Duygusal Zeka (EQ) Nedir? Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?

Kendi iç iletişimimizin yanı sıra insan ilişkilerinde de önemli rol oynayan duygusal zeka, başarılı bir birey olabilmek için IQ kadar ihtiyaç duyulan bir yetenektir. İnsanda sonradan geliştirilebilen bu duygusal zeka, mutlu bir hayatın temel yapı taşlarından biridir.

Son zamanlarda adından sıkça söz edilen duygusal zeka, birçok kişinin merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Bu sebeple hazırladığımız içeriğimiz, ''Duygusal zeka nedir?'' ve ''Duygusal zeka geliştirilebilir mi?'' gibi sorulara cevap vermektedir.

İşte duygusal zeka hakkında bilmeniz gerekenler...

Duygusal Zeka Nedir?

Duygusal zeka, insanın kendisinin ve karşısındakinin duygularını anlama, kontrol etme ve değerlendirme becerisidir. Duygusal zekanın ne olduğunu kısaca açıklayacak olursak, aile ve arkadaş çevresiyle gelişen sosyal bir zekadır. Uzmanlar tarafından elde edilen bilgilere göre, sosyal becerilerin gelişmiş olması, hayatta başarılı olmak için önemlidir. 1995 yılında Daniel Goleman'ın yayınladığı ''Duygusal Zeka Neden IQ'dan Daha Önemlidir'' kitabında yapılan tanıma göre duygusal zeka; öz bilinç, duygu yönetimi, motivasyon, empati ve sosyal beceriler olarak açıklanmaktadır. Hayatta başarı ve mutluluğu yakalayabilmek için oldukça önemli olan duygusal zeka, daha fazla üretebilmeyi ve buna bağlı olarak da kariyer anlamında daha hızlı yükselebilmeyi sağlamaktadır.

Duygusal Zekanın Bileşenleri Nelerdir?

Kendi ve başkalarının duygularını anlayabilme ve yönetebilme becerisi olan duygusal zeka, beş bileşenden meydana gelmektedir. Bunlar;

1. Kendini Tanıma (Öz Bilinç)

Bireyin kendi ruh halinin farkında olabilmesini sağlayan öz bilinç, kişinin iç dünyasını iyi tanımasıyla gerçekleşiyor. Bireyin yaşadığı olayları sonradan değil yaşarken fark ettiği ve neyi neden hissettiğini iyi bilmesi, öz bilincin yüksek olduğunu gösteriyor. Ayrıca kişinin kendi kendi davranışlarının bir başkasında nasıl etki uyandıracağını da bilmesi, duygusal zekanın ilk adımı olan kendini tanıma evresi için oldukça önemlidir.

2. Duyguları Yönetebilme (Özdenetim)

Duyguları yönetebilme, bireyin iç dünyasıyla uyumlu ve dengeli şekilde yaşamasını ifade ediyor. Alınganlık, kaygı, karamsarlık gibi duyguları yöneterek bu gibi olumsuzluklardan kolayca kurtulabilmeyi sağlayan özdenetim, kişinin ruh sağlığı açısından önem arz ediyor.

3. Motivasyon

Birey istediği başarıya olumlu duygularını hayata geçirerek ulaşabilir. Motivasyon, tamamen bireyin içinde oluşan inanç ve başarma isteği güdüsüdür. Birey olumlu duygularının hayata geçirebilirse motivasyon gerçekleşmiş olur ve bu durum başarı için önemlidir.

4. Başkalarını Anlayabilme

Karşısındaki kişinin duygu ve düşüncesini anlayarak empati kurabilmek duygusal zeka için önemlidir. Sadece sözle ifade edilen duyguları değil, dile gelmeyenleri de sezebilmek, duygusal zekanın gelişmiş olduğunun bir işaretidir. Ne zaman, nerede ve nasıl konuşulması gerektiğini bilen kişiler başkalarını kolaylıkla anlayabilme yeteneğine sahiptir.

5. Sosyal Beceriler

Duygusal zekanın en önemli unsurlarından biri olan sosyal beceriler, insan ilişkilerinde olan yetenekleri kapsamaktadır. İnsanları ikna etme, iyi iletişim kurma, rahatlatma ve harekete geçirme gibi yeteneklerin bir arada olması gerektiği sosyal beceriler, duygusal zekanın yağı taşlarını oluşturmaktadır.

Duygusal Zeka Neden Önemlidir?

Kişinin dengeli ve huzurlu bir hayat yaşaması için önemli olan duygusal zeka, başarının temel taşlarından biri. Kişinin kendi iç dünyasında yaşadığı sorunlarla baş edebilmenin yanı sıra, aile ve arkadaş çevresiyle iyi geçinmesi için önemlidir. Duygusal zekası yüksek olsan kişiler, çevresindeki insanları iyi anlayıp onları yönlendirebilme beceresine sahip olduğundan insan ilişkilerinde hep iyi deneyimler elde ederler. Sadece insan ilişkilerinde değil iş yaşamındaki başarıyı da doğrudan ilgilendiren duygusal zeka, kişinin çalışma arkadaşlarıyla arasındaki uyumu da etkilemektedir. Bundan yola çıkarak yapılan araştırmalar duygusal zekaya sahip kişilerin %65 daha fazla terfi aldığını gösteriyor.

