Diyabetik Ayak Yarası Nedir, Neden Olur? Tedavisi
Diyabetik Ayak Yarası Nedir?
Şeker hastalığı zaman içinde sinirlerde ve damarlarda çeşitli hasarlara yol açar. Bu hasarlara bağlı olarak ilerleyen zamanlarda organlarda fonksiyon bozukluklarına rastlanılır. Organları olumsuz yönde etkileyen şeker hastalığı, zaman içinde uzuvlarda da çeşitli sorunlara neden olur.
Şeker hastalığından en çok etkilenen uzuv ayaklardır. Diyabetik ayak yaraları sinir ucu harabiyetine veya bacakta atardamar tıkanıklığına bağlı olarak meydana gelen yaralardır. Bu yaralar uzun süre iyileşmeyen yaralardır.
Bu yaraların temel nedeni diyabet olsa da tetikleyici nedenler araştırılmalı ve öncelikle bu sorunlar tedavi edilmelidir. Atardamar tıkanıklığına bağlı oluşan yaralarda öncelikle bu damarların açılması gerekir.
Aksi halde iyileşme süreci daha da uzayacaktır. Damar tıkanıklığının varlığı renkli doppler ultrason incelemesiyle kolayca tespit edilebilir.
Diyabetik Ayak Yarası Neden Olur?
Diyabetik ayak yarası, şeker hastalığının uzun sürmesine bağlı olarak ortaya çıkan kronik yara çeşitlerinden biridir. Diyabetik ayak yarasının temel nedeni, şeker hastalığı olsa da genellikle sinirlerin ve damarların doğrudan etkilenmesi sonucunda oluşur.
Vücuttaki birçok organı olumsuz yönde etkileyen şeker hastalığı en çok ayaklarda tahribata neden olmaktadır. Nöropati olarak adlandırılan his ve motor sinirlerinin diyabetten etkilenmesi sonucunda diyabetik ayak yarası kaçınılmaz olabilir.
Tüm bunların yanı sıra el ve ayaklardaki ter ve yağ bezlerinin sinirleri diyabet nedeniyle olumsuz yönde etkilenebilir. Buna bağlı olarak ciltte kuruluk oluşması ve cildin nemini kaybetmesi durumunda mikroplar daha fazla çoğalarak yara oluşumunu tetikler.
Sinir hasarının yanı sıra damar tıkanıklığına bağlı olarak diyabetik ayak yarası oluşabilir. Diyabet hastalarının bacak veya ayaklarında meydana gelen damar tıkanıklığı sonucunda ayağın beslenmesi bozulur.
Ayağın beslenmesinin bozulması durumunda ise ayağın tedavi edilmesi güçleşir. Diyabetik ayak yarasının oluşmasında etkili olan faktörlerden bir diğeri ise fiziksel travmalardır. Ayağa sivri bir cisim batması, ayağın kesilmesi, ayakkabının vurması veya sıkması gibi durumlarda diyabetik ayak yarası riski artış gösterir.
Diyabetik Ayak Yarası Belirtileri Nelerdir?
Diyabet ayak yarası hastalığının belirtileri arasında; parmakların su toplaması, parmakların arasında oluşan mantar enfeksiyonu, baş parmağın diğer parmaklara doğru bükülmesi, topuk dikeni, topuk ağrısı, pençe ayak, tırnak batması, deride kuruluk ve çatlaklar, nasır, ülser, siğil oluşumu, yürüme veya istirahat sırasında ağrı hissi, deride soyulma, iltihaplanma, deride kalınlaşma yer alır.
Diyabetik ayak yarası belirtileri, genellikle ayağın baskıya maruz kaldığı bölgelerde görülür. Ayak tabanı ve topuk kısmı ayağın en çok baskıya maruz kaldığı bölgelerdir. Ayakta meydana gelen yaralar farklı büyüklüklerde ve şiddette olabilirler.
Yaralar yüzeysel olarak meydana gelebileceği gibi kas ve kemik dokusuna kadar ilerleyebilir. Ülserin üzerinde iltihabi yapı bulunduğu gibi etrafı morumsu ve kırmızımsı bir renk alır. Enfeksiyonun ağırlaşması durumunda yaranın etrafı şişebilir.
Diyabetik Ayak Yarası Tedavisi
Diyabetik ayak yarası tedavisinde öncelikle diyabet kontrol altına alınır. Diyabetin kontrol altına alınmasının yanı sıra damar tıkanıklığı söz konusu ise öncelikle damar tıkanıklığı açılmalıdır. Aksi halde yaranın iyileşmesi daha uzun sürer ve bu durum tedaviyi olumsuz yönde etkiler.
Diyabetik ayak yarası tedavisine başlanmadan önce yara; enfeksiyon hastalıkları, plastik cerrahi, ortopedi, damar cerrahisi, radyoloji ve girişimsel radyoloji uzmanları tarafından detaylıca değerlendirilmelidir. İhmal edilen ve tedavi edilmeyen diyabetik ayak yaraları ilerleyici olup organ kaybına veya kangrene neden olabilir. Kangren sonucunda ise hasta parmaklarını veya ayağını kaybedebilir.
Şeker hastası olan bireyin ayaklarında yara açıldığı zaman tedavi olması gerekir. Yaranın temizliği oldukça önemlidir. Kişi yarayı ne kadar küçük olarak düşünse de yara ilerler. Ayağın kesilmesine kadar ileri gidebilmektedir.
