Duygu Durum Bozukluğu Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Duygu Durum Bozukluğu Nedir?

Duygu durum bozukluğu, kişilerin duygusal durumlarını aniden etkileyen, her duygunun aşırı ve uzun süreli yaşanmasına neden olan, günlük hayatı etkileyen bir psikolojik rahatsızlıktır. Mutsuzluk, aşırı enerjik olma ya da her ikisini de aynı anda yaşama gibi duygu durum bozukluğu belirtileri gösterebilir. Duygu türüne göre duygu durum bozukluğu çeşitleri bulunur.

Birçok insanın geniş bir duygusal yelpazesi vardır; yani, durumlara bağlı olarak mutlu ya da üzgün olabilirler, canlı ya da sakin, neşeli ya da cesareti kırılmış, çok sevinçli ya da perişan hissedebilirler. Duygu durumu bozukluğu olan bazı insanlarda bu çeşitlilik büyük oranda sınırlanmıştır.

İnsanların günlük hayatta yaşadığı olaylara verdiği tepkileri ve duygu değişimleri normaldir. Dönemsel ve normal duygu değişimleri bir hastalık olmayabilir. Kişinin duygu durum bozukluğu hastası olması için ani duygu değişimlerini uzun süre yaşaması ve duygu değişimlerinin günlük hayatını etkilemesi gerekmektedir.

Duygu Durumu Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Duygu durum bozukluğu nedenleri arasında genetik ve biyolojik faktörler, travma, yoğun stres ve yıkıcı olaylar gibi çevresel faktörlerin yanı sıra bazı ilaçların yan etkileri, psikolojiyi bozan fiziksel rahatsızlıklar da bulunur. Bu nedenleri taşıyan herkeste aynı psikolojik hastalık ortaya çıkmaz, bunu ancak uzman psikologlar belirleyebilir.

Birçok psikolog duygu durumu bozukluklarının risk faktörlerinin bileşiminden kaynaklandığına inanır. Bazı vakalarda, örneğin iki uçlu bozukluklarda, biyolojik faktörler daha belirgindir.

Kalıtsal faktörler depresyonun, kısmen de iki uçlu bozukluğun gelişiminde merkezi bir rol oynar. Ancak, biyolojinin, psikolojik yaşantıyı etkilediği gibi, psikolojik yaşantı da biyolojik işleyişi değiştirebilir.

Duygu Durum Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Duygu durum bozukluğu nedenleri arasında neredeyse her gün üzgün olmak, çaresiz ve umutsuz olduğunu düşünmek, uyku bozuklukları, konsantrasyon eksikliği, aşırı enerji ya da enerjisiz hissetme, ciddi sebep yokken gerilmek, aşırı öfkelenmek, huzursuzluk, ölüm ve intihar hakkında fazlaca düşünmek ve riskli davranışlar göstermek yer alır.

Duygu durum bozukluğu belirtileri hastalığın çeşidine göre de büyük farklılıklar gösterir. Hastalık çeşitleri yaşanan duyguların hangi uçta olduğuna göre değişir. Aşırı enerjik haller farklı belirtileri de beraberinde getirirken, aşırı mutsuzluk da farklı sorunları ortaya çıkarır.

Duygu Durum Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?

Duygu durum bozukluğunun aşırı yaşanan duyguya göre çeşitleri bulunur. Duygu durum bozuklukları çeşitleri arasında depresyon, mani ve bipolar bozukluk yer alır.

İşte duygu durum bozukluğu çeşitleri:

1. Depresyon

Depresyon, duygu durum bozukluğunun üzüntü ve kederinin aşırı yaşandığı durumudur. Depresyona neden olan olayların üzerinden çok zaman geçmesine rağmen ya da ortada üzüntüye sebep olacak ciddi bir neden yokken uzun süre üzüntü ve mutsuzluk halinin devam etmesi, depresyon olarak nitelendirilebilir.

En yaygın duygu durumu bozukluğu depresyondur. Bu bozuklukta kişi üzüntüye boğulmuş ve faaliyetlere ilgisi azalmıştır. Aşırı suçluluk ya da değersizlik hisleri gibi başka bazı belirtileri de göstermektedir.

Depresyon yalnızca ciddi düzeyde olduğunda, uzun sürdüğünde ve stresli bir yaşam olayına tipik bir tepkinin oldukça ötesinde olduğunda, duygu durumu bozukluğu olarak sınıflanır.

Oldukça yaygın görülen depresyonun da birçok farklı çeşidi bulunur. Depresyon çeşitleri arasında melankolik depresyon, major depresyon, doğum sonrası depresyon, katonik depresyon, distimik depresyon ve mevsimsel depresyon bulunur.

2. Mani

Mani, kişinin aşırı aktif olduğu, taşkınlık ve coşkunluğu uçlarda yaşadığı, çok konuşurken dikkatinin de kolayca dağılabileceği bir duygu durum bozukluğudur. Bazen aniden bazen yavaşça ortaya çıkan bu bozukluk, kişinin düşünce ve davranışlarına yansır. Hastalar aşırı enerjik ve hareketli görülebilir.

Enerjiye neden olan mani, uyku sorununu da beraberinde getirir. Kişi daha az uyur ve erken saatlerde bile enerjik uyanabilir. Yemek yeme sorunları da ortaya çıkar. Hasta masada rahat ve uzun süreli oturamadığı için daha az yemek yer.