Ayrıca bir evliliğin yürütülebilmesi içinde önemli olan duygusal zeka, empati ve fedakarlık duygularını geliştirdiğinden aile ilişkilerinde yaşanan sorunların çabuk çözülmesine yardım ediyor. Duygusal zekaya sahip olan kişilerin, karşı cinsi en iyi şekilde anlayabildiğinden dolayı boşanma oranları düşük oluyor.

Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?

Duygusal zeka insan yaşamının her noktasında oldukça önemli bir görev üstleniyor. Bunun önemini bilen kişiler, ''Duygusal zeka nasıl gelişir?'' diye merak ediyor. Duygusal zekasını geliştirmek isteyen insanlar için belli başlı ipuçları yer alıyor. Bu ipuçları arasında; dinleme, empati kurma ve düşünme gibi temel beceriler bulunuyor. Duygusal zekanızı geliştirebilmeniz için ilk önce kim olduğunuzu öğrenmeniz gerekiyor. Kendisinin farkında olan kişi, hem kendine hem de çevresine farklı bakıyor. İkinci olarak fark ettiğiniz bu duyguları kontrol edebilmeyi öğrenmeniz gerekiyor. Ardından kendinize güvenerek problemler karşısında çözücü taraf olmanız gerekiyor. Son olarak insanlarla ilgilenmeniz ve iyi iletişim kurmanız duygusal zekanızın gelişmesi için en önemli adımlar arasında bulunuyor. Aile, iş ortamı ve arkadaş çevresi gibi etmenlere bağlı olarak değişebilen duygusal zeka, sonradan geliştirilebilir olduğundan kişinin mutlu bir yaşam sürmesine katkı sağlıyor.

Düşsel Zeka (IQ) ile Duygusal Zeka (EQ) Arasındaki Farklar Neler?

Düşsel zeka (IQ) zor değişirken, duygusal zeka (QE) geliştirilebilir olmasıyla dikkat çekiyor. IQ hem bilişsel hem de toplumsal boyutuyla ilgilenirken, duygusal zeka sosyal boyutla ilgileniyor. Uzmanlar düşsel zeka ile duygusal zekanın birbirlerine alternatif değil tamamlayıcı olduklarına vurgu yapıyor. Yani kısaca düşsel zeka olmadan duygusal zeka; duygusal zeka olmadan düşsel zeka pek bir işe yaramıyor. Bir insan, başarıya ulaşmak istiyorsa bu iki zekaya da sahip olması gerekiyor.

Duygusal Zeka Eğitimi

Kişide duygusal zekanın gelişebilmesi için, psikolog, yaşam koçu ve ilişki uzmanı gibi alanında gelişmiş kişiler eğitim veriyor. Stres yönetimi, motivasyon ve öz motivasyon gibi temel duygusal zeka eğitimleri, hem özel hem de gruplar halinde verilebiliyor. Kişinin hayata karşı olan bakış açısını değiştiren bu eğitimler, 3 ile 5 hafta arasında tamamlanıyor. Bazı şirketler çalışanlarının duygusal zekasında oluşabilecek olumlu değişimlerin kendilerine yansıyacağını bildiğinden dolayı, gruplar halinde eğitimler düzenliyor. Bu eğitimlerde temel derslerin yanı sıra çatışma yönetimi, inisiyatif alma, başarı dürtüsü, örgütsel bilinç ve etkili beden dili gibi derslerde veriliyor.

Duygusal zeka özellikleri nelerdir?

Duygusal zekanın özelliği, kişinin kendi duygu ve düşüncelerini anlamasının yanı sıra başka insanları da anlayıp rehber olabilme becerisidir.

Duygusal zeka nasıl anlaşılır?

Duygusal zekaya sahip kişiler; duygusal kelimeler kurma, insanları merak etme, kolayca değişebilme, zayıf ve güçlü yönlerinin farkında olma, karakter analizi yapabilme, karşılık beklememe, kişilere rehber olabilme ve hayır diyebilme gibi belirtilere sahiplerdir.

Duygusal zekanın yüksek olması ne demek?

Duygusal zekanın yüksek olduğu kişiler hem iş hem de toplumda başarı elde edebiliyor. İnsanların duygu ve düşüncelerini anlayarak ona göre hareket eden kişiler duygusal zeka yönünden gelişmiş oluyor.

Duygusal zeka eksikliği nedir?

Duygusal zeka yönünden eksik olan kişiler, başkalarının düşüncelerine önem vermezler. Farklı bakış açılarını kabul etmeyen bu kişiler insan ilişkilerinde iyi iletişim kuramazlar. Bu sebeple mutsuz olan bu bireyler, duygularını yaşamaktan çekinerek başkalarından gizlemeyi tercih eder.

Duygusal zeka nasıl ölçülür?

Duygusal zeka birçok farklı testlerle ölçülmektedir. Bu testler arasında ülkemizde en çok uygulanan; Mayer-Salovey-Caruso Duygusal Zeka Testi, The BarOn Sosyal ve Duygusal Zekaya Bağlı Liderlik testleridir.