyet vermektedir.

Çölyak Belirtileri Nelerdir?

Çölyak hastalığı birkaç belirtiyle tespit edilebilmektedir. Karında şişkinlik, büyüme geriliği, cilt döküntüleri ve kaşıntı, kilo kaybı, kansızlık, kas zayıflığı, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ağrıları, çok sık büyük tuvalete çıkma, kabızlık, yorgunluk, uyuşma ve karıncalanma, baş ağrıları, kısırlık ve solgun diş yapısı bu hastalığın göstermiş olduğu belirtilerdir.

Yukarıda saymış olduğumuz belirtiler genel olarak çölyak hastalığında görülebilen belirtilerdir. Özellikle glüten içeren gıdaları tükettikten sonra bu belirtiler ortaya çıkıyorsa bir an önce tüketmeyi bırakmalı ve doktora görünmelisiniz.

Çölyak Tanısı Nasıl Konur?

Çölyak hastalığının tanısı için kan tahlilleri ve ince bağırsaktan biyopsi alınması için endeskopi yapılmaktadır. Yapılan kan testi sonrasında ince bağırsak biyopsisi mikroskop yardımıyla incelenir. Eğer bağırsakta bir düzleşme söz konusu ise teşhis konulmuş olur.

Çölyak Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çölyak hastalığının tek tedavi yöntemi ömür boyu diyettir. Çölyak hastalığının herhangi bir ilaç veya cerrahi müdahale ile tedavisi mümkün değildir. Hastaların glütensiz gıdalardan uzak durmaları ve bu anlamda ömür boyu diyet yapmaları gerekmektedir. Çölyak hastalarının glütensiz beslenmeleri ve glüten diyeti yapmalarının sağlıkları açısından hiçbir problemi yoktur. Kişi glütende bulunan aminoasitleri diğer gıdalardan da alabilir.

Yapılan bu diyet ile şikayetlerin kısa sürede azaldığı görülmektedir. İnce bağırsaktaki bozuklukların iyileşmesi için çocuklarda en az 3-6 ay gerekmektedir. Yetişkinlerde ise bu süre saha uzun sürmektedir. Hastalığın beraberinde getirdiği kısa boy ve diş problemlerinin yapılan diyet sonrasında tamamen düzelmesi söz konusu değildir.

Çölyak Hastalarında Kontrol Edilmesi Gereken Sorunlar Nelerdir?

Bu hastalık sırasında oluşma ihtimal olan birkaç durum vardır. Bu durumların mutlaka takip edilmesi gerekiyor. Çölyak hastalarında kontrol edilmesi gereken unsurlar çocuklarda büyüme geriliği, iltihaplı romatizma, tükürük bezi iltihabı, uzun süren ishal, karın ağrısı, kansızlık, deri döküntüsü, osteoporoz, demir eksikliği, folik asit eksikliği, down-turner sendromları ve kısırlıktır.

Çölyak Hastalarının Kaçınması Gereken Gıdalar Nelerdir?

Çölyak hastalarının bazı besinlerden uzak durması gerekiyor. Bunlar, buğday, arpa ve çavdardan üretilmiş gıdalar, glüten içeren hazır gıdalar, hazır çorba, pane harçları, glüten bulunan çikolata ve sakızlar, beyaz un ve beyaz un kullanılarak yapılmış yiyecekler, galeta unu, malt kullanılan içecekler (bira, votka, cin vs.), tozlu ve soslu kuruyemişlerdir.

Yukarıda saymış olduğumuz besinlerden çölyak hastalığına sahip kişilerin kaçınması gerekiyor. Bu besinleri diyetinizde bulundurmamalısınız. Bunların yerine glüten içermeyen besinlerden oluşan bir beslenme düzeni oluşturmalısınız.

Çölyak hastalığı nasıl belli olur?

Çölyak hastaları glüten içeren yiyecekler tükettiklerinde bazı olumsuz durumlar yaşarlar. Bunlar şişkinlik, yağlı ishal ve karın ağrısıdır. Kısa süreli bu belirtilerden sonra glüten alımı devam ederse kronik şikayetler oluşmaya başlar.

Çölyak hastalığı ne demektir?

Çölyak hastalığı yulaf, arpa, çavda ve buğday gibi tahıllarda bulunan glütene karşı hassasiyet oluşumuna neden olan emilim bozukluğudur. Bu hastalığın tek tedavi yöntemi ise glüten içermeyen beslenme diyetleridir.

Çölyak hastalarının dışkısı nasıl olur?

Yumuşak ve sulu dışkı çölyak hastalığı belirtilerinden birisidir. Bu hastalığa sahip kişilerde ortaya çıkan bu belirti sayesinde rahatsızlık teşhis edilebilmektedir.

Çölyak hastaları ne kadar yaşar?

Çölyak hastaları glütensiz bir yaşam benimseyerek normal hayatına devam edebilmektedir. Hayatlarının sonuna kadar uygulamak zorunda oldukları bu diyet, kişilerin günlük yaşamlarına devam edebilmelerini sağlamaktadır.

Çölyak hastalığı kanser mi?

Çölyak hastalığının kanserle doğrudan bir bağlantısı yoktur ancak dolaylı yoldan alakası vardır. Uzmanların yaptıkları araştırmalara göre çölyak hastalarında sindirim sistemi ve sindirim sisteminin içerisindeki lenfatik sistemde tümör görülme sıklığı artmaktadır. Dolayısıyla bu hastalığa sahip olan kişilerin kanserle karşılaşma riski olmayanlara göre daha fazladır.

Çölyak karın ağrısı yapar mı?

Çölyak hastalarında alerji, inatçı kusma, deri döküntüsü, gelişme geriliği ve tedaviye rağmen düzelmeyen kansızlık gibi belirtilerin yanı sıra sebepsiz yere oluşan karın ağrısı da ortaya çıkabilmektedir.

Çölyak hastalığı geçici midir?

Çölyak hastalığı maalesef ki geçici bir hastalık değildir. Ömür boyu diyet gerektiren bu hastalık, hastanın glütensiz beslenme düzenine geçmesine neden olmaktadır.

Çölyak hastalığı kilo aldırır mı?

Çölyak hastalığı teşhisi koyulan hastalara özel bir diyet hazırlanmaktadır. Bu hastalar glütensiz beslenme düzenine geçiş yapacaktır. Bunun sonucunda bağırsak işlevi düzelir ve kilo alımı gerçekleşebilir.

Çölyakta SGK yardımı nasıl alınır?

Sosyal Güvenlik Kurumu çölyak hastalarına özel olarak üretilen glütensiz ekmek, makarna ve un gibi besin çeşitlerinin temin edilmesine katkı sağlamak amacıyla her ay belli bir miktar ödemektedir. Yardımın alınması için gastro-enteroloji uzmanından çölyak hastalığı raporu alınmalıdır. Bu rapor ile her ay SGK’nın yardımından yararlanabilirsiniz.