Demir Eksikliği Neden Olur, Belirtileri Nelerdir?

Demir Eksikliği Anemisi Nedir?

Demir eksikliği anemisi adı da verilen demir eksikliği, kandaki demir oranının düşmesiyle ortaya çıkan kırmızı hücrelerin azalması yani kansızlık durumudur. Kandaki demir oranı azalınca alyuvarlar yeterli hemoglobini üretemez. Bu sebeple organ ve dokulara giden oksijen miktarı da azalır. Demir eksikliği birçok sağlık sorununa yol açabileceği gibi gösterdiği etkilerle de kişinin yaşam kalitesini düşürebilir.

Sorunun nedeni besinlerden yeterli demirin alınamaması ya da vücuttaki demir emiliminde yaşanan bozukluklar olabilir. Bunun tespiti için bazı tetkiklere ve testlere ihtiyaç duyulur.

Dünyada görülen kansızlığın en sık rastlanan şekli demir eksikliğidir. Demir eksikliği kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Gebe kadınların yarısında da demir eksikliğine rastlanır.

Demir Eksikliği Neden Olur?

Demir eksikliği nedenleri arasında besinlerden yeterli demirin alınamaması, yanlış yapılan diyetler, et ve sebzeden uzak durulması, bağırsak sorunları ve ameliyatları nedeniyle vücuttaki demir emiliminin azalması ve kan kaybı bulunur. Gebelik ve adet kanaması gibi vücuttaki demir ihtiyacını artıran durumlarda da demir eksikliği anemisi görülebilir.

Demir eksikliğinin başlıca nedeni, demir açısından zengin besinlerin tüketilmemesidir. Özellikle yanlış yapılan diyetler, vejetaryen beslenme biçimi ve yeme bozuklukları demir eksikliğine sebep olmaktadır.

Kadınlarda daha yüksek oranda görülen rahatsızlığın özellikle hamilelik döneminde görülme oranı daha da artmaktadır. Emzirme dönemi ve sık sık doğum yapmak da demir eksikliğinin nedenleri arasındadır.

Demir eksikliğine farklı hastalıklar ve kazalar da sebep olabilir. Mide ülseri, hemoroid, mide asidi azlığı, bağırsak sorunları, çölyak hastalığı, kaza ve ameliyatlar nedeniyle aşırı kan kaybı da demir eksikliği anemisine sebebiyet verebilir.

Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliği belirtilerini sıralayalım; çabuk kırılan saç ve tırnak, ciltte kuruluk, dilde yanma, halsizlik, yorgunluk, odaklanma problemleri, baş ağrısı ve dönmesi, üşüme hissi, dilde şişme, uyku sorunları, çabuk yorulma, göğüste ağrı, kalp atışının hızlanması, nefes darlığı ve cilt solgunluğu demir eksikliği belirtileri arasındadır.

Biraz daha ağır vakalarda iştahsızlık, sindirim bozuklukları ve kabızlık görülebilmektedir. Bütün kansızlıklarda çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi, halsizlik ve çabuk yorulma görülmektedir. Hekim muayenesi sırasında dilde kızarma, kabarma ve çatlaklara da rastlanabilmektedir.

Hamilelerde çok görülen demir eksikliği bebeğin kilosunu normalden daha aza düşürebilir ve bebekte zihinsel problemlere yol açabilir. Öte yandan annenin erken doğum yapması da olasıdır.

Vücuttaki ferritin düşüklüğü de demir deposu seviyelerinin azlığına işaret eder. Çünkü ferritin demiri depolayarak ihtiyaca göre serbest bırakan bir proteindir. Ferritin düşüklüğü belirtileri yapılan kan tahlillerinde ortaya çıkarılabilir.

Demir eksikliği tanısı kan testleri ile yapılır. Hekim muayenesi sonucu kan testi yapılarak kişinin demir depolarının durumu gözlenir ve sonuca göre tam olarak tanı konur.

Demir Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Demir eksikliği tedavisinde sağlıklı beslenme programları ve demir eksikliği ilacı kullanılır. Hangi tedavinin tercih edileceği kişinin demir eksikliği seviyesine ve sorunun nedenine göre değişebilir. Vücutta demir eksikliğine neden olan bir sorun veya hastalık varsa öncelikle o soruna odaklanılır, sorun ortadan kaldırıldıktan sonra demir seviyesi yükseltilebilir.

Demir eksikliği tedavisinde doğru tanı çok önemlidir. Doğru tanı için hastanın şikayetleri ve demir eksikliği belirtilerinin nasıl ilerlediği konusu iyi bilinmelidir. Değerlendirme sırasında özellikle hastanın daha önce yaşadığı önemli sağlık sorunları, aile öyküsü, kullanmış olduğu ilaçlar ve mevcut hastalıkları da ele alınır. Gerekli tetkikler ile demir eksikliğine bağlı aneminin neden oluştuğu belirlenir.