Kişinin normal yaşamını etkileyen bu durum, tehlikeli davranışlar yapmasına, desteksiz planlar kurup uygulamasına, öfke duygusu artıysa saldırgan ve kontrolsüz olmasına neden olabilir.

3. Bipolar Bozukluk

İki uçlu duygudurum bozukluğu anlamına gelen bipolar bozukluk, her duygunun uçlarda yaşandığı ve duygular arasında sürekli bir döngünün bulunduğu psikolojik rahatsızlıktır. Manik depresyon da denilen bu durum, manik dönemlerde normal depresyonla da karıştırılabilir. Kişi çok mutsuz ya da mutlu hissedebilir, kontrolsüz davranışlar sergileyebilir.

Bipolar duygu durum bozukluğu çeşitleri arasında bipolar 1, bipolar 2, siklotimik bozukluk ve tanımlanmamış bipolar bozukluk bulunur. Çeşitler hastalığın şiddeti, görülme sıklığı ve belirtilerine göre birbirlerinden ayrılır.

Duygu Durum Bozukluğu Tedavisi Nelerdir?

Duygu durum bozukluğu tedavisi için birçok psikolojik hastalıkta olduğu gibi ilaçlar ve psikoterapi yöntemleri kullanılır. Tedavide antidepresanlarla birlikte duygudurum düzenleyici ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlarla kişinin aşırı duygularının ortaya çıkardığı belirtiler hafifletilebilir. Bunun yanında psikolojik seanslarla da kişinin psikolojisi güçlendirilebilir.

Birçok kişi "Duygu durum bozukluğu iyileşir mi?" gibi soruları merak etmektedir. Hastalık için uygulanan tedaviler son derece etkilidir. Ancak uzun yıllar sürebilen bu hastalık tekrar edebilir ve yeniden kendini gösterebilir. Hastanın kendinin farkında olması ve belirtileri gördüğünde yeniden uzman desteğine başvurması gereklidir.

İlaçlar, psikoterapi yöntemleri ve danışmanlık desteklerinin yanında bilişsel davranışçı terapi yöntemi bu psikolojik hastalığın tedavisinde oldukça işe yarar. Umutsuzluğa kapılmadan harekete geçmeli, kendinizde duygu durum bozukluğu belirtileri görüyorsanız kısa sürede bir uzmandan yardım almalısınız. Duygu durum bozukluğu testi gibi kimin hazırladığı belli olmayan testlerle kendi başınıza tanı koyamazsınız.

Duygu durum bozukluğu ve bipolar aynı şey mi?

Duygu durum bozukluğu ile bipolar tam olarak aynı şey değildir. Bipolar bozukluk, duygu durum bozukluklarından biridir. Duygu durum bozukluğunun birçok farklı çeşidi bulunur. Bipolar da bu çeşitler arasında yer alır. Bipolar iki uçlu bir duygu durum bozukluğudur, duyguların iki taraflı da aşırı yaşanmasına neden olur.

Duygu durum bozukluğuna ne iyi gelir?

Duygu durum bozukluğuna serotonini artıran bazı yiyecekler iyi gelebilir. Duygu durum bozukluğuna iyi gelen yiyecekler arasında esmer pirinç, kinoa, tam tahıllar, balık, yumurta ve keten tohumu bulunur. Bunun yanında hareketli yaşam ve hobiler edinmek de duygu durum bozukluklarına iyi gelebilir. Ama mutlaka bir uzman desteği şarttır.

Bipolar bozukluk şizofreniye çevirir mi?

Bipolar bozukluk hastalarında şizofreni belirtilerine genelde rastlanmaz. İki hastalıkta farklı sebeplere dayanır ve farklı belirtiler gösterir. Bipolar bozukluğa sahip insanların şizofreniden korkmalarına gerek yoktur. Uzman bir psikologla görüşerek bu tip kaygıların azaltılması ve hastalığın tedavi edilmesi sağlanabilir.

Bipolar olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Duygu durum bozukluğu ya da bipolar olup olmadığının anlaşılması için psikolog seansı gerekir. Psikologlar hastanın öz geçmişini inceler, duruma neden olan sebepleri araştırır. Hastanın rahatsız olduğu belirtileri dinleyerek hastada duygu durum bozukluğunun hangi çeşidi olduğuna dair kanıya varır. Ardından da tedavi aşamasına geçilir.

Mani dönemi ne demek?

Mani dönemi, duygu durum bozukluğunda yaşanan, aşırı hareketlerin ve konuşmanın gözlendiği, yerinde durulamayan, her duygunun aşırı taşkınlık ve çoşkunluk seviyesinde yaşandığı dönemidir. Kişi bu dönemlerde kendini riske atabilir, tehlikeli hareketler sergileyebilir. Aynı zamanda uykusuzluk sorunu da görülebilir.

Duygu durum bozukluğu kaç gün sürer?

Duygu durum bozuklukları bazen aniden ortaya çıkabilir, günler, haftalar ya da aylar sürebilir. Sorunun kaç gün süreceği kişiden kişiye ve yaşanan duygu durum çeşidine göre farklılık gösterebilir. Bu durum uzun süreli yaşanıyor ve günlük hayatı etkiliyorsa uzman yardımına ihtiyaç vardır.