Tedavide kan şekeri düzeyi kontrol altına alınır. His kontrolü yapıldıktan sonra yara yerinde bulunan ölü dokular temizlenir. Daha sonrasında pansuman yapılır, enfeksiyon tespit edilirse antibiyotik verilir.
Diyabetik Ayak Yarası Nasıl Önlenir?
Diyabetik ayak yarası hastalığından korunmak için; ayaklarınızı her gün ılık su ile yıkayın ve yumuşak bir havlu ile iyice kurulayınız. Ayaklarınızı nemlendirici kremler ile nemlendirmeyi ihmal etmeyiniz.
Çıplak ayakla dolaşmaktan kaçınınız. Kullandığınız ayakkabı, terlik ve çorabın bol olmasına özen gösteriniz. Ayağınızı kesik, yara ve mantar oluşumuna karşı koruyunuz. Ayağınızda nasır oluşması durumunda nasır bakımınızı uzman kişilerce yaptırınız.
Ayağınızın üşümesi durumunda ısıtıcılara yaklaşmak yerine yün çorap giyiniz. Ayak tırnaklarınızı düz, köşeleri yuvarlak şekilde kesiniz. Ayakkabıları çorapsız giymeyiniz. Ayakkabıyı giymeden önce içini iyice kontrol ediniz. Yumuşak, rahat ve dikişsiz ayakkabıları tercih ediniz. Sigara kullanımından kesinlikle kaçınmalısınız. Parmak arası terlik kullanmayınız.
Diyabetik ayak iyileşir mi?
Diyabet vücudun tüm bölgelerinde etkin rol oynamaktadır. Hücrelerde ve dokularda bozulmalara neden olan bu hastalıkta yaranın kendi kendine iyileşmesi mümkün değildir. Direkt olarak doktora başvurulması ve tedaviye başlanması gerekir.
Şeker ayak yarası nasıl iyileşir?
Diyabetik ayak yarasını tedavi etmek için ilk olarak damarların ve sinirlerin durumu kontrol edilir. Daha sonrasında yara yerinde bulunan ölü dokular temizlenir. Yara yerinde enfeksiyon varsa hekim tarafından önerilen antibiyotiğin tüketilmesi gerekir.
Diyabetik ayak yarası nasıl başlar?
Diyabet hastalarının ayaklarında oluşan sinir bozulmaları veya damar bozulmaları ilk başta bir sorun çıkarmaz. Diyabetik ayak yarası kendiliğinden oluşmaz. Ufak bir yanık, ayakkabı vurması, ayağa bir şeyin batması, bir kesik yarayı başlatır. Ayaktaki damarların yapısı bozulduğu için hastalık hızla ilerler.
Diyabetik ayak hangi durumda kesilir?
Şeker hastalığına bağlı olarak oluşa ayak yaralarında enfeksiyon oluşursa çok risklidir. Hastaların %20'sinin bacağı direkt olarak kesilir. Bacağı kesilen hastalarının hemen hemen hepsinde başlangıçta ufak bir ayak yarası görülür. Yara geçer umuduyla doktora gidilmeyip, tedavi geciktirilirse bacak kesilebilir.
Diyabetik ayak yarası tehlikeli midir?
Diyabetik ayak yarası veya diyabetik ayak ülseri olarak adlandırılan bu sorun, diyabet hastalarının en önemli problemlerinden biridir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı araştırmaya göre, şeker hastalığına bağlı olarak oluşan komplikasyonların başında gelen diyabetik ayak yarası nedeniyle dünyada her 30 dakikada bir kişi ayağını kaybetmektedir.
Diyabetik ayak yarasında kayıp yaşanabilir mi?
Ülkemizde en sık rastlanılan hastalıklardan biri olan şeker hastalığı, her geçen gün artış göstermektedir. Türkiye’de her yıl 400.000 kişide diyabetik ayak yarasına rastlanılırken bunlardan en az 8.000’i organ kaybı yaşamaktadır.
Diyabetik ayak yarası hangi yaşta görülür?
Diyabetik ayak problemi her yaşta görülebileceği gibi ileriki yaşlarda risk daha çok artar. Diyabetik ayak ileri evre diyabetin göstergesidir. Diyabetin süresi ile görülme ihtimali doğru orantılı olarak artar. Yapılan araştırmalarda her 5 diyabet hastasından 1’inin yaşamı boyunca ayakta yara oluşma riski ile karşı karşıya kaldığı belirtilmektedir.
Diyabetik ayak yarası ağrı yapar mı?
Hastanın ağrı duyusu kaybolmamış ise diyabetik ayak yarası şiddetli ağrılara neden olur. Damar tıkanıklığına bağlı oluşan yaralar sonucunda ayağın beslenmesinde ani bozukluklar meydana gelir. Bu bozulmalara bağlı olarak ayak soluk renkli ve soğuktur.
Diyabetik ayak yarası uyuşmaya neden olur mu?
Diyabetik ayak yarası hastalarının ayağında uyuşma ve karıncalanma gibi hisler söz konusu olur. Hasta, ayağını hissedememeye başlar. Ayağın beslenmesinin bozulması durumunda doku ölümleri ve kangrenli lezyonlar oluşur.