Hastaya ilk olarak demir bakımından zengin gıdalarla beslenmesi önerilir. Demir eksikliğini gidermek için demir içeren hapların da kullanılması gerekebilir. C vitamini demir emilimini artırdığı için hapların C vitamini içerikli olması ya da tedavi sırasında C vitamini içeren besinlerin de tüketilmesi önemlidir.

Demir eksikliği çok şiddetliyse hasta için damardan demir takviyesi ve kan nakli gibi yöntemlere de başvurulabilir.

Demir Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Demir eksikliğini önlemek için demir içeren gıdaların tüketilmesi, vücuttaki demir emilimini artırmak için C vitamini içeren besinlerin alınması ve demir emilimini azaltan yiyeceklerden kaçınılması gerekir. Bazı mide ilaçları da demir emilimini azaltır. Bu tür ilaçların dengeli kullanılması da önemlidir.

Demir eksikliğine iyi gelen besinler arasında kuru kayısı, kuru üzüm gibi meyveler, yumurta, pekmez, baklagil, yeşillik, tahıllar, kabuklu deniz ürünleri, kabak çekirdeği, kinoa, et, fındık, fıstık ve susam bulunuyor. Her öğünde bol bol yeşillik tüketmek de demir eksikliğini önlüyor. Ara öğünlerde kuru yemiş ve kuru meyve tüketmek de demir eksikliğine iyi geliyor.

Demir eksikliği için hangi vitamin alınmalı?

Demir eksikliğinin giderilmesi için demirin yanında C vitamini, folik asit ve B 12 gibi vitaminlerin alınması gereklidir. Bu vitaminler demir emilimini artırabilir ve vücuttaki demir eksikliğinin giderilmesine yardımcı olabilir. Ancak doktor kontrolünde kullanılması önemlidir. Fazla ya da yanlış vitamin kullanılması ciddi sorunlara yol açabilir.

Ferritin düşüklüğü tehlikeli midir?

Ferritin düşüklüğü tehlikeli ve çeşitli rahatsızlık sorunlarına yol açabilecek bir sorundur. Kansızlığa işaret eder ferritin düşüklüğü demir mineralinin azalmasıyla ortaya çıkar. Kırmızı kan hücreleri hemoglobin üretemez ve vücutta oksijen dağılımı azalır. Kalp ritmi bozulabilir ve kalp yetmezliği yaşanabilir, bağışıklık sistemi zayıflayabilir ve birçok hastalık da beraberinde gelebilir.

Bebeklerde demir eksikliği neden olur?

Bebeklerde demir eksikliğinin en önemli nedeni yetersiz beslenmedir. Anne sütünden mahrum kalan bebeklerde ve demir bakımından zengin gıdalarla beslenmeyen çocuklarda demir eksikliği görülebilir. Anne sütü özellikle demir eksikliğinin giderilmesi için en iyi şeydir. Anne sütündeki demir vücut tarafından kolay emildiği için ilk 6 ay anne sütü içen bebeklerde demir eksikliği görülmez.

Demir eksikliği kilo yapar mı?

Demir eksikliği bazı durumlarda metabolizmayı yavaşlatacak seviyelere ulaşabilir. Bu durum da kişi kilo almaya başlayabilir. Demir eksikliği yorgunluğa neden olduğu için kişi fazla hareket etmek istemez. Bu sebeple de kilo alımı atabilir. Bu tür sorunları çözmek için öne demir eksikliğini gidermek gerekir.

Demir eksikliği hangi hastalıklara yol açar?

Demir eksikliğinin yol açtığı hastalıklar arasında kalp yetmezliği, kalp büyümesi, akciğer sorunları ve nefes darlığı, oksijensiz kalan iç organlarda yorulma, duygu durum bozuklukları, konsantrasyon eksikliği ve unutkanlık bulunur. Ciddi problemlere sebebiyet veren demir eksikliği için erkenden önlem alınması önemlidir.

Kansızlık için hangi doktora gidilir?

Demir eksikliği belirtileri için hastanelerin iç hastalıklar yani dahiliye bölümüne başvurmanız gerekir. Dahiliye uzmanı demir eksikliğinin boyutunu ve nedenini öğrenmek için kan testleri yapar. Testlerin sonucunda demir eksikliğinin nedeni başka bir hastalıksa önce bu durum tedavi edilir, değilse beslenme ve ilaç tedavileri uygulanır.