Crohn Hastalığı Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Diyeti

Bağırsakta ortaya çıkan rahatsızlıklardan birisi olan Crohn hastalığı, ölümcül olmasa da kalıcıdır. Bu yüzden hastalığın tedavisinin aksatılmadan yaşam sürecinde yapılması gerekir. Bu içeriğimizde Crohn hastalığı nedir, neden olur, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl olur ve diyetinde bulunması gerekenler nelerdir gibi soruların cevabını verdik.

Crohn Hastalığı Nedir?

Crohn Hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları (IBD) olarak bilinen bir grup hastalıktan biridir. Bağırsaklarda kronik ve tekrarlayan iltihaplanmaya neden olan bu hastalık, sindirim sisteminin farklı bölgelerini etkileyebilir. İlk olarak 1932 yılında Dr. Burrill B. Crohn ve iki meslektaşı tarafından tanımlanmış olup, günümüzde halen kesin bir tedavisi bulunmamaktadır.

İltihabi bağırsak hastalığı olan crohn hastalığı, kronik seyirli bir rahatsızlıktır. İnce bağırsaktan ağız boşluğuna kadar sindirim sisteminin tümünü etkilemektedir. Genellikle ince bağırsağın son bölümünde ve kalın bağırsakta iltihaplanma olarak görülür. İltihaplanmayla birlikte tuttuğu bölgelerde ülser oluşumuna neden olur ve uzun süreli tedavi gerektirir.

Crohn Hastalığı Neden Olur?

Crohn Hastalığı, tam olarak nedeni bilinmeyen kompleks bir hastalıktır. Ancak, uzmanlar hastalığın oluşumunda birden fazla faktörün etkili olduğunu düşünmektedir. Otoimmün bir hastalık olarak kabul edilen Crohn, bağışıklık sistemi ile genetik yatkınlığın ve çevresel tetikleyicilerin etkileşimine bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. İşte Crohn Hastalığı'nın olası nedenlerine dair bazı açıklamalar:

1. Otoimmün Yanıt

Crohn Hastalığı, otoimmün bir rahatsızlık olarak kabul edilir. Normalde bağışıklık sistemi, vücuda zarar verebilecek yabancı maddelerle savaşırken, kendi dokularını tanır ve korur. Ancak bazı durumlarda bağışıklık sistemi, bağırsakları kaplayan zarın hücrelerini yanlışlıkla yabancı kabul ederek saldırabilir. Bu durumda, kronik iltihaplanma başlar ve Crohn Hastalığı belirtileri ortaya çıkar.

2. Genetik Yatkınlık

Aile öyküsünde Crohn Hastalığı olan kişilerde hastalığın riski artar. Genetik faktörlerin, hastalığın oluşumunda önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Özellikle belirli genlerdeki değişikliklerin, bağırsak dokusunun inflamasyona karşı tepkisini etkilediği düşünülmektedir.

3. Çevresel Tetikleyiciler

Çevresel faktörler, Crohn Hastalığı'nın gelişimi üzerinde etkili olabilir. Sigara içmek, stres, diyet, enfeksiyonlar ve çevresel kirleticiler gibi unsurların hastalığı tetikleyebileceği düşünülmektedir. Özellikle Batı toplumlarındaki Crohn vakalarının artışı, modern yaşam tarzının hastalığın oluşumunda etkili olabileceği hipotezini desteklemektedir.

4. Bağırsak Mikrobiyotası Denge Bozukluğu

Bağırsak mikrobiyotası, sindirim sisteminde yaşayan yararlı bakteri ve mikroorganizmaların toplamıdır. Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası, bağışıklık sistemi düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Crohn Hastalığı olan kişilerde, bağırsak mikrobiyotasında dengesizlik ve çeşitlilik azalması gözlemlenmiştir. Bu durum, hastalığın gelişimiyle ilişkili olabilir.

5. Bağışıklık Sistemi Düzensizliği

Bağışıklık sistemi normalde patojenleri tanıyarak onlara karşı savunma mekanizmaları geliştirir. Ancak Crohn Hastalığı'nda bağışıklık sistemi, bağırsaklardaki normal bakterilere veya besinlere karşı aşırı yanıt verebilir. Bu durum, inflamasyona ve bağırsak duvarındaki hasara yol açar.

6. Viral veya Bakteriyel Enfeksiyonlar

Crohn Hastalığı'nın başlangıcında bazı viral veya bakteriyel enfeksiyonların tetikleyici rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu enfeksiyonlar, bağışıklık sisteminin yanıtını değiştirerek veya bağırsak duvarındaki hasarı artırarak hastalığın gelişimini teşvik edebilir.

Crohn Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Crohn Hastalığı, kronik ve tekrarlayıcı bir inflamatuvar bağırsak hastalığıdır. Sindirim sistemi boyunca herhangi bir bölgeyi etkileyebilir ve belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Hastalığın semptomları hafiften şiddetliye değişebilir ve zaman içinde değişiklik gösterebilir. İşte Crohn Hastalığı'nın yaygın belirtileri:

• Karın Ağrısı ve Kramplar: Crohn Hastalığı olan kişilerde en yaygın belirti karın ağrısı ve kramplardır. Karın ağrısı genellikle sol alt kadran bölgesinde yoğunlaşır ve şiddetli olabilir. Bu ağrılar, hastalığın aktif dönemlerinde daha belirgin olabilir.
• İshal: Crohn Hastalığı, bağırsakların iltihaplanması nedeniyle sık ishale yol açar. Dışkılar sulu ve sık olabilir, bazen kanlı veya mukuslu olabilir.
• Kilo Kaybı: Hastalığın etkisiyle iştah kaybı, besin emiliminde bozulmalar ve sık ishal sonucu kilo kaybı görülebilir.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Crohn Hastalığı, vücutta sürekli bir iltihaplanma sürecine neden olabilir ve bu da yorgunluk ve halsizlik hissine yol açabilir.
• Ateş: Hastalığın aktif dönemlerinde, vücut sıcaklığında artış yaşanabilir. Bu durum, genellikle 38°C'nin üzerindeki ateş olarak tanımlanır.
• Deri Problemleri: Crohn Hastalığı, deri problemlerine de yol açabilir. Deride kızarıklık, döküntüler, apseler veya ülserler gelişebilir.
• Göz Sorunları: Crohn Hastalığı olan kişilerde gözlerde kızarıklık, ağrı, bulanık görme gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
• Eklem Ağrıları: Crohn Hastalığı bazen eklem ağrılarına ve şişliklere neden olabilir, özellikle dizler ve kalçalar sık etkilenebilir.
• İshal ve Kabızlık Dönüşümleri: Crohn Hastalığı olan bazı kişilerde ishal ve kabızlık dönemleri birbirini takip edebilir.
• Anemi: Kronik iltihaplanma nedeniyle vücutta demir eksikliği oluşabilir ve anemi (kansızlık) gelişebilir.
• Ağız Ülserleri: Bazı hastalarda ağız içinde ülserler oluşabilir.

Crohn Hastalığı Kimlerde Görülür?

Crohn Hastalığı, her yaşta ortaya çıkabilen bir inflamatuvar bağırsak hastalığıdır. Genç yetişkinlik dönemi ve erken yaşlardaki kişiler arasında daha yaygın olarak görülse de, yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir. Hastalığın belirtileri ve şiddeti, kişiden kişiye büyük ölçüde farklılık gösterebilir. Peki, Crohn Hastalığı kimlerde görülür?

1. Genç Yetişkinler ve Gençler

Crohn Hastalığı, genellikle 15 ila 35 yaşları arasında başlar. Hastalığın başlangıcı sıklıkla genç yetişkinlik dönemine denk gelir. Ancak, çocuklarda ve daha yaşlı bireylerde de görülebilir.

2. Aile Öyküsü

Crohn Hastalığı, aile geçmişinde hastalığı olan kişilerde daha sık görülebilir. Eğer bir aile üyenizde Crohn Hastalığı varsa, sizde de hastalığın riski artabilir.

3. Genetik Yatkınlık

Bazı genetik faktörlerin, Crohn Hastalığı gelişimine yatkınlığı artırdığı düşünülmektedir. Özellikle belirli genlerdeki değişikliklerin, hastalığın oluşumunda önemli bir rol oynadığı gözlemlenmiştir.

4. Kafkasyalılar ve Yahudiler

Crohn Hastalığı, farklı etnik gruplar arasında değişen oranlarda görülür. Özellikle Kafkasyalılar ve Yahudiler arasında daha yaygın olduğu gözlenmiştir.

5. Sigara İçenler

Sigara içmek, Crohn Hastalığı riskini artıran bir faktördür. Ayrıca, sigara içenlerde hastalığın şiddeti de daha yüksek olabilir.

6. Çevresel Faktörler

Crohn Hastalığı'nın gelişiminde çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Batı toplumlarında daha sık görülen hastalığın, modern yaşam tarzı, diyet alışkanlıkları ve çevresel kirleticilerle ilişkili olabileceği düşünülmektedir.

Crohn Hastalığının Yol Açtığı Sorunlar

Crohn hastalığı vücudun birçok noktasında problemlerin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Rahatsızlık tedavi edilmediği takdirde deri, eklem, damar, kemik, karaciğer ve safra yolu hastalıklarına, göz bozukluklarına ve böbrek taşı oluşumuna neden olmaktadır. Bu yüzden hastalığın tedavisinin aksatılmadan yapılması gerekiyor.

Crohn Hastalığı Tedavisi

Karın ağrısıyla birlikte şiddetli ishale neden olan Crohn hastalığının tedavisinde beslenme ve ilaç tedavisinin yanı sıra cerrahi müdahale gerektirebilir. Ancak uygulanan bu tedaviler kesin çözüme ulaştırmamaktadır. Kronik bir hastalık olması nedeniyle uygulanan tedavilerle Crohn hastalığı kontrol altına alınarak belirtilerin azalması amaçlanır.

Crohn hastalığında en önemli tedavi yöntemi diyettir. Kişiden kişiye değişen bu diyet programı hastaya özel olarak hazırlanmalıdır. Hangi besinlerin hastalığı tetiklediği ya da hangi besinlerin iyi geldiği gibi unsurlar göz önünde bulundurularak hazırlanan diyet programı hastalığı kontrol etmede büyük önem taşımaktadır.

Crohn Hastalığında Diyet Nasıl Olmalı?

Crohn tedavisinde uygulanan belli bir diyet programı bulunmamaktadır. Bu diyet programı kişiden kişiye göre değişmektedir. Doktorunuzun onayını alarak uygulayacağınız diyet, hastalığınızın kontrol altında tutulması adına büyük önem taşımaktadır.

İştahsızlığa neden olan Crohn hastalığı beraberinde vitamin ve mineral eksikliğini getirmektedir. Bu nedenle uygulanan diyet programında hastanın yeterince vitamin ve mineral aldığından emin olunmalıdır. Crohn hastalarının %68’inde D vitamini eksikliği gözlemlenirken, %40’ında ise B12 eksikliğine rastlanılmaktadır.

Uygulanan diyet ile karın bölgesindeki rahatsızlık en aza indirilerek bağırsak tıkanmasını önlemeyi amaçlamaktadır. Diyete lif ekleyerek bağırsak cidarının iyileşmesi sağlanır. Süt tüketimi hastalığın belirtilerinin artmasına neden olduğundan laktozsuz süt tüketimi önerilmektedir. Ağır yemeklerden ve hamur işlerinden kaçınmak hastalığın belirtilerinin azalmasına yardımcı olur. Ayrıca hastaların meyve ve sebze ağırlık beslenmeleri önerilmektedir.

Crohn hastalığı ne demek?

Crohn hastalığı inflamatuar bağırsak hastalıklarından birisidir. Yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsağın birkaç bölümünü tutan hastalık, bu bölümlerde kalınlaşmaya ve ülserlere yol açmaktadır.

Crohn hastalığı nasıl anlaşılır?

Bu hastalığı anlamak için en çok görülen belirtiler olan ishal ve karın ağrısına dikkat etmeniz gerekiyor. İnce ya da kalın bağırsağın etkilendiği durumlarda ise ishal ya da kabızlık, dışkılamada kanama, ateş, iştahsızlık, kilo kaybı ve bağırsak krampları görülmektedir.

Crohn hastaları ne kadar yaşar?

Crohn hastalığı ölümcül bir rahatsızlık değildir. Kalıcı olan bu hastalığa sahip olan bireylerin ortalama yaşam ömrü normal bireylerinkiyle aynıdır.

Crohn hastalığı cinselliği etkiler mi?

Crohn hastalığı da benzer rahatsızlıklar gibi cinsel yaşamı etkilemektedir. Bu etki hastalığın semptomları yüzünden olabileceği gibi psikolojik nedenler yüzünden de ortaya çıkabilir.

Crohn hastalığı geçici midir?

Crohn hastalığı geçici bir hastalık değildir. Aksine bu hastalık hiçbir zaman tam olarak iyileştirilememektedir. Dolayısıyla bu hastalığın kalıcı olduğunu söyleyebiliriz.

Crohn atağı nasıl olur?

Crohn atakları sırasında kişilerde halsizlik, yüksek ateş ve yorgunluk gibi bulgular görülebilmektedir. Hastalık bu bulguları sistemik olarak ortaya çıkartmaktadır.

Crohn hastalığı nasıl geçer?

Crohn hastalığını kesin olarak tedavi edecek herhangi bir yöntem yoktur. Ancak hastalık sonucu ortaya çıkan bulgulara göre bazı tedaviler uygulanmaktadır. Bu tedaviler sayesinde hastalığın etkileri azaltılmış olur